Hlýjustu júlímánuðir í Reykjavík

Það hefur komið fram í fréttum frá Veðurstofunni að síðasti júlímánuður sé sá næst hlýjasti sem mælst hefur í Reykjavík í meira en hundrað ár. Meðalhitinn var 12,8 stig. Aðeins júlí 1991 var hlýrri, 13,0 stig.  Þá segir í fréttinni að hitinn 1936, 1939 og 1944 hafi ekki verið marktækt lægri en nú og flutningur Veðurstofunnar um bæinn auki á óvissuna.

Árin 1936 til 1944 var Veðurstofan í gamla landsímahúsinu við Austurvöll og hitamælaskápurinn var festur á stólpa á þakinu en undir honum var trépallur. Þetta eru ekki taldar hafa verið hinar bestu aðstæður. Núna er Veðurstofan við Bústaðaveg eins og kunnugt er og eru allar meðallagstölur hita fyrri ára miðaðar vð þann stað. Meðalhiti þessara júlímánaða 1936, 1939 og 1944 var reiknaður á þeim stað sem mælt var 13,2 stig 1936 en 13,0 árin 1939 og 1944. Umreikningurinn til Veðurstofutúns segir 12,8 fyrir 1936 en 12,6 fyrir 1939 og 1944. 

Í fylgiskjalinu sem er með færslunni má sjá daglegan hámarks- og lágmarkshita í Reykjavík í þessum fimm mánuðum, sólskinsstundir og úrkomu. Fyrir júlí 1991 og 2007 er einnig tilgreindur meðalhiti hvers sólarhrings og mesti hiti hvers dags á öllu landinu og hvar hann hefur mælst. Ekki er hægt að sýna þetta fyrir mánuðina 1936-1944. Þess í stað er þó tilgreindur mestur hiti sem mældist í mánuðinum á nokkrum veðurstöðvum þar sem hitinn fór hátt og hvaða dag það var. Hafa ber í huga að meiri hiti hefur getað mælst á einhverri annarri stöð þann daginn nema náttúrlega þegar allra mesti hiti mánaðarins var mældur. Flestir dálkar eru þarna auðir því hlýjustu dagar mánaðar eru svo fáir.

Vakinn er athygli á því að hámarkshitinn er hitinn yfir daginn en lágmarkshitinn yfir nóttu en ekki er skipt hér milli sólarhringa kl. 18 eins og alltaf er gert í Veðráttunni. Úrkoman er sú er mældist kl. 9 að morgni frá sama tíma deginum áður en skráður er.  

Þessi hái meðalhámarkshiti 1936-1944 miðað við hina seinni mánuði, 1991 og 2007 með enn hærri meðalhita, á kannski að einhverju leyti rætur að rekja til þaksins á landsímahúsinu. 

Júlí 1939 er sólríkasti júlímánuður sem mælst hefur í Reykjavík. Þennan mánuð er meðalhitinn á Hæli í Hreppum reiknaður 13,6 stig og er það hæsta tala sem sett hefur verið á nokkurn mánuð á nokkrum stað í veðurathugunarsögu landsins fyrir utan ágúst 1880 á Valþjófsstað, 14,0 stig og ágúst 2003 á Írafossi, 13,7 stig en sá staður er í miklu skjóli.

Veðráttan 1936 segir svo um júlí: "Tíðarfarið var mjög gott og hagstætt á Suður- og Vesturlandi og vestan til á Norðurlandi. Hiti var þar óvenjumikill og ágætir þurrkar. Norðaustanlands var úrkoma tiltölulega mikil, en þó komu þurrkdagar þar öðru hvoru svo að hey hirtist lítt hrakið, og er tíð þar einnig talin góð." Nær óslitin norðaustanátt var á landinu 8.-20. og aftur 24.-27.  

Júlí 1939 byrjaði ekki gæfulega með snarpri norðanátt og kalsaveðri, hitinn náði ekki tíu stigum þ.3. í Reykjavík,  en frá og með þ. 5 byrjaði þessi líka einmuna veðurblíða. Að morgni þ. 3 var jörð alhvít af snjó á Grímsstöðum á Fjöllum og getið var um slyddu sums staðar fyrstu fjóra dagana. Annars var þetta frábær mánuður. "Tíðarfarið var mjög hlýtt og hagstætt til lands og sjávar. Þurrkar voru ágætir og heyskapar tíð hin bezta. Aðeins a Norðausturlandi var tíð fremur köld og vætusöm". Svo segir Veðráttan. Dagana 23.-31. var austanátt og óvenju hlýtt á suður- og vesturlandi. Stríðið var á næsta leyti og þ. 22. kom reyndar þýskur kafbátur til hafnar í Reykjavík og vakti mikla athygli.

Um júlí 1944 segir Veðráttan stutt og laggot:"Tíðarfarið var óvenju gott um allt land og nýting heyja með afbrigðum góð." Hitabylgjan á suður-og vesturlandi í kringum þ. 20. var einhver sú mesta sem þar hefur komið og þá voru sett hitamet á suðurlandi sem stóðu fram í ágúst 2004 og metið í Borgarfirði stendur reyndar enn. Það er eftirtektarvert að þ. 24 mældist mesta frost sem mælst hefur á láglendi í júlí, 4.0 í Núpsdalstungu í Miðfirði. Innrásin á Normandí stóð á þessum tíma sem hæst og þegar hitabylgjan var að byrja, 20. júlí, mistókst Stauffenberg að stytta Hitler aldur.

Júlí 1991 var ævinýralega hlýr mánuður og slær alla þessa mánuði út á flestum stöðum á landinu en var reyndar sólarminnsti mánuðurinn af þessum fimm í höfuðborginni. Hann boðaði eiginlega hlýrra veðurlag eftir langvarandi svalviðri og alveg ómöguleg sumur á suðurlandi í eina þrjá áratugi hvað hitann snertir. Mánuðurinn fær þessa umsögn í Veðráttunni: "Tíðarfar var mjög hagstætt og hlýtt. Viða um sunnan og vestanvert landið var þetta hlýjasti júlí um áratugaskeið". Hitinn á austurlandi og Kirkjubæjarklaustri fyrstu dagana var einstakur  og hitabylgjan á suðvestur -og vesturlandi 5.-11. var einhver sú mesta.   

Segja má að hitabylgja hafi komið 1939 og 1944 og á svipuðum tíma og einnig snemma í júlí 1991 en núna í sumar og 1936 er varla hægt að tala um sérstaka hitabylgju. Af öllum þessum mánuðum hefur júlí 2007 fæsta daga með 20 stiga hita í Reykjavík, aðeins einn. Kannski er hann einna líkastur í hátt nafna sínum 1936 af þessum hlýju júlímánuðum.       

Þessir mánuðir eiga það allir sameiginlegt að austan eða norðaustanátt var ríkjandi.  

Í gömlu júlímánuðunum voru miklu færri veðurstöðvar en nú er og auðvitað engar sjálfvirkar.

Varla þarf svo að taka það fram að allar veðurupplýsingar í þessari færslu eru frá Veðurstofunni, úr Veðráttunni, Veðurfarsyfirliti fyrir júlí 2007 og af vefsíðu Veðurstofunnar, auk annars. 

Kannski hefur einhver hinna tíu veðurréttlátu gaman af að grúska í þessum gömlu og nýju góðviðrismánuðum í höfuðborginni. 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• c_documents_and_settings_fri_geir_my_documents_hlyjuli.xls