Sólarminnstu júlímánuðir

Minnst sólskin í júlí í Reykjavík var árið 1913 en þá voru sólskinsstundirnar 65,5 en meðaltalið 1961-1990 er 171 klukkustund. Mjög úrkomusamt var sunnanlands en ágæt tíð fyrir norðan. Þar var líka með hlýrra móti en um meðallag vestanlands en vel undir því á suðurlandi. Á landinu var hitinn 0.8 stig yfir meðallagi. Suðlægar áttir voru algengastar. Í þessum mánuði fór hitinn í Dauðadal í Kaliforníuríki í Bandaríkjunum í 57 stig þ. 10.  

Næsti júlí á undan þessum, 1912, er sá þriðji sólarminnsti í Reykjavík en þá skein sólin í 78 klukkustundir. Mánuðurinn var nokkru kaldari en 1913, 0,3 stig yfir meðallagi, en á suðurlandi var þó ofurlítið hlýrra. Og hann var líka allmikið þurrviðrasamari. Í lok mánaðarins gerði norðanáhlaup svo snjóaði sums staðar í byggð fyrir norðan.  Ólympíuleikarnir í Stokkhólmi stóðu yfir.

Árið 1989 var annar sólarminnsti júlí í Reykjavík. Hitinn mátti heita í meðallagi en var æði misskipt milli landshluta. Í Reykjavík var meðalhitinn ekki nema 9,6  stig og fór fór aldrei hærra en í í 15,3 stig. Á Akureyri var meðalhitinn hins vegar 12,2 stig og 12,5  á Hallormsstað. Sólríkt var á þessum stöðum, 193 og 224 sólskinsstundir og á Hallormsstað skein sólin tólf daga í meira en 10 stundir. Vestlægar áttir voru mjög algengar. Úrkoman var mikil sunnan og vestanlands en lítil á norðausturlandi en var rúmlega þrír fjórðu af meðalúrkomu á þeim stöðvum sem lengst hafa athugað. 

Sumarið 1955 var alræmt rigningarsumar á suðurland. Sömu sögu var að segja um júlí út af fyrir sig.  Hann er sá fjórði sólarminnsti í Reykjavík með 81 sólskinsstund. Úrkomudagar voru þar 29 og hafa ekki orðið fleiri í júlí. Þetta er hugsanlega úrkomusamasti júlí með 85% úrkomu fram yfir meðallag. Á suðurlandi víða og vestast á landinu hefur aldrei mælst önnur eins úrkoma í júlí, svo sem 237 mm á Arnarstapa á sunnanverðu Snæfellsnesi, 183mm á Lambavatni, 292,3 mm í Kvígindisdal, 242,4 mm á Sámsstöðum (úrkomudagar 30), 262,7 mm á Hæli í Hreppum, 221,6 á Þingvöllum, 288,5 mm á Ljósafossi, 228,0 mm á Eyrarbakka og 287,7 mm á Stórhöfða í Vestmannaeyjum. Sólríkt var fyrir norðan og austan, 189 stundir á Akureyri en 211 á Hallormsstað. Á þessu svæði varð líka mjög heitt suma dagana, allt upp í 27,3 stig þ. 24. í Fagradal í Vopnafirði.          

1926 var fimmti sólarminnsti júlí í Reykjavík með 82,6 sólarstundir. Þetta er jafnframt úrkomusamasti júlí sem þar hefur mælst  með 117,6 mm. Úrkomudagar voru 28 og hvergi á veðurstöð eins margir. Í Stykkishólmi hefur heldur ekki mælst meiri úrkoma, alveg frá 1857, 104,3 mm. Ekki var eins mikil  úrkoma sem 1955 á þeim fáu stöðvum sunnanlands sem mældu báða mánuðina. Það var vel hlýtt á landinu og tel ég þetta 13. hlýjasta júlí frá 1866. Á suðvesturlandi var hitinn reyndar kringum meðallag. Mjög hlýtt var hins vegar nyrðra, meðalhitinn 13,0 stig á Akureyri og hafa þar aðeins júlímánuðirnir árin 1933, 1955 og 1927 verið hlýrri.   

Sjötti sólarminnsti júlí í Reykjavík er 1949 með         83,1 sólarstund en 192 stundir á Akureyri. Hitinn á landinu var um hálft stig yfir  meðallagi, svalast eins og í öðrum þessum mánuðum sem upp hafa verið taldir á suðvesturlandi en úrkoman á landinu var aðeins um 85% af meðallaginu. Ekki var eins hlýtt á Akureyri þennan mánuð og  þeim mánuðum sem nefndir hafa verið hér að framan, en þó vel hlýtt, en því hlýrra á Hallormsstað þar sem meðalhitinn var 12,6 stig. Og þann 7. komst hitinn þar  í 28,5 stig.

Tveir alræmdir júlímánuðir fyrir sólarleysi og rigningar á suðurlandi komu árin 1983 og 1984. Og þeir eru þeir 7. og 8. Sólarminnstu í Reykjavík með 89 og 95,9 sólskinsstundir. Úrkoman á landinu var svipuð í þessum mánuðum, 130 og 135% miðað við meðallag. Þeir voru þó ólíkir að hitafari. Sá fyrri var á landinu  stig undir meðalagi en sá síðarnefndi 1 stig yfir því og hitamunurinn á þeim var tvö stig. Júlí 1983 er einn af köldustu júlímánuðum á suður og suðvesturlandi og sá allra kaldasti í Vestmennaeyjum. Fyrir norðan og austan var tíð sæmileg en þó ekki meira en það. Afbragðs tíð var hins vegar fyrir norðan í júlí 1984, hlýtt og gott og fyrir sunnan var hitinn vel yfir meðallagi þrátt fyrir úrkomuna. Á Hallormsstað var meðalhitinn 13,1 stig og sólarstundirnar 163 en þær voru 181,5 þar í júlí 1983 en hitinn þá 11,1 stig. Júlí 1984 er sá sólarminnsti á Sámsstöðum, 49,7 klukkustundir (frá 1964). 

Níundi sólarminnsti júlí er 1919 þegar sólskinsstundirnar voru 95,8. Þetta var enn einn óþurrkamánuðurinn sunnanlands en fyrir norðan og austan var hlýtt og gott, einkum þó austanlands en meðalhitinn á Seyðisfirði var 13,5 stig, sá mesti sem þar hefur mælst í júlí. Weimarlýðveldið í Þýskalandi var stofnað þ. 31.

Tíundi sólarminnsti júlí í Reykjavík er 1972 þegar sólin skein í 98 stundir. Á Reykhólum mældist ekki sólarminni júlí 84,3 stundir (1957-1987) og heldur ekki á Hveravöllum, 88,4 klukkustundir (1965-2003). Úrkoman í Reykjavík var þó aðeins í kringum meðallag en var mikil á suðurlandi og á landinu um 44% fram yfir meðallagið. Hún var einstaklega mikil í V-Skaftafellssýslu, 207,9 mm á Mýrum í Álftaveri sem þar var met 1959 til 1985 og 239,8 mm á Loftsölum sem var þar met 1940-1977. Hvergi var verulega hlýtt en hitinn var um meðallag á landinu í heild. Þann 11. hófst í Reykjavík hið fræga heimsmeistaraeinvígi í skák milli Bobby Fischers og Boris Spassky.               

Á Akureyri er júlí 1993 sá sólarminnsti með 58,5 sólskinsstundir en meðaltalið 1961-1990 er 158 stundir. Á Melrakkasléttu skein sólin aðeins í 26,0 stundir og er það minnsta mánaðarsólskin sem mælst hefur á íslenskri veðurstöð í júlí. Við Mývatn skein sólin í 398,8 klukkustundir. Sólríkt var á suður og suðvesturlandi og á Sámsstöðum skein sólin í 13 daga meira en 10 stundir en 12 daga i Reykjavík. Þetta er jafnframt einn af köldustu júlímánuðum á Akureyri. Aðeins júlí 1882, 1915, 1887 og 1960 hafa þar verið kaldari. Á landinu var hitinn 1,1 undir meðallagi en úrkoman var helmingur af meðallaginu. Debutplata Bjarkar fór beint í 4. sæti enska vinsældalistans þ 11.

Næst sólarminnsti júlí á Akureyri ern 1954 með 70 sólskinsstundir. Snemma í mánuðinum varð alhvítt við Mývatn og í Möðrudal. Miklar skriður féllu um það leyti í Skagafirði. Í þessum mánuði voru kuldar miklir á Bretlandi og í Mið-Evrópu en hitabylgja á Spáni og ofsahitar í Texas.

Júlí 1934 er þriðji með 90 sólskinsstundir. Þetta var hlýr mánuður og tel ég hann þann ellefta hlýjasta á landinu þó norðanátt hafi verið tíðust vindátta. Hitinn á landinu var 1,5 stig yfir meðallag og var  mjög jafn um landið. Úrkoman var undir meðallagi og sérstaklega sunnanlands og vestan.  

Tveir júlímánuðir í röð skipa fjórða og fimmta sæti á Akureyri. Júlí 1938 er sá fjórði sólarminnsti með 91 sólskinsstund. Þetta var kaldasti júlí á Akureyri alveg frá 1919 til 1970. Júní 1938 er svo sá sólarminnsti sem mælst hefur á Akureyri svo fyrri hluti sumars þetta árið var þar ekki gæfulegur en seinni hlutinn var skárri.  Á suður og vesturlandi var fremur sólríkt og hiti kringum meðallag í þessum mánuði. Hitinn á landinu var lítið eitt undir meðallagi en úrkoma rétt yfir því. 

Júlí 1937 er sá fimmti með 93 sólskinsstundir. Ekki var mikið meira sólskin í Reykjavík, 117 stundir.  Þetta var alls staðar þungbúinn og votviðrasamur mánuður. Og er að mínu tali sá annar úrkomusamasti. Á Kirkjubæjarklastri og í Vík í Mýrdal hefur aðeins einu sinni mælst meiri úrkoma í júlí Þann 11. dó tónskáldið George Gherswin í Hollywood.

Árin 1931 og 1932 komu einnig tveir mjög sólarlitlir júlímánuðir á Akureyri. Árið 1932 er sá sjötti með 93,4 stundir. Úrkoman þar var  82,5 mm sem gerir hann að útkomumesta júlí.  Sólríkt var syðra, 242 klukkustundir i Reykjavík. Í byrjun mánaðarins gerði hvíta jörð allt niður að sjó á Hornbjargsvita.         

Júlí 1931 er sá tíundi sólarminnsti á Akureyri með 102 sólskinsstundir. Mjög var þurrt sunnanlands og vestan og fremur sólríkt. Smá hitabylgju gerði á suðurlandi dagana 27.-30. og fór hitinn í 24 stig í Fljótshlíð en þar er þetta þurrasti júlí með 4,9 mm. Sömu sögu er að segja með Eyrarbakka, 6,8 mm og og Hæl í Hreppum, 7,3 mm. Og reyndar einnig Kvígindisdal í Patreksfirði, 5,9 mm. Þann fyrsta kom þýska loftskipið Zeppelín með póst til Reykjavíkur. 

Júlí 1956 er sá áttundi sólarminnsti á Akureyri með 97 sólskinsstundir. Úrkoman var aðeins um helmingur af meðallaginu og var lítil nær alls staðar en hitinn var næstum því í meðallagi og fremur jafn um landið, hvergi verulega hlýtt eða sérlega kalt. Síðustu dagana var þó snjór á jörð í Möðrudal. Þann 13. komst hitinn á Hólum í Hjaltadal óvænt i 25,6 stig og mældist þar aldrei hærri í nokkrum mánuði meðan mælt var, 1955-1990. Í Dalsmynni í sömu sveit sem byrjaði 1991 mældist þó lítið eitt hærri hiti í hitabylgjunni í ágúst 2004, 26,0 stig þ. 13.      

Áttundi sólarminnsti júlí á Akureyri er 1942 en þá skein sólin í 100 stundir. Góð tíð var syðra en fremur kalt og vætusamt fyrir norðan. Þetta er úrkomusamasti júlí á Raufarhöfn, 127,2 mm en rúmur helmingur hennar féll á einum degi, 68,9 mm þ. 9. Í þessum mánuði mældist svo eina frostið sem mælst hefur á Þingvöllum í júlí,  -1,0 þ. 27. Þann 25. dó góðskáldið Örn Arnarson í Hafnarfirði.  

Níundi sólarminnsti júlí á Akureyri er 1998 með 101 stund. Á suðurlandi var sólskin kringum meðallag. Úrkoman var fremur lítil og hitinn var í tæpu meðallagi á landinu en kalt var fyrir norðan. Alhvítt varð í Möðrudal enn daginn og grátt í Svartárkoti. Þann 19. fór hitinn í Dauðadal í 53,9 stig. Hvalfjarðargöngin voru opnuð þ.11. en Nýja bíó brann til ösku þ. 30.

Á Hallormsstað mældist minnst júlísólskin árið 1969, 75 klukkustundir en árið 1958 á Hólum í Hornafirði, 62 stundir.