Vor í lofti

Fólk er nú farið að tala um vor í lofti. 

Það er fyrst og fremst huglæg tilfinning. Hún fer að sækja á fólk eftir langan vetur þegar sólarstundir á björtum dögum ná um það bil tíu klukkustundum sem þýðir að hún skín nánast allan birtutímann. Þetta gerist þegar komið er fram í mars. 

Síðustu dagar hafa verið bjartir og hægviðrasamir en ekki hlýir. Á hverri nóttu hefur verið talsvert næturfrost en hiti örfá stig um hádaginn. Meðalhitinn hefur verið mjög nærri meðallagi áranna 1961-1990 sem er 16. mars aðeins 0,6 stig. Það er fullkominn ofrausn að telja að þá sé vor í lofti.

Eins og áður segir er þetta er fyrst og fremst huglæg tilfinning eftir vetrardrungann og ég er síst af öllu að gera lítið úr henni. En nú langar mig til að setja fram einfaldan hlutlægan kvarða um það hve nær sé komið vor í loftið. Þetta er fyrst og fremst gert til skemmtunar og ber ekki að taka of alvarlega - fremur en lífið yfirleitt.

Ég segi að vor sé í lofti þegar meðalhiti sólarhringsins nær þremur stigum. Þá byrjar gras að spretta. Að  meðaltali gerist þetta 18 apríl. Það er nánast á sumardaginn fyrsta. Í algjöru meðalári, sem aldrei reyndar kemur, er sem sagt komið vor í Reykjavík 18. apríl, nokkrum dögum fyrr syðst á landinu en nokkru síðar norðar á landinu og þetta gerist fyrr þegar meðalhitinn nær þessari tölu, tímabundið eða að staðaldri. Mælikvarðinn er þó alls staðar sá sami á landinu: þriggja stiga meðalhiti svo gras geti sprottið.

Við segjum því að vor sé í lofti þegar meðalhitinn nær þremur stigum. Oft gerist það dögum saman um hávetur. Stundum er þá talað um vor í lofti þó kuldaköst leggi aftur að. Mér finnst að slíkt ástand eigi fremur að kalla vetrarhlákur og ekki sé tímabært að tala um vor í lofti fyrr en komið er fram í mars.

En hvað merkir þriggja stiga meðalhiti í raun og veru fyrir fólk? Hvað upplifir það úti við í slíku ástandi?

Það fer eftir því hvort veður er þungbúið eða bjart. Þegar úrkoma er má búast við 5-6 stiga hámarkshita og lágmarki upp á svona eitt til tvö stig. Það er nokkuð tryggt að ekki snjói að degi til. Þegar bjart er má búast við 7-8 stiga hámarkshita en jafnvel vægu næturfrosti stundum en oftar þó lágmarki um frostmark eða rétt yfir því.

Það má því segja með öðrum orðum að vor sé í lofti þegar dagshitinn nær að minnsta kosti fimm stigum í skýjuðu veðri en sjö í björtu veðri. Lægri hámarkshiti í björtu veðri myndi varla ná þremur stigum í sólarhringsmeðalhita vegna hættu á næturfrostum.

Sem sagt: tveggja til fimm sex stiga hiti yfir sólarhringinn í þungbúnu veðri, 0 til 7 eða 8 í björtu veðri.

Þá er vor í lofti eftir að kemur fram í mars.

 

 

Athugasemdir

[Emil Hannes Valgeirsson, 17.3.2008 kl. 14:27]

Ég hef heyrt að hugtakið vor sé í raun innflutt fyrirbæri sem barst hingað á tímum rómantíkurinnar á 19. öld, þar áður hafi á íslandi alltaf bara verið tvær árstíðir: vetur og sumar. Vorið hefur því aldrei verið skilgreint á almanakinu hér á landi. Mér finnst þó vorið vera mánuðina apríl og maí, en veturinn frá nóvember og út mars, allavega hér í Reykjavík. Yfirleitt í byrjun apríl finnst mér verða sú breyting á að snjór sem á annað borð nær að falla á sér ekki viðreisnar von enda sólin komin það hátt á loft á daginn. En vorið er allavega ekki komið í dag.

[Lára Hanna Einarsdóttir, 17.3.2008 kl. 21:49]

Ég var búin að skrifa afskaplega spaklega athugasemd hér fyrr í dag en var trufluð og smellti þá á einhverja vitleysu svo allt hvarf.

Vildi bara láta þig vita af þessu...  

[Sigurður Þór Guðjónsson, 17.3.2008 kl. 22:27]

Athugasemdir og bloggfærslur sem hverfa eru bestu athugasemdirnar og bloggfærslurnar. Orð sem aldrei eru sögð eru bestu orðin. Lao Tze hefði ekki sagt þetta betur! 

[Lára Hanna Einarsdóttir, 17.3.2008 kl. 23:23]

Nú jæja, þá þegi ég bara hér eftir. Ekki fleiri athugasemdir frá þessum hysteríska aðdáanda - þér er nær að orða þetta svona snilldarlega!

[Emil Hannes Valgeirsson, 17.3.2008 kl. 23:58]

Gildir það sama um sögð orð og skrifuð orð?

[Lára Hanna Einarsdóttir, 18.3.2008 kl. 01:32]

Þú segir nokkuð, Emil...  

[Lára Hanna Einarsdóttir, 18.3.2008 kl. 01:41]

Eða:  Þú skrifar nokkuð, Emil...