Dietrich Fischer-Dieskau

Ég hef verið að lesa sjálfsævisögu þýska söngvarans Dietrich Fischer-Dieskaus. Hann bar höfuð og herðar yfir flesta ef ekki alla aðra klassíska ljóðasöngvara meðan hann var upp á sitt besta. Hann söng allan ljóðalitteratúrinn inn á plötur, alveg frá Mozart til Richard Strauss. Hann söng líka í  óperum og óratóríum og einnig söng hann samtímatónlist. Maður heyrði á sínum tíma að enginn klassískur tónlistarmaður hafi gefið út út eins margar hljómlötur sem nú er búið að gefa út á diskum.

Sumum fannst Fisher-Dieskau syngja of mikið. En gæðin voru yfirleitt alltaf fyrsta flokks. Og hann kynnti fyrir nútímamönnum mikið af frábærri söngtónlist sem þeir hefðu ella aldrei heyrt. Hann söng því bara  mátulega mikið. Stíll hans fór í taugarnar á sumum eins og gengur. En um tónlistarhæfileika hans, mikla og víðfema greind sem lýsti upp öll viðfangsefni hans og ótrúlega fjölhæfni, er ekki hægt að efast. Hann hefur líka lagt hljómsveitarstjórn fyrir sig, kennslu, ritað nokkrar bækur og málað myndir.

Fischer-Dieskau er enginn venjulegur maður. Mér finnst hann sameina það besta í þýskri menningu.

Um það leyti sem var að gjósa í Vestmannaeyjum komst ég yfir heildarsafn hans á sönglögum Schuberts og það var ein af stóru stundunum í lífi mínu. Seinna eignaðist ég tilsvarandi söfn hans af lögum Mozarts, Beethovens, Carls Loewe, Mendelsohns, Schumanns, Liszts, Brahms, Hugo Wolfs, Mahlers og Richard Strauss og reyndar margt fleira. Og var óskaplega heillaður af þessum listamanni.

Nú á dögum er eins og fjölmiðlar noti orðin tónlist og tónlistarmenn í þeirri merkingu að það eigi bara við um popptónlist. Réttara sagt: að tónlist sé bara popptónlist. En það er vissulega til önnur tónlist.

Ævisaga Fischers Dieskaus er þokkalega rituð og hún er einstaklega vingjarnleg og hófsöm. Ekki er hann að gera sig breiðan og leggur gott orð til flestra listamanna sem hann starfaði með og það voru engir smákallar eða kellíngar. Hann fer heldur ekki í felur með það hvernig var að alast upp í þriðja ríkinu og hvað það er mikil byrði fyrir Þjóðverja enn í dag. Hann segir þó frá þessu á látlausan hátt og aldrei með mörgum orðum.

Þegar ég las þessa bók kom yfir mig angurværð yfir liðnum tima og yfir því að allt tekur enda.

Nema listin. Hún á sér engan endi.

Á You Tube er hægt að heyra og sjá Fischer-Dieskau syngja heilmikið. Ekki er verra þegar með honum leikur einhver mesti píanisti allra tíma, Svjatoslav Richter í frábærum Schubertlögum.

Athugasemdir

[Lára Hanna Einarsdóttir, 4.3.2008 kl. 17:57]

Ég þekki nafnið mjög vel. En ef ég hefði verið spurð hver maðurinn væri hefði ég giskað á þýskan stjórnmálamann af þekktari gerðinni.

En fyrst ég kannast svona vel við nafnið hlýtur hann að hafa verið einn af gömlu uppáhaldssöngvurunum hans pabba.

[Kreppumaður, 4.3.2008 kl. 19:47]

Þetta var skemmtileg og fræðandi færsla enda er ég farinn á youtube að fletta Dietrich upp.  Læt mig hlakka til.

[Árni Matthíasson , 4.3.2008 kl. 21:21]

Tek undir það Sigurður að hann var ekki bara stórkostlegur söngvari heldur líka mikill listamaður (sem hann er náttúrlega enn). Milli hans og afa var vinátta og þeir skrifuðust á lengi vel.

Af því fjölmarga sem ég á með honum held ég sérstaklega upp á upptöku hans, Gerald Moores og Elisabeth Schwarzkopf af Italienisches Liederbuch hans Wolf, enda náðu þeir einstaklega vel saman Moore og Fischer-Dieskau og svo er Wolf svo skemmtilegur höfundur, ólgandi tilfinningar í bland við leiftrandi kímni. Ótrúlegt að hann skuli hafa getað samið svo skemmtilega tónlist á sinni erfiðu ævi sem lauk svo illa í þokkabót.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 4.3.2008 kl. 21:32]

Fischer-Dieskau kom til Íslands 1955 og afi þinn lék undir hjá honum. Ekki vissi ég að þeir hefðu skrifast á. Vonandi eru bréfin varðveitt. Sagt er að þegar söngvarinn kom hafi hann verið á vegum Ragnars í Smára og hann hafi farið með honum í jeppanum sínum og verið að snúast eitthvað i bænum en svo gleymt honum langa lengi í jeppanum á einhverju götuhorni. 

[Sigurður Þór Guðjónsson, 4.3.2008 kl. 21:34]

Ég á reyndar þessa útgáfu á Ítölsku ljóðabókinni sem þú talar um. 

[Sigurður Þór Guðjónsson, 5.3.2008 kl. 02:03]

Aldrei heyrði ég Fischer-Dieskau syngja og það eru einhver mestu vonbrigði mín í lífinu. 

[Sigurður Þór Guðjónsson, 5.3.2008 kl. 02:44]

Lára! Nú man ég. Þú komst einu sinni heim til mín þegar við vorum ung og ég lék fyrir þig lag með Fischer-Dieskau eftir Schubert. Það hetir Laura og ljóðið er eftir Schiller! 

[Ellismellur (IP-tala skráð) 5.3.2008 kl. 10:59]

Sigurður, talandi um þýskan ljóðasöng, þú manst eftir Hermann Prey ekki satt? Það var mikill listamður líka og slæmt hvað hans listamannssaga varð stutt.

[Lára Hanna Einarsdóttir, 5.3.2008 kl. 11:18]

Jæja, þú segir nokkuð. Ekki man ég eftir þessu, en það er ekkert að marka. Var þetta þegar þú bjóst á Nesinu?

Pabbi var mikill aðdáandi klassískrar tónlistar og spilaði mikið bæði óperur og ljóðatónlist. Ég var móttækileg og hann "kenndi" mér að hlusta þegar ég var barn að aldri. Þetta situr í mér ennþá og hverfur líkast til aldrei. Er að fara í óperuna í kvöld...