Febrúarhlýindi

Þegar febrúar er hálfnaður er meðalhitinn í Reykjavík 4,05 stig. Hann hefur aðeins einu sinni verið meiri fyrstu 14 dagana. Það var árið 1932 þegar hann var 4,5 stig en sá  mánuður tók enn meiri hlýindakipp seinni hlutann og endaði með meðalhita upp á ótrúleg 5,0  stig. Hann er langhlýjasti febrúar sem mælst hefur á landinu og í Reykjavik. Mars var 1932 með 2,9 stig.

Næsti mánuður hvað hlýindi varðar fyrri helming febrúar er 1940 með 4,3 stig. Síðan kólnaði það ár svo mánuðurinn endaði í 1,3 stigum. Næstir i hlýindum fyrstu 14 dagana eru svo 1991, 1965 og 1959 með 3,7 stig. En lokatölurnar þau  ár voru 2,2 stig, 4,1 og 2,3 stig. Febrúar 1965 er sem sagt næst hlýjasti febrúar í Reykjavík. Meðalhitinn i mars það ár var hins vegar -0,1 stig í Reykjavík og má sá mánuður jafnvel kalla upphaf hafísáranna illræmdu. Fleiri dæmi eru um það að fyrri hluti febrúar eða hann allur hafi verið mjög hlýr en á eftir fylgi kaldur mars,alvöru vetrarmánuður.

Vetrarhlýindi, jafnvel í margar vikur samfellt, eru engin trygging fyrir því að vorið komi snemma. Það gerist samt stundum. En vetrarhlýindi, sem eru reyndar tiltölulega algeng í  einhvern tíma, eru ekki vorveður. 

Það sem er sérstakt við þennan vetur eru nær stanslaus hlýindi síðan í október þó aðeins hann og desember hafi verið í hæstu hæðum hvað hitann varðar fyrir þá mánuði. Hinir mánuðuðnir hafa verið hlýir en ekki afburðahlýir. Svo er eftir að sjá hvernig febrúar allur mun koma út í þeim efnum. 

Á Akureyri er meðalhitinn núna í febrúar enn hærri en í Reykjavik, 4,58 stig og enn þá meiri á Dalatanga á austfjörðum þar sem hann er 5,66 stig og 5,30 stig á Höfn i Hornafirði.

Hlýjasti allur febrúar sem mælst hefur á veðurstöð á Íslandi er 5,9  stig á Suðureyri og í Vík í Mýrdal árið 1932.

Hvergi er nú alhvítt af snjó á landinu á veðurstöð og aðeins á stöku stað er jörð flekkótt.

Nú hallar undan fæti í hlýindamálum

Þegar 20 dagar eru liðnir af desember er hann enn sá hlýjasti í Reykjavík fyrir þá daga. Meðalhitinn er 5,6 stig. Næstur kemur desember 1987, 5,4 stig, 2002, 5,3 stig, 1933, 4,7 stig og 1978, 4,3 stig. Hlýjastur allra desembermánaða í heild í Reykjavik er sá árið 2002 sem var 4,5, 1933 4,4 stig  og 1987, 4,2 stig. Þessir mánuðir eru í sérflokki meðal desembermánaða því sá sem næstur kemur er desember 1946 sem mældist "aðeins" 2,9 stig þegar hann var allur. Þetta eru því gull, silfur og bronsmánuðurnir fyrir desember í Reykjavik.

En nú hefur kólnað og mun kólna enn þá meira svo öruggt má heita að þessi desember sem nú er að líða falli af verðlaunapalli hvað hitann varðar, já, með sneypu og skömm, sem einn af þremur hlýjustu desembermánuðum! 

Fyrsta frostið í Reykjavik í þessum mánuði var í gær en fyrsti alhvíti dagurinn á veðurstöðinni var í morgun og snjódýpt var 7 cm. Í fyrradag var jörð talin hálfhvít.

Þannig fór nú það.

Sumir fagna snjónum en alls ekki allir eins og mætti þó halda eftir fagnaðarópum fjölmiðla yfir því að líkur sé á hvíum jólum. Á fasbókarsíðu minni, sem vitanlega er takmörkuð við fáa, hafa þó komið "læk" svo mörgum tugum skiptir þegar ég segist kunna að meta hlýindin og fagni ekki snjóum!

Enn þá hlýindamet i Reykjavík

Þegar desember er rúmlega hálfnaður er hann enn sá hlýjasti sem mælst hefur í Reykjavík. Meðalhitinn er 6,1 stig sem er heilum fimm stigum yfir meðallagi síðustu 30 ára en 4,9 yfir meðallagi fyrstu 16 desemberdaganna á okkar öld. Já, fyrri hluti desembermánaðar hefur ekki verið sérstaklega hlýr á okkar nýbyjuðu öld miðað við svo marga aðra daga og mánuði aldarinnar. Þar munar ekki svo litið um hina köldu desemberbyrjun árið 2011 sem er sú næst kaldasta eftir aldamótin 1900 en kaldara var fyrstu 16 desemberdagana árið 1950. 

Næst hlýjustu 16 fyrstu dagarnir í desemeber í borginni voru árin 1987 og 2002 með 5,4 stig en 1978 með 5,3 stig. Hlýjustu desembermánuðir þegar hann var allur liðin voru 2002, 4,5 stig, 1933 4,4 stig og 1987,4,3 stig.

Í þessu sambandi má minna á það að október var sá næst hlýjasti sem mælst hefur bæði í Reykjavík (reyndar ómarktækur munuur þar á honum og þeim hlýjasta 1915) og á Akureyri. Nóvember var einnig hlýr en ekki í hæstu hæðum tiltölulega. En svo kemur þessu desember sem reyndar er ekki nema hálfnaður. Þetta verður því að teljast nokkuð óvenjulegt ástand. En óvenjulegt ástand yfir einhvern tíma í veðrinu í einhverjum árum er reyndar einmitt hið venjulega! 

Meðalhitinn mun liklega halda sér í hæðunum næstum tvo daga en síðan er spáð kaldara veðri og jafnvel snjókomu. Svo gæti þá farið að þessi desember verði um áramót ekki í röð þeirra allra hlýjustu í Reykjavík eða annars staðar.

Árið stefnir þó í það í Reykjavík að verða með allra hlýjustu árum. 

 

Söguleg byrjun á desember

Þegar fyrstu tíu dagarnir eru liðnir af desember er meðalhitinn í Reykjavík 7,1 stig. Það er rétt rúmlega sex stigum  yfir meðallagi síðustu 30 ára fyrir sömu daga. En jafnframt er þetta hlýjasta byrjun á desember frá því mælingar hófust í Reykjavík. Næstir koma í röðinni desembermánuðirnir 1933 og 1978 sem voru með 6,0 stig fyrstu 10 dagana en svo 1989 með 5,7 stig, 1987 með 5,6 stig og 1902 með 5,4 stig. Desember 2002 var 5,2 stig fyrstu 10 dagana en endaði sem hlýjasti desember sem mælst hefur í Reykjavík, 4,5 stig, en 1933 er næstur, 4,4 stig og 1987 þriðji, 4,3 stig. 

Margt getur gerst á 20 dögum sem eftir eru mánaða svo sem sjá má á því að desember 1989 endaði í 0,2 stigum, 1978 i 1,4 stigum og 1902 í 0,6 stigum þrátt fyrir afar hlýja byrjun. Ekki er því hægt að spá neinu um það hver hitinn verður í mánaðarlok. 

En auðvitað er forskotið núna sérstaklega glæsilegt, meira en heilu stigi meira en það sem mest hefur áður verið fyrstu tíu dagana.Vikutími með frosti gæti þó gert þennan  glæsileika að engu. 

Þetta er sem sagt æði söguleg byrjun á desember. Enginn hefur bókstaflega lifað annað eins! Og það fylgir þá með ýmislegt sem ekki er beint hversdagslegt. Skammdegisbirtan er til dæmis öðru vísi en næstum því alltaf á sama tíma. Það stafar af því að enginn snjór er á jörðu, ekki aðeins á láglendi heldur upp um öll fjöll. Það sem gerir þetta svo sjarmerandi er auðvitað það hve sjaldgæft það er. Náttúran er að sýna hlið sem hún er einna spörust á.Ekki er ástandið núna í myrkasta skammdeginu að þessu leyti þó alveg einsdæmi þó hitunn sé að slá met. Á aðfangadag 1997 var snjólaust hér á láglendi og næstum því enginn snjór í Esju og reyndar alautt á öllu landinu. Þann dag skein sól á sundin við Reykjavík um miðjan dag og voru þau litbrigði sem þá birtust engu lík og alveg ógleymanleg. Oft er þó þungbúið við svona aðstæður og slíkt sjónarspil er því einstaklega fátítt þó snjólaust sé. En menn ættu endilega að hafa augun hjá sér og fylgjast vel með ef slíkt einstætt náttúrundur léti á sér kræla næstu daga, sólskin í snjólausu skammdegi, í stað þess að rella eftir jólasnjó sem alltaf er hvort sem er meira og minna og er engan vegin sjaldfgæt náttúrufar. Njótum náttúrunnar þegar hún sýnir sínar leynilegustu hliðar! 

Þó erfitt sé enn þá að átta sig á því nákvæmlega sýnist mér að landsmeðalhiti megi heita sá sami eða jafnvel örlítið hærri en sá mesti frá og með árinu 1949 fyrstu tíu dagana í desember. En hlýindin nú eru mest á suðvesturlandi. Hlýtt er auðvitað alls staðar en nokkuð vantar upp á víðast hvar annars staðar að fyrstu tíu dagar mánaðarins séu í toppnum eins og hér.

Til samanburðar og andstæðu við hlýindin núna má nefna fyrstu 10 dagana í desember 2011 sem voru upp á -4,8 stig í Reykjavík. Það er reyndar kaldasta desemberbyrjun sem núlifandi borgarbúar hafa lifað. Samt er ekki rétt að tala um neinar öfgar varðandi mismuninn á þessum tíu dögum en tal um öfgar í veðri í fjölmiðlum er stundum  með nokkrum öfgum á vorum dögum! Þannig geta bara hagað sér dagar í vetrarmánuðum milli ára, þeir geta verið óvenjulega hlýir eða óvenjulega kaldir og allt þar á milli. Það er einfaldlega náttúrulegur breytileiki veðurfars sem ekki er hægt að jafna við öfga. 

Síðkomnasta haustfrost mælinga í Reykjavík

Að morgni 16. nóvember sýndi kvikasilfurslágmarksmælir í Reykjavík -0,3 stig. Það er fyrsta frostið á þessu hausti. Og það sem meira er: Aldrei hefur fyrsta frost að hausti komið jafn seint. Gamla metið var 11. nóvember á því gósenári 1939. Það ár skartar þó enn flestum frostlausum dögum frá vori til hausts eða 202 dögum. En næst að því leyti er einmitt okkar ár með 200 daga. Meðaltal fyrsta frosts á þessari öld er 9. október en næstu 60 árin þar á undan 5.-6. október. Lengd frostlausa timabilsins frá vori til hausts á okkar öld til 2015 er 149 dagar en frá 1920 til 2015 144 dagar.

Í gær og í morgun var talin flekkótt jörð af snjó í Reykjavík en þar hefur enn ekki orðið allhvít jörð. Búast má við alhvítri jörð að meðaltali fyrstu vikuna í nóvember en eins og með frostið er talsverður breytileiki milli ára.

Með færsluni fylgir fylgiskjal þar sem eru dagsetningar á síðata frosti að vori og fyrsta frosti að hausti frá stofnun Veðurstofunnar árið 1920. En auk þess tölur frá fyrri tímabilum þegar mælt var en taka ber þeim mælingum með nokkru meiri varúð. Í skjalinu eru líka dagsetningar á alhvítri jörð síðast á vorin og fyrst á haustin frá 1920. Á blaði 2 á fylgiskjalinu er fjöldi frostdaga í hverjum mánuði í Reykjavík en tölurnar fyrir árin 1907-1919 eru lágmarkstölur því þá voru ekki neinar lágmsrksmælingar en lesið á mæla á föstum athugnartímum.  

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• frosti_1_0.xls