Uppáhaldskaflinn okkar Mala úr íslenskum bókmenntum

Fyrir mörgum árum þekkti ég svolítinn kött. Við áttum heima í sama húsi. Ég kom í húsið í október um haustið. Þá var kisa fjögurra mánaða. Hún var hrafnsvört, með hvítan kraga um hálsinn. Hún minnti mig alltaf á hempuklæddan klerk með prestakraga. Kisa var silkimjúk viðkomu og góðlynd við alla. Hún var ekki enn þá farin að átta sig á því, að nú væri hún fædd í fávísan mannheim, sem heldur, að dýrin séu sköpuð sér til skemmtunar.

Kisa litla átti ekki sjö dagana sæla. Enginn í húsinu bjó yfir svo auðvirðilegum duttlungum, að brýnustu þarfir kisu yrðu ekki að lúta fyrir þeim í lægra haldi. Stundum fann einhver krakkanna upp á því að vilja hvergi sitja nema á stólnum, sem kisa svaf á, þó að fullt væri af auðum sætum í stofunni. Þá var kisa rifin upp af fastasvefni og kastað út í horn. Greyið leit syfjuðum augunum lúpulega í kringum sig og skreið í felur. Þegar einhver var gripinn af löngun til að draga kött á rófunni var þrifið í stýrið á kisu litlu og henni snarsnúið. Aumingja kisa skrækti af sársauka. Þá var hlegið. Oft var hún dregin á skegginu til og frá um gólfið. Það þótti ágæt skemmtun.

Á hverju kvöldi var kisa litla byrgð úti í gisnum timburhjalli, sem kaldur vetrarvindurinn blés í gegnum. Þar var henni vísað til rúms á pokagarmi, sem breiddur var á kolakassa. Kisu leið illa í þessari vistarveru, eftir að veturinn lagðist að með snjó og kulda, og hún smaug út um rifur á hjallinum í þeirri von, að miskunnsemi mannanna skyti yfir sig hlýrra skjólshúsi. En það urðu ekki margir til að líkna kisu.

Eina nótt í nóvembermánuði kom ég heim um eittleytið. Allir voru í fastasvefni nema kisa. Hún sat skjálfandi við dyrnar. Frost var á og norðanstormur, og kisa hafði ekki afborið vistina í hjallinum. Kisa vældi aumkunarlega og nuddaði sér við fætur mér. Það var henar bæn um líkn. ''Aumingja kisa!'', sagði ég. ''Í nótt skaltu lúra að fótum mínum.'' Og ég bar hana inn í ofnhitann. Kisa tók að sleikja sig og mala. Nú færðist ylur í litla skinnið. Á hverju kvöldi síðan beið hún mín við dyrnar, þegar ég kom heim. 

Svo fluttist ég úr húsinu.  Þá varð hjallurinn aftur athvarf kisu. Á jólaföstu árið eftir fór að brydda á lasleika í kisu litlu. Hún hætti að éta og varð sljó og rytjuleg. Enginn fékkst um að leita henni lækninga. Á jólamorguninn lá hún liðið lík á kolakassanum.

Kisa mátti ekki sofa í íveruhúsinu. Hún gat velt um einhverju af þessu skrani, sem veslings fólkið hafði hreykt þar upp andleysi sínu til augnagamans. Aumingja kisa var látin hírast í köldum og dimmum hjallagarmi. Sjálfa jólanóttina háði hún þar dauðastríð sitt í myrkri og kulda. Til þess lét Kristur líf sitt á krossinum.

Úr Bréfi til Láru eftir Þórberg Þórðarson.

Og svo er hér mynd af svolitlum ketti sem ég þekki og er hrafnsvartur og með hvítan kraga um hálsinn. Hann hefur samt aldrei verið dreginn á stýrinu eða skegginu um gólfið og sá mætti  aldeilis biðja fyrir sér sem það reyndi.

 

 

 

 

Athugasemdir

[Finnur Bárðarson, 18.9.2009 kl. 13:12]

Nói bróðir biður að heilsa. Sýndina honum myndina og hann sendi kveðjuna á sínu tungumáli sem einungis kettir og kattavinir skilja.

[Brjánn Guðjónsson, 18.9.2009 kl. 13:56]

sorgleg saga, en lýsir vel hlutskipti allt of margra í heiminum. manna og dýra.

kær kveðja til Mala.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 18.9.2009 kl. 14:10]

Já Brjánn enda bætir Þórbergur við: ''Svona er víða háttað högum manna og málleysingja.  ... Fólk kennir í brjósti um sjálft sig. Það finnur sárt til sinnar eigin eymdar. En það skortir ímyndunarafl til að ''lifa upp'' eymd annarra. Hún verður því óviðkomandi. Ef það hefði ímyndunarafl í stað guðsóttans, þá yrðu þjáningarnar minni í heiminum. Þá ræktum vér  betur skyldur vorar við drottinn.''

[Jón Arvid Tynes, 18.9.2009 kl. 15:18]

Sæll Sigurður.

Mér hefur alltaf fundist vera svolítill Þórbergur í þér. Skemmtileg blanda af náttúruvísundum, heimspeki og bókmenntum. Ég fylgist reglulega með skrifum þínum á blogginu og hef gaman af. Ég hef líka gaman af veðurfræði.

Óska þér alls góðs. Kveðja JAT

[Kama Sutra, 18.9.2009 kl. 18:16]

Illa farið með lítinn sakleysingja. 

[Jón Bragi Sigurðsson, 19.9.2009 kl. 08:52]

Hvað skal segja. Þetta er svo vel skrifað og mikill sannleikur að við það eru litlu að bæta. Því miður var það svo á mínu bernskuheimili að sumum fannst að kattarskrattinn gæti sofið í kjallaranum eða skemmunni og sé ekki eftir því að ég gerðist verjandi hans og notaði hvert tækifæri til þess að sleppa honum honum inn. Og því sé ég ekki eftir þó að ég fengi stundum snuprur fyrir að vera að dekstra þetta við kattarskrattan.

Það er þetta algjöra hugsunarleysi sem er svo ömurlegt. Það kostar okkur nánast ekki neitt að sýna dýrunum tillitssemi. Bara örlitla heilbrigða hugsun.

P.s. Ég ætla ekki að láta hana Línu mína lesa þetta. Hins vegar hefur hún skoðað myndina af Mala og finnst það vera hinn fríðasti piltur.

[Kama Sutra, 19.9.2009 kl. 16:29]

Lína er smekkvís.  Hún er ekki sú eina sem fellur kylliflöt fyrir fegurðarkónginum þarna á myndinni.

[DoctorE (IP-tala skráð) 19.9.2009 kl. 20:28]

Kisan mín og fiskarnir mínir lifa í meiri lúxus en ég sjálfur... en ég er náttlega ekki trúaður, teki ekki mark á þeirri steypu að dýrin séu svo við getum drottnað yfir þeim.. þau hafa ekki tilfinningar...
Fucking bull enn og aftur í trú..

Hey ein kisumynd
Það væri mun betra ef Guddi væri í ímynd kisu :)

[Kama Sutra, 19.9.2009 kl. 23:39]

Ef guð væri kisa þá gerðist ég eldheitur trúarnöttari á stundinni.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 19.9.2009 kl. 23:45]

Aldrei koma trúarnnöttarnir með neitt hlýlegt og vingjarnlegt í athugasemdum á þessari bloggsíðu.

[Húsari. (IP-tala skráð) 20.9.2009 kl. 23:43]

Þetta er nú bara ekki sanngjarnt, Sigurður!

Sem vantrúargemlingur og trúarnött ætla ég að koma
hér með eina sögu handa blessuðu dýrinu:

Góði dátinn Svejk hafði fengið það vandasama verkefni
að sjá um kött Lúkasar höfuðsmanns sem og að gefa
páfagauknum.
Þetta ynnti hann skilvíslega af hendi.
En þá sá hann skyndilega að löngu væri kominn tími til
að brúa það bil sem staðfest hefur milli dýra af kattaætt og
fiðurfénaðar hvers konar.
Hann tók því páfagaukinn úr búrinu og bar hann að andliti kattarins
svo að staðfesta mætti hinn eilífa friðar- og griðasáttmála.
En þá tókst svo hörmulega til að kattarskömmin gerði bragð úr
11. boðorðinu ogát höfuðið af páfagauknum!
Og menn hafa það fyrir satt að svo illt hafi hlaupið í þá himnafeðga við þetta óvænta en mjög svo sorglega atvik að helmingur allra katta séu í raun páfagaukar endurfæddir!