Hvítasunnuveðrið

Hvítasunnan getur verið einhvern tíma á tímabilinu frá 11. maí til 14. júní. Á þessum tíma fer veður mjög hlýnandi og er t.d. meðalhitinn í Reykjavík (1961-1990) 11. maí  5,7 stig en 9,0 þ. 11. júní. Um hvítasunnuna getur því  verið ýmist sumarblíða eða hálfgert vetrarveður og reyndar algert vetrarveður fyrir norðan. Þó kuldaköst með snjókomu fyrir norðan séu algeng um hvítasunnuna er orðið það áliðið á árið að mikil hvassvirði eru fátíð. 

Á norðurlandi er sem sagt ekki tiltökumál þó snjór liggi á jörðu á hvítasunnu,en suðurland er heldur ekki alveg laust við snjóinn. Á hvítasunnudag 31. maí árið 1936 var snjódýpt 1. cm á Kirkjubæjarklaustri og á öðrum hvítasunnudegi 1952, sem þó var 2. júní, var snjódýpt 2 cm á Stórhöfða í Vestmannaeyjum en ekki veit ég hvort snjór var þá í kaupstaðnum. Þennan dag gekk á með éljum um allt suðausturland.

Hægt er að búast við tuttugu stiga hita um hvítasunnuna. Jafnvel í Reykjavík gerðist það á hvítasunnudag 1954, þegar hitinn steig í 20,7 stig.  Sama dag mældist mesti hiti sem mælst hefur á hvítasunnudag frá og með 1949 á öllu landinu, 22,7 stig á Hæli í Hreppum.  Þrjá aðra hvítasunnudaga hefur hitinn komist í 20 stig: 20,3 á Akureyri 1964, 21,3 á Mýrum í Álftaveri 1980 og 20,0 stig í Stafholtsey í Borgarfirði 2004. Á öðrum í hvítasunnu hefur mest mælst 24,8 stig á Akureyri árið 1963 en tvo aðra daga hefur hitinn náð 20 stigum: 20,0 á Hallormsstað 1977 og 22,8 stig á Húsavík árið 1992. Það hefur ekki gerst eftir 1949 að hiti hafi náð 20 stigum á landinu báða hvítasunnudagana ef ekki er skipt milli sólarhringa kl. 18 eins og hér er gert með allan hármarkshita því annars er hætt við hitatölum sem mældust í rauninni daginn áður en dagsetning segir til um.

Lægsti hámarkshiti á öllu landinu var hinn hraksmánarlega hvítasunnudag 1989 þegar aðeins mældust 8,0 á Hallormsstað en á öðrum í hvítasunnu mældist minnst 8,9 á Önnuparti í A-Landeyjum árið 1985.      

Mesta frost á hvítasunnudag frá 1949 (eða öllu heldur um nóttina) mældist -8,5 stig á Grímsstöðum á Fjöllum 1992 en á öðrum í hvítasunnu hefur orðið kaldast -8,6  stig á Hjarðarlandi í Biskupstungum árið 1994 (22. maí). Hveravellir eru ekki hér með.

Hlýjasti hvítasunnudagur á landinu var líklega árið 1955 en hann var einnig með þeim hvössustu en það var sunnanátt og rigning. Annar í hvítasunnu var þá líka mjög hlýr. Aðrir mjög hlýir hvítasunnudagar voru á því að öðru leyti kalda ári 1979 og svo 2001 og 2004 og 1972.

Kaldasti hvítasunnudagurinn var líklega 1989 og svipað daginn eftir en álíka kalt var 1952 og 1973.

Á hvítasunnudag 1953 mátti heita heiðskírt um nær allt land. Hitinn fór í 19,0 stig í Síðumúla en í heild var dagurinn í svalara lagi.

Fyrir báða dagana var sérlega hlýtt í Reykjavík árin 2004 og 1954 en kalt 1989 og 1952. Á Akureyri er hlýjasta hvítasunnan 2004 og sú kaldasta 1973. Seinna árið var meðalhiti beggja daganna 1.1 stig!

Sólríkasta hvítasunnan í Reykjavík (frá 1924) var 1936  þegar mátti heita heiðskírt báða dagana en árið 1966 var ekki sólarglæta. Á Akureyri (frá 1949) var hvítasunnan 1997 sólríkust en engin sól var 1949, 1981 og 1983. Já, var einhver að tala um það að alltaf væri sól og blíða á Akureyri!

Votviðrasamasta hvítasunnan í Reykjavík (frá 1921) var 1992 en á Akureyri (frá 1949) 1949.

Úrkoman er hér talin sú sem mældist kl. 9 á öðrum í hvítasunnu frá kl. 9 daginn áður til kl. 9. á "þriðja" í hvítasunnu. Þetta er skárra en sú aðferð sem vanalega er notuð af því að meiri líkur eru á að úrkoman sem um er talað hafi í rauninni fallið um hvítasunnuna en ekki áður en hún hófst.

Á fylgiskjalinu má sjá hita, úrkomu og sól í Reykjavík langt aftur. Fyrir Akureyri sést þetta frá 1949 en frá Hallormsstað 1937-1948. Hitatölur fyrir Reykjavík 1924-1935 liggja ekki á lausu en hins vegar sól og úrkoma.

Fyrir Reykjavík er hitinn 1907-1919 aðeins álestur á mæla kvölds og morgna en ekki raunverulegur hámarks-og lágmarkshiti, hvað þá meðaltal hans heldur aðeins álestranna. Árin frá 1881 er hins vegar raunverulegur hámarks-og lágmarkshiti af sírita og meðaltal hans. Ekki er hægt að bera saman hitatölurnar fyrir 1936 saman við hinar nema til skemmtunar. 

Einnig sést þarna hæsti og lægsti hiti á öllu landinu frá 1949 og ein og ein stök mæling þar á undan. Meðaltal hámarkshita á landinu um hvítasunnu er 15 stig en lagmarkið kringum frostmark eða örlítið lægra. 

Undirstrikuð eru hæstu og lægstu gildi svo þau má finna án þess að veðuróður lesandinn þurfi mikið að leggja á sig.

Á blaði tvö á fylgiskjalinu er hægt að sjá samandreginn meðalhita og summu sólskins og úrkomu fyrir Reykjavík og Akureyri báða hvítasunnudagana.

Ég visa til vefs Veðurstofunnar með það að skoða veðrið á hádegi hvern hvítasunnudag á landinu frá 1949.

Að lokum ítreka ég uppáhalds spakmælið mitt:

VEÐURBLOGG  ER EINA BLOGGIÐ SEM VITSMUNAVERUM ER SÆMANDI!

  

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• c_documents_and_settings_fri_geir_my_documents_hvitas_blogg.xls

Athugasemdir

[Viðar Jónsson, 12.5.2008 kl. 09:20]

Hvernig er þetta eiginlega með þetta veður Sigurður? Er þetta lognið á undan storminum?

Kv. Viðar J.

[halkatla, 13.5.2008 kl. 19:05]

Karítas fór út í fyrsta sinn á annan í Hvítasunnu 2008 - veðrið var mjög gott - hún var samt ekkert að fíla það og hékk inni í allan dag, fegin að losna við ólina sem ég setti á hana fyrir útivistarævintýrið - mæðgurnar fögru biðja að heilsa Mala - þetta voru kattaveðurfréttirnar af austurlandi