Sólarminnstu ágústmánuðir

Sólarlitlir sumarmánuðir í Reykjavík hafa gjarnan verið hluti af miklum rigningasumrum  á suðurlandi meðan þau voru og hétu og þau komu stundum hvert á eftir öðru. Síðustu alvöru rigningarsumrin sunnanlands voru 1983 og 1984.

 

Og 1983, sem hluti af alræmdu kulda og rigningarsumri syðra, mældist sólarminnsti ágúst í Reykjavík með 63 sólskinsstundir. Mánuðurinn er einnig einhver  kaldasti ágúst  sem mælst hefur á suður og suðvesturlandi og í  Vestmannaeyjum reyndar sá allra kaldasti og einnig úrkomusamasti, 270,4 mm. Á landinu öllu var hitinn næstum því heilt stig undir meðallaginu 1961-1990 sem hér er alltaf miðað við af því það er meðaltalið sem okkur er handgengnast, Hitinn var sæmilegur norðaustanlands. Sámsstaðir í Fljótshlíð setti sólarleysismet fyrir ágúst með 80 klukkustundum.  

Sumrin 1975 og 1976 voru einnig fræg óþurrkasumur syðra. Og ágústmánuði þessara ára tel ég vera fimmta og sjöunda úrkomumestu á landinu. Árið 1976 var ágúst sá áttundi sólarminnsti í höfuðborginni með 88 stunda sólskini og aldrei hafa verið jafn margir úrkomudagar þar í ágúst, 27, ásamt öðrum ágúst, 1947.  Mánuðurinn var þó talsvert hlýrri en 1983 og því ekki eins hábölvaður og var reyndar afar hlýr á norðurlandi, miklu hlýrri en 1983, og einnig sólríkur. Hitinn á landsvísu var um hálft stig yfir meðallagi. Á Melrakkasléttu var þetta næst sólríkasti ágúst og einnig næst sólríkasta sumarið í heild. Á Hallormsstað er þetta þriðji sólríkasti ágúst en hann nær ekki inn á topp tíu listann á Akureyri fyrir ágúst en sumarið í heild var þar  reyndar það næst sólríkasta, á eftir sumrinu árið 2000. Mjög úrkomusamt var sunnanlands og vestan og er þetta úrkomusamasti ágúst í Stykkishólmi, 142,8 mm, Eyrarbakka 260,2 mm, í Mýrdal, undir Eyjafjöllum, víða á suðurlandsundirlendi og syðst Vestfjarðarkjálkanum og á Hveravöllum.  Næsti ágúst á undan, 1975 var sá tíundi sólarminnsti í Reykjavík, 93 stundir, en sá allra sólarminnsti á Reykhólum, 93 klukkustundir. Á Akureyri er þetta hins vegar næst sólríkasti ágúst. Óvenjulega votviðrasamt var sunnanlands en þó ekki sem árið eftir en landshitinn rétt aðeins kaldari en 1976.  

Á þessum árum var svo ekki langt í sjöunda sólarminnsta ágúst í höfuðstaðnum, árið 1978,  með 86 sólarstundir en hann er sá áttundi  sólríkasti á Akureyri. Ekki þurfti þó að kvarta um kulda því þetta er níundi hlýjasti ágúst á landinu og hitinn meira en heilt stig yfir meðallagi. 

Níundi sólarminnsti ágúst í Reykjavík var hins vegar  1912 með 92 stundir. Og þá var sannarlega hægt að kvarta um kulda og þurrkatíð því hann er sjötti kaldasti ágúst á landinu og heil tvö stig undir meðallaginu og úrkoman lítið meira en einn fjórði af meðallaginu 1931-2000  sem hér er miðað við í úrkomumálunum. Árið eftir, 1913, mældist fimmti sólarminnsti ágúst en sólarstundirnar voru þá 78. Sumarið í heild var það sólarminnsta sem mælst hefur í Reykjavík ef Vífilsstaðir eru taldir til Reykjavíkur en þessi tvö sumur voru sólskinsmælingarnar þar. Hitinn var í réttu meðallagi og þar með tveimur stigum hlýrri en 1912. Árið 1913 voru mikil votviðri sunnanlands.

Eitthvert alræmdasta rigningarsumar tuttugustu aldar sunnanlands var árið 1955 og mældist þá þriðji sólarminnsti ágúst í Reykjavík, 73 stundir. Verulega hlýtt var fyrir norðan en fremur svalt syðra en á landsvísu var hitinn hálft stig yfir meðallaginu.

Sjötti sólarminnsti ágúst var árið 1945 og voru sólarstundir þá 79. Hlýtt  var og er þetta ellefti hlýjasti ágúst á landinu með hita 1,3 stig yfir meðallagi. Úrkoman á landinu var undir meðallagi. Annar sólarminnsti  ágúst í höfuðstaðnum var 1947. Þetta var mikill rigningarmánuður þar með 101 mm úrkomu og úrkomudagarnir voru 27 og hafa aldrei verið fleiri í ágúst en voru jafn margir 1976. Fyrir norðan var þetta víða hlýjasti ágúst sem mælst hefur og á landinu öllu sá fimmti hlýjasti. Úrkoman var þá um 25 % yfir meðallagi á landinu.   

Síðasti ágúst á topp tíu listanum fyrir sólarlitla ágústmánuði í Reykjavík var árið 1995 en sólskinsstundirnar voru þá 75. Við Hveragerði mældist aldrei minni ágústsól meðan mælt var (1972-2000), 70 klukkustundir. Hitinn var um 0,7 stig yfir meðallagi á landinu, kringum meðallag syðra en langt yfir því nyðra þar sem var líka ágætlega sólríkt. Úrkoman á landinu var svipuð og 1947 en þó minni vestanlands. Á Fagurhólsmýri mældist metúrkoma í ágúst, 337,8 mm.    

Akureyri og Reykjavík eiga enga mánuði sameiginlega á topp tíu listanum fyrir sólarlitla ágústmánuði enda mun ekkert samband vera á milli sólskins á þessum stöðum. 

Minnsta sólskin á Akureyri í ágúst var 1958, 53,3 stundir. Á Hallormsstað mældist heldur aldrei minna sólskin í ágúst, 53 stundir. En Melrakkaslétta trompaði þetta algjörlega með því að slá út sólarminnsta ágústmánuði sem mælst hefur  á nokkurri veðurstöð, svo fáar sem 35,7 klukkustundir. Varla hefur þó verið meira sólskin á Kjörvogi á Ströndum en þar voru gerðar 124 skýjaathuganir í mánuðinum og var talið alskýjað í 122 athugunum en tvisvar var skýjahula talin 7/8! Ekki hefur heldur mælst meiri úrkoma á Kjörvogi í ágúst, 257,7 mm eða nyrst á Tröllaskaga, 200,9 mm, Raufarhöfn 146,8 mm og á Húsavík, 204,6 mm. Þetta var sem sagt mjög votviðrasamur mánuður fyrir norðan og svalur en bjartur og hiti um meðallag syðra en um 0,7 stig undir meðallagi á landinu. Mjög þurrt var þennan mánuð og var úrkoman aðeins um helmingur af meðallagi.      

Áttundi kaldasti ágúst á landinu (1,7 undir meðallagi) og þriðji sólríkasti í höfuðborginni, 1943, er sá næst sólarminnsti á Akureyri, 95 klst.  Á Grímsstöðum á Fjöllum hefur aldrei verið mældur kaldari ágúst. Þennan ágúst tel ég ná inn á topp tíu þurrkalistann og var úkoman aðeins um 18% af meðallaginu. Í Stykkishólmi hefur ekki mælst þurrari ágúst, 0,8 mm.     

Þriðji sólarmnnsti ágúst á Akureyri er 1930 og hann var víðast hvar votviðrasamur en þó einkum fyrir norðan og austan. Ekki hefur mælst meiri úrkoma á Teigarhorni við Berufjörð í ágúst, 279,8 mm. Sólin á Akureyri var 57 stundir. Í Reykjavík  var sólskin nærri meðallagi. Hitinn á landinu var í sléttu meðallagi en úrkoman næstum því 50% meiri en venjulega. Árið 1935 var einnig mikill óþurrkamánuður og bauð upp á sjöunda sólarminnsta ágúst á Akureyri en þá skein sólin þar 67 stundir. Hitinn var í rösku meðallagi og úrkoman líka. 

Áttundi sólarminnsti ágúst á Akureyri var 1951 með 76 stundir. Mánuðurinn var ágætlega hlýr og sólríkur fyrir sunnan en fremur svalur fyrir norðan og mjög úrkomusamur á útnesjum. Ekki hefur mælst meiri úrkoma í ágúst í Grímsey 142,4 mm og Hrauni á Skaga, 107,6 mm.  Hitinn var 0,4 stig yfir meðallagi en úrkoman um þrír fjórðu af meðallaginu. 

Sumarið 1969 var rigningarsumar um allt land og tel ég ágúst vera þann fjórða úrkomusamasta á landinu og hann var einnig fjórði sólarminnsti á Akureyri með 75 stundir og í Reykjavík voru þær raunar litlu fleiri, 93 stundir. Á Hallormsstað voru þær hins vegar 158 og 142 á Melrakkasléttu, hvort tveggja vel yfir meðallagi. Þrátt fyrir votviðrin var svo hlýtt að einungis 15 ágústmánuðir hafa verið hlýrri á landinu og var hitinn heilt stig yfir meðallagi. Á Kirkjubæjarklaustri hefur ekki mælst meiri úrkoma í ágúst, 320,4 mm.  

Annar mjög úrkomusamur ágúst, 1959, var með fimmta sólarminnsta ágúst á Akureyri, 65 stundir. Landshitinn var í kringum meðallag en úrkoman um einn fjórða yfr meðallagi. Á Nautabúi í Skagafirði kom metúrkoma í ágúst, 92,3 mm.   

Ágúst 1962 krækti í  sjötta  sætið  hvað sólarminnstu ágústmánuði á Akureyri varðar með 63 sólarstundir. Hitinn mátti heita í meðallagi á landinu. Úrkoman náði ekki helmingi af meðallaginu og í Æðey hefur ekki mælst minni ágústúrkoma, 6,3 mm.    

Árið 2005 voru sólarstundir á Akureyri 86 og er þetta þar níundi sólarminnsti ágúst. Hitinn á landinu rétt marði það að ná meðallagi og er þetta kaldasti ágúst á landinu síðan 1993 og úrkoman nálgaðist að vera 50% umfram meðallagið.  

Tíundi sólarminnsti ágúst á Akureyri var svo 1941 með 90 klukkustundir af sólskini. Þá var votviðrasamt fyrr norðan og austan, met úrkoma á Hallormsstað 112,7 mm, og ekki hlýtt á þessum slóðum, en sólríkt og fremur hlýtt vestanlands og landshitinn rétt fyrir ofan meðallag en úrkoman var minni en helmingur af  meðallagi og rétt aðeins minni en 1962.  Það bar annars helst  til tíðinda í þessum mánuði að enginn annar en Winston Churchill kom til Reykjavíkur þann 16. í glaða sólskini auðvitað og 17,8 stiga hita. Ekki voru það svo minni tíðindi og í það minnsta skringilegri að þann 2. rigndi 23 síldum við Eyjar í Kjós. Frá þessu skýrir Veðráttan eins og ekkert væri sjálfsagðara. Ég hef oft hugsað um hvað þarna var eiginlega á ferðinni. Kannski tákn og stórmerki sem boðuðu komu Churchill!      

Loks skal þess getið að á Hólum í Hornafirði mældist sólarminnsti ágúst árið 2001 þegar sólin skein í 60 klukkustundir og á Hveravöllum var ágúst 1992 sólarminnstur með 79 stundir.

 

Hægir á kólnuninni

Meðalhitinn í ágúst hefur nú alveg hrunið í kuldakastinu úr þeim hæðum sem hann var í. Hann mun ekki slá nein met. En nú hægir á kólnuninni og mánuðurinn verður eigi að síður í hópi hlýjustu ágústmánaða.

Þó þetta kuldakast sé leiðinlegt er það á engan hátt með þeim verstu sem geta komið eftir árstíma.

Það geta menn séð svart á hvítu í tveimur nýjum dálkum sem nú eru komnir inn á fylgiskjalið, blað eitt. Annar sýnir lægsta hámarkshita hvers dags sem komið hefur í ágúst í Reykjavík frá því seint á 19. öld og hinn lægsta hámarkshita hvers dags á landinu frá 1949. Þetta eru ansi kuldalegar tölur. Menn geta svo borið þær saman við dálkana um mesta kulda hvers dags í Reykjavík og á landinu. Reynt hefur verið að forðast svonefnd tvöföld hámörk sem eru þegar hiti einhvers dags klukkan 18 er látinn gilda fyrir næsta dag. Þessir dálkar eru komnir fyrir ágúst en verða settir  inn fyrir alla mánuði ársins á næstunni.

Villur geta þarna verið á sveimi en vonandi fer enginn af hjörunum yfir því. 

Þetta er líka bara hugsað sem alveg einstaklega saklaust skemmtiefni fyrir veðurfana... æ, æ, guð minn almáttugur í hæstu hæðum! Sagði ég þá ekki bannorðið ógurlega, skemmtiefni! 

Ég meinti auðvitað að þetta væri bara til fróðleiks. 

Fróðleiks og smávegis undirholdningar. 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2012_57_0.xls

Sólríkustu ágústmánuðir

Sólríkasti ágúst sem mælst hefur í Reykjavík var 1960 en þá voru sólskinsstundirnar 278 en meðaltalið  1961-1990 er  155 stundir. Dagana 3. til 23. skein sólin hvorki meira né minna en 16 daga meira heldur enn 10 stundir og hina fimm dagana á þessu þriggja vikna tímabili skein hún aldrei minna en sex stundir og allt upp í næstum því tíu. Mánuðurinn var einnig hlýr á suðurlandi. Var hann hluti af gæðasumrinu 1960 sunnanlands hvert ekki átti sinn líka fyrir sól og hita í nokkra áratugi þar á eftir. Júlí var t.d. sá fimmti sólríkasti í höfuðborginni. Á landinu var hitinn 0,4 stig yfir því meðallagi sem nú er miðað við, 1961-1990. Mánuðurinn var allra ágústmánaða þurrastur. Á Teigarhorni við Berufjörð var úrkoman aðeins 0,6 mm og hefur aldrei mælst minni úrkoma í ágúst þar alveg frá því mælingar hófust 1873. Úrkomudagar voru þrír. Ekki hefur heldur mælst minni úrkoma í Vestmannaeyjum frá 1881, 4,1 mm, sem féll á tveimur dögum, og Eyrarbakka, 2,7 mm (1880-1910, frá 1926) en þar voru 6 úrkomudagar. Á Akureyri var ekki sérlega mikið sólskin en þar er þetta líka þurrasti ágúst sem mælst hefur, 4,7 mm og úrkomudagarnir voru 5. Einnig mældist minni úrkoma en í nokkrum öðrum ágúst á suðausturlandi, í Vík í Mýrdal  og á Hæli í Hreppum og reyndar líka í Hrútafirði. Þetta má kannski kallast þurrasti ágúst sem mælst hefur á landinu.  

Þetta var sem sagt enginn venjulegur ágústmánuður. Og þá var sólríkasti ágúst á Akureyri, 2004, ekki síður óvenjulegur með sinni glæsilegustu hitabylgju í nokkrum mánuði síðustu áratugi. Mældist þá mesti hiti á landinu í ágúst, 29,2 stig þ. 11. á Egilsstöðum. Sólin skein á Akureyri í 209 stundir en meðaltalið 1961-1990 er 135,7 stundir. Á Hólum í Hornafirði er þetta einnig sólríkasti ágúst, 213,5 klst, frá 1958, svo  á Sámsstöðum í Fljótshlíð, 229 klst frá 1962. Þá er þetta sólríkasti ágúst sem mælst hefur við Mývatn í stuttri mælingasögu. Loks er þetta fjórði sólríkasti ágúst í höfuðstaðnum með 248 sólarstundir. Og eigum við metafíklarnir þá ekki að slá því föstu að þetta sé sólríkasti ágúst á landinu sem við höfum gögn um!  Samkvæmt mínu tali er þetta svo næst hlýjasti ágúst sem komið hefur síðan nútímamælingar hófust og langhlýjasti ágúst sem hér verður fjallað um. 

Ágúst 1929 er sá næst sólríkasti í Reykjavík með 273 stundir og 16 daga með tíu stunda sól eða meira, líkt og 1960. Þetta sumar í heild, júní til september, er reyndar það sólríkasta sem mælst hefur í höfuðborginni. Fyrir norðan voru þokur og rigningar og mánuðurinn var þar ansi svalur og alls staðar í kaldara lagi, 0,4 stig undir núverandi meðallagi þeirra stöðva sem lengst hafa athugað. Það var þó ekki mikið í samanburði við þriðja sólríkasta ágúst í Reykjavík sem var árið 1943 og sólskinsstundirnar voru þá 251 en hann er áttundi kaldasti ágúst á landinu í heild frá 1866, 1,7 stig undir meðallaginu. Hann var einnig afskaplega þurr og er líklega einn af fimm þurrustu ágústmánuðum á landinu síðustu 140 ár miðað við þær fáu stöðvar sem lengst hafa athugað og sá næst þurrasti eftir stofnun Veðurstofunnar. Í Stykkishólmi hefur ekki mælst minni ágústúrkoma, 0,8 mm, allar götur frá upphafi mælinga þar, 1857, en úrkomudagarnir voru tveir. Á Lambavatni, Kvígndisdal við Patreksfjörð og á Blönduósi mældist heldur aldrei  minni úrkoma í ágúst. Á landinu var úrkoman rétt aðeins undir rmeðallagi.   

Ágúst 1956 er fimmti sólríkasti í Reykjavík með 243,5 stundir. Þetta var líka kaldur norðanáttamánuður eins og 1943, en þó 0,8 stigum hlýrri, en hefur það sér til þess vafasama heiðurs að vera eini ágúst sem frost hefur verið mælt í Reykjavík í einhverju mesta kuldakasti sem komið hefur í ágúst seinni áratugi, -0,4  þann 27. Og sama dag mældist mesta frost sem mælst hefur í byggð á landinu í ágúst, -6,1 stig á Barkarstöðum í Miðfirði. Úrkoman var aðeins  um 30 % af meðallaginu 1931-2000 sem við  miðum hér við í úrkomumálunum og líklega er þetta einn af tíu þurrustu ágústmánuðum á landinu.    

Næstur að sólríki í Reykjavík er ágúst 1927 með 241 sólskinsstund. Fyrir norðan voru óþurrkar. Hitinn á landinu var rétt aðeins yfir meðallaginu en úrkoman þrír fjórðu af því. Lægsta loftvægi á landinu í ágúst, 960,9 hPa mældist þann 27. á Hólum í Hornafirði. Fylgdi þessu norðanhvassviðri og stórflóð af sjávargangi á Siglufirði.   

Sjöundi sólríkasti er ágúst 1964 en þá skein sól í 237 stundir. Mánuðurinn var sæmilegur framan af á landinu en í seinni hluti hans var einhver sá svalasti fyrir þann hluta, en allur mánuðurinn var 0,8 stig undir meðallaginu að hita. Á Grímsstöðum á Fjöllum voru fimm alhvítir dagar. Mjög úrkomusamt var fyrir norðan en að sama skapi þurrviðri sunnanlands. Á Kvískerjum hefur ekki  mælst minni ágústúrkoma frá því mælingar þar hófust, 49 mm. Úrkoman var ananrs svipuð á landinu og 1956. Mesta loftvægi í ágúst á landinu mældist þann 12. í Grímsey 1034,8 hPa kl. 24. Næsti ágúst, 1965, er sá níundi sólarmesti í Reykjavík með 220 stundir. Í síðustu vikunni kom eitthvert mesta kuldakast eftir árstíma og á Grímsstöðum voru fjórir dagar alhvítir. Næturfrost komu víða um land. Í heild var mánuðurinn þó 0,6 stigum mildari en árið áður. Landsúrkoman stóð í réttu meðallagi.

Áttundi sólarmesti ágúst í höfuðstaðnum er svo 1917. Þá voru sólskinsmælingarnar reyndar á Vífilsstöðum og mældust 230. Hitinn var rétt aðeins yfir meðallagi á landnu og úrkoman var aðeins undir því.  

Loks er svo tíundi sólríkasti ágúst árið 1987 en þá voru sólskinsstundirnar 219. Enn sólríkara var þó á Reykhólum 241 stund. Þetta var síðasti ágúst sem þar var mælt sólskin, frá 1957, og mældist það aldrei meira. Á Hveravöllum mældist heldur aldrei meiri ágústsól (1965-2003), 235,4 stundir. Á Sámsstöðum í Fljótshlíð hefur aðeins mælst meiri sól í ágúst 2004. Hitinn á landinu var 0,5 stig yfir meðallaginu 1961-1990 en úrkoman náði ekki helmingi af meðallaginu.     

Fimm júlímánuður eru sameiginlegir fyrir Reykjavik og Akureyri á topp tíu sólarlistanum en aðeins einn ágústmánuður, 2004, sem var sá sólríkasti á Akureyri en fjórði í Reykajvík og hefur verið fjallað um hann hér að framan.

Næst sólarmesti ágúst í höfuðstað norðurlands er hins vegar 1975 en þá skein þar sólin í 193 stundir. Æði var þá sólinni misskipt því þetta er tíundi sólarminnsti ágúst í Reykjavík. Fyrir norðan var hlýtt en svalt syðra. Úrkomusamt var sunnanlands og vestan og á  landinu tel ég þetta vera fimmta úrkomusamasta ágúst. Ekki gildir það samt um norðaustanvert landið því ekki hefur mælst þurrari ágúst á Raufarhöfn, 5,6 mm (1934-2008) og í Vopnafirði.       

Árið 1994 er ágúst í þriðja sæti á Akureyri með 187 sólskinsstundir. Alls staðar var sól í meðallagi eða nærri því eða meiri og þurrvirðasamt var og vel hlýtt var á landinu, 0,8 stig yfir meðallagi. Úrkoman var aðeins um helmingur af meðallaginu.  

Ágúst 1977 var líka mánuður þar sem sólin lék nokkuð glatt við alla landsmenn. Á Akureyri er þetta fjórði sólríkasti ágúst með 178 sólarstundir og 11 dagar voru með tíu klukkustunda sólskin eða meira sem þar er ágústmet. Um miðjan mánuð kom væn hitabylgja en óþyrmilegt kuldakast í mánaðarlok með hvassviðri og flóðum. Næsti ágúst, 1978, sem er sá áttundi sólríkasti á Akureyri, 163,9 stundir, var alls staðar hlýr, um 1,2 stig fyrir meðallaginu 1961-1990 og er þetta níundi hlýjasti ágúst á landinu en úrkoman var lítið eitt yfir sínu meðallagi. Veður voru stillt en nokkuð úrkomusamt á suður og vesturlandi og sólarlítið og í Reykjavík er þetta sjöundi sólarminnsti ágúst.

Sólskinssumarið 1971 krækti í fimmta sólríkasta ágúst á Akureyri og 174 stunda sólskin. Alls staðar lék reyndar sólin við landsmenn. Hitinn var lítið eitt undir  meðallagi og einnig úrkoman. Mikið hret gerði seint í mánuðinum og mesta snjódýpt á veðurstöð í byggð mældist þann 27. og 28. á Grímsstöðum á Fjöllum 10 cm. Miklir skaðar urðu á norðausturlandi í þessu veðri.

Ágúst 1931 er eini ágústmánuðurinn á Akureyri fyrir 1971 sem kemst inn á topp tíu listann fyrir sólargæði og er það óneitanlega nokkuð einkennilegt. Undarlega lítið sólskin mældist reyndar á Akureyri á fjórða og fimmta áratugnum þegar hlýindi voru í algleymingi. En ágúst 1931 var mikill og stilltur góðviðrismánuður með ágætri hitabylgju dagana 12.-14. þegar meiri hiti mældist á suðurlandi í ágúst fyrir utan árið 2004 og er þetta sjöundi hlýjasti ágúst á landinu en sólin á Akureyri mældist 174 stundir en 207 í Reykjavík. Úrkoman var aðeins um 32% af meðallaginu 1931-2000 sem gerir mánuðinn nálægt því að ná inn á topp tíu listann fyrir þurrk. Stórrigningar gengu hins vegar á suðurlandi lengi fram eftir ágúst 1984 og þá mældist þann 10. mesta sólarhringsúrrkoma í Reykjavík í ágúst, 42,4 mm. Svalt var syðra og sólarlítið en mjög hlýtt nyðra og sólin á Akureyri skein í 172 stundir. Sólskinsmet fyrir mánuðinn komu á Hallormsstað (1953-1989), 229 klst og á Melrakkasléttu  (1957-1999), 212 klst. Úrkoman var vel yfir meðallagi og hitinn um hálft stig yfir því. Hlýtt sem sagt og votvirðasamt.  

Sólargæðunum var einnig æði misskipt í ágúst 1995 sem var um 0,8 stig yfir meðallagi að hita á landinu. Hann er sá níundi sólríkasti á Akureyri, 163,8 stundir, en  fjórði sólarminnsti í höfuðstaðnum. Á Akureyri var  meðalhitinn yfir 12 stigum eins og 1984 og 1978 en aðeins 10,5 í Reykjavík. Úrkoman á landinu var um 20 % yfir meðallaginu.  

Loks er ágúst 2008. Hann náði tíunda sæti á  Akureyri með 163 sólarstundir. Úrkoman á landinu var í tæpu meðallagi en hitinn var um það bil 1,2 stig yfir því sem gerir mánuðinn tíunda hlýjasta ágúst á landinu frá 1866.      

Hitamet eða ekki hitamet

Meðalhitinn það sem af er ágúst í Reykjavík er nú kominn rétt aðeins yfir það sem hæst hefur áður verið 22. ágúst en það var 2004. Meðalhitinn er nú 13,4 stig en hlýjasti allur ágúst sem mælst hefur í Reykjavík var 12,8 stig árið 2003 sem í heild hafði vinninginn yfir 2004 sem státaði þó hitabylgjunni miklu.  Nú er gert ráð fyrir að kólni í nokkra daga. Það getur því verið að mánuðurinn nái ekki að slá metið frá 2003. En í blálok mánaðarins er gert ráð fyrir að aftur hlýni verulega. Svo það er aldrei að vita.

Á Akureyri er meðalhitinn nú 14,0 stig, næstum því fjögur stig yfir meðallagi, en þar hefur hlýjast orðið 13,2 stig árið 1947.

Meðalhtinn er víða annars staðar á landinu einnig með því hæsta sem áður hefur gerst. Það er bara spurning hvað þessi síðasta vika gerir. Hvort þetta verður metágúst.

Hvort sem met verður slegið að meðalhita á einhverjum stöðvum eða ekki  er í það minnsta enn hörku sumar. Siðustu dagar hafa verið alveg einstaklega góðir í Reykjavík, hlýir og hægviðrsamir þó lítil sól hafi verið. Gerist varla betra síðssumarsveður. Og gott veður kringum 20. ágúst finnst mér eitthvert besta veður sem ég get ímyndað mér. Einmitt þegar það er svona, skýjað, hlýtt og hægviðrasamt eins og verið hefur síðustu daga.

En það er eins og hugtakið síðsumar sé að hverfa úrt vitund almennings. Nú má ekki þykkna upp eða rigna strax eftir verslunarmannahelgi án þess að menn tali um haustlykt, haustblæ og annað eftir því. 

Ætli það liggi svo ekki  loftinu að september haldi bara áfram með makalaus hlýindi til þess að kóróna þetta merkilega sumar?!

Hlýjasti dagur sumars og dagshitamet í Reykjavík

Dagurinn í dag var sá hlýjasti sem komið hefur í Reykjavík í sumar. Meðalhitinn var 15,4 stig en hámarkshiti 21,3 stig. Hvort tveggja er met fyrir 16. ágúst. Síðasta dag ágústmánaðar 1939 mun meðalhitinn hafa verið svipaður og nú en hámarkið var þá 21,4 stig. En meiri hitar en þetta hafa annars ekki mælst í Reykjavik eftir miðjan ágúst.

Á Reykjavíkurflugvelli fór hitinn i 21,4 stig en hins vegar í 23,1 á Korpu, 23,0 í Geldinganesi, 22,7 á Skrauthólum á Kjalarnesi og 22,3 á Hólmsheiði. Á Skálafelli í 771 m hæð fór hitinn í 15,7 stig.   

Meðalhitinn í borginni er nú 13.3 stig og hefur aðeins verið hlýrri á sama tíma árið 2004 þegar mesta hitabylgja seinni áratuga var nýgengin yfir. Og ekki jafnast þessi dagur neitt á við það þó dagshitametin hafi komið.

Á Þingvöllum varð hitinn 24,8 stig sem er reyndar líka mesti hiti sem mælst hefur á landinu þennan dag en verður hjárænulegur miðað við 2004.  

Á Akureyri er meðalhitinn 14,4 stig. Þar var ekki hlýtt í dag og í gær náði meðalhitinn þar sinni hæstu stöðu með 14,6 stigi. Þess má nú alveg geta að árið 1880 var meðalhiti alls ágústmánaðar 14,0 stig á Valþjófsstað í Fljótsdal. 

Ekki hefur mælst mælanleg úrkoma á Akureyri eða Torfum í Eyjafjarðardal það sem af er mánaðarins.

Óneitanlega er þetta nokkuð töff sumar og vonandi endar það ekki með ósköpum!

Ég fór upp í Öskjuhlíð eins og ég geri oft á bestu dögum sem koma í Reykjavík.

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2012_54_0.xls

Fréttirnar endurspegluðu raunveruleikann

Þetta er ekki rétt sem hótelstjórinn á Hallormsstað fullyrðir þarna í fréttinni:  ''Við erum búin að vera með álíka veður og innsveitir Suðurlands í allt sumar.''

Almennt líta menn svo á að júní sé fyrsti sumarmánuðurinn. Hann var verulega kaldur á Hallormsstað. Meðalhitinn var aðeins 7,7 stig,  meira en heilu stigi undir meðallagi svölu áranna 1961-1990. Ekki var hægt að tala um neitt sumarveður á Hallormsstað fyrr en um stólstöður en þá komu fáeinir verulega góðir dagar en dögum saman framan af mánuðinum náði hitinn þar ekki tíu stigum. Fáum hefur þá þótt fýsilegt að leggja leið sina sína í þessa sveit meðan einmuna veðurblíða var víða annars staðar á landinu, ,,sól og hiti‘‘ í alveg bókstaflegri merkingu.  

Í Árnesi  í  Gnúpverjahreppi, uppsveit suðurlands, var meðalhiti júní til dæmis 10,7 stig og líka í Reykjavík þar sem mánuðurinn var tíundi hlýjasti júní. Þarna munar heilum þremum stigum á meðalhita milli suðurlands og Fljótsdalshéraðs. Mánuðurinn var því alls ekki sambærilegur milli Hallormsstaðar og uppsveita suðurlands. Auk þess fylgdi hlýindunum sunnanlands einstaklega mikið sólfar. Í Reykjavík var þetta næst sólríkasti júní sem mælst hefur og þriðji sólríkasti sumarmánuður og sólarmesti mánuður yfirleitt í meira en hálfa öld. Af þessari sól og þessum hita sunnanlands og vestan, ásamt óvenjulegu hægviðri, voru auðvitað sagðar fréttir af því að það var virkilega fréttnæmt og þetta eru reyndar veðurfarslegar stórfréttir. Hallormsstaður stóðst sunnlenskum uppsveitum engan samjöfnuð í þessum mánuði. Talsvert skárra var á Akureyri, meðalhitinn var 8,6 stig, og þar var líka mikið sólskin. Vera má að sól hafi skinið mikið á Hallormstað í júní þó mjög ósennilega hafi hún skákað suðurlandinu, en því miður er búið að leggja þar sólskinsmælingar niður, en það breytir þó ekki kuldanum.

Júlí var hins vegar svo sem í lagi á Hallormsstað að hita, 10,7 stig, sem er rétt aðeins undir meðallagi hlýindatímabilsins 1931-1960 og lítillega yfir svala meðallaginu 1961-1990. Úrkoman var meiri á Hallormsstað en á flestum stöðum í þessum mánuði þó ekki sé hægt að segja að hún hafi verið mikil eða til baga. Í Árnesi var meðalhitinn í júlí aftur á móti 12,5 stig, það sama og í  Reykjavík og svipað mun hafa verið í uppsveitum suðurlands. Í Vestmannaeyjum var þetta annar af tveimur hlýjustu júlímánuðum, sjötti hlýjasti á Kirkjubæjarklaustri og tíundi hlýjasti bæði í Reykjavík og á Bolungarvík. Á Akureyri var einnig talsvert hlýrra en á Hallormsstað, 11,6 stig. Hitinn á Akureyri og á Hallormsstað var reyndar svipaður um hádaginn en kaldara að morgni og kvöldi á Hallormsstað. Akureyri er annars heldur ekki með bestu stöðum þessa sumars sem af er. Það eru suður og vesturland.

Fyrstu tveir sumarmánuðinir á suður og vesturlandi hafa sem sagt að hita og sól verið með þeim bestu sem komið hafa en á Hallormsstað var fyrri hlutinn verulega kaldur en seinni hlutinn hefur slagað upp í að vera í meðalagi. Um þennan mikla mun milli landshluta hafa auðvitað borist fréttir og spurnir. Veðurspár og veðurfregnir eru ekki bara í útvarpi og sjónvarpi heldur fyrst og fremst í smáatriðum á netinu og þar hafa menn í allt sumar séð hvað var í gangi. Og það er ósköp eðlilegt, eins og hótelstjórinn á Hallormsstað bendir á, að fólk leiti þangað sem best er veðrið, ekki næst best eða þriðja best.  

Fréttaflutningur fjölmiðla um veðurfarið í sumar hefur bara endurspeglað raunveruleikann.   

Eftirfarandi orð hótelstjórans eru því ósanngjörn: ,, Samt hefur allur fréttaflutningur verið á þá leið að á Austurlandi hafi veður ekki verið gott. Þetta kostar ferðaþjónustuna hérna tugi ef ekki hundruð milljóna í töpuðum tekjum. Fólk fer eðlilega þangað sem spáð er sól og góðu veðri."  

Og við hverja er að sakast nema veðurguðina? Ekkert sérstakt aðfinnsluvert hefur verið við veðurspár í sumar og almennur fréttaburður fjölmiðla hefur bara endurspeglað ástandið eins og það hefur verið í  raun: Sjaldgæf hlýindi og sólfar víða um land, en einkum sunnan lands og vestan, en bara la la á Fljótsdalshéraði og enn lakara niðri á austfjörðum.  

Hótelstjórinn segir: ''Þetta er búið að vera veðurfarslega mjög gott sumar hjá okkur og í gær fór hitinn upp í 26,6 stig hér á Hallormsstað og í dag er hitinn kominn yfir 20 gráður og stefnir í svipað og í gær."  

Þessi mikli hiti á Hallormsstað kom ekki fyrr en fyrir um það bil viku (en þó komu þar einn og einn  dagur áður á stangli með 20 stiga hita sem þar þykir nú ekki mikið) en þá líka svo um munar. Vonandi verður framhald á því og sem víðast um land. En fram að þessu var veðrið yfirleitt hlýrra og sólríkara annars staðar en á Hallormsstað, þó ég ítreki að seinni hluti sumarsins hafi ekki verið þar slæmur og engum svo sem vorkunn að vera þar í sumarfríi. En hann var bara miklu betri víða annars staðar. Og það er ástæðan fyrir því að ferðamenn hafa fremur lagt leið sína á aðra staði en í Hallormsstaðaskóg en ekki rangar eða villandi fréttir fjölmiðla. Þegar nú austfirsk hlýindi, sem fáu öðru líkjast þegar þau ná sér á strik, komast loks í gang hefur alls ekki staðið á fjölmiðlum að flytja af því fréttir og gleðjast með austfirðingum. Og hótelstjórinn játar að fréttaflutningur af því hafi haft góð áhrif. En ekkert samblærilegt hefur gerst á Hallormsstað fyrr í sumar. 

Það er auðvitað skiljanlegt að þeir sem standa í hótelrekstri vilji fá sem flesta gesti. En menn verða bara að sætta sig við það að veðrið er oft misgott eftir landshlutum. Enginn getur heimtað jafn gott veður alls staðar. Heilu sumrin hafa til dæmis stundum verið jafn drungaleg og úrkomusöm á suðurlandi og síðustu dagar.

Við þessu er ekkert að gera. Allra síst að kenna fjölmiðlum um. 

Kvörtunartónn hótelstjórans út í fjölmiðla á engan rétt á sér og fullyrðing hans um að veðrið á Hallormsstað í allt sumar hafi jafnast á við uppsveitir suðurlands er harla vafasöm svo ekki sé meira sagt. Það sannast nú sem oftar að aðilar í ferðamannaiðnaðinum, og reyndar líka þeir sem standa fyrir útihátíðum, eru óáreiðanlegustu veðurvitni sem um  getur.

Það alvarlega við þessa frétt er þó sá ódulbúni undirtónn í orðum hótelstjórans þar sem ýjað er að því að eitthvað hafi verið athugavert við veðurspár sumarsins sem ásamt þöggun fjölmiðla um austurlenska veðurblíðu hafi þá bakað stórfellt fjárhagslegt tjón upp á jafnvel hundruði miljóna króna fyrir hótelrekstur á Hallormsstað.

Svo ég segi það enn og aftur: Ástæða þess að fólk var ekki að streyma austur á Fljótsdalshérað var einfaldlega sú að það vissi af meiri veðurblíðu í öðrum landshlutum lengst af það sem af er sumars.    

Næsta skref ferðabransans verður þá væntanlega að fara fram á að veðurspám verði hagrætt og fréttir um veður verði falsaðar til að spilla ekki viðskiptunum.

Fréttir af veðri hafa áhrif

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2012_53_0.xls

Að deginum loknum

Dagurinn varð sá hlýjasti að sólarhringsmeðaltali í ágúst sem komið hefur á Akureyri frá og með 1949 með meðalhita upp á 20 stig. Fjórir júlídagar á þessum tíma hafa þó haft hærri meðalhita. Dagshitametið fyrir hámarkshita var einnig slegið á Akureyri, 24,4, stig.

Dasgshitametið fyrir hámarkshita á landinu var og slegið með 28,0 stigum á Eskifirði en gamla metið var 27,0 á Hallormsstað árið 2004. Meiri hiti hefur þó mælst á landinu um þetta leyti, 29,4 stig 11. ágúst 2004.

Á skeytastöðvum sem enn  mæla hita voru engin allsherjarmet slegin en ágústmet kom á Skjaldþignsstöðum í Vopnafirði, 25,2 stig en talsvert meiri hiti hefur áður mælst í Vopnafjarðarkauptúni.

Á sjálfvirku stöðinni á Eskifirði var vitaskuld sett allsherjarmet (frá nóv. 1998) og á Neskaupstað mældist hitinn 27,9 stig sem er meira en þar hefur mælst í nokkrum mánuði frá 1975, bæði meðan þar var mönnuð veðurstöð og eftir að hún varð sjálfvirk. Á Kollaleiru kom ágústmet, 27,6 stig en allsherjarmetið 28,9 stig í júlí 1991, stendur enn. Sólarhringsmeðaltalið er þar 22 stig sem er ærlega geggjað! Á Seyðisfirði varð hitinn mestur 27,0 stig og er það sama og hæst hefur orðið þar lengi í seinni tíð en ekki má gleyma því að í júlí 1911 fór hitinn þar í a.m.k. 28,9 stig og 29,9 á Akureyri.

Ekki hefur komið önnur eins hitagusa á austfjörðum líklega í áratug eða meira. Hins vegar tek ég  ekki undir það sem oft hefur heyrst undanfarið að sumur hafi verið verulega svöl eða hálf svöl undanfarin sumur á austur og norðurlandi.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2012_52_0.xls

Bloggfríi lokið í hitabylgju

Jæja, þá er verslunarmannahelginni lokið og ólympíuleikunum næstum því lokið og nú er bloggfríi síðuhaldara og æsilegum safaríferðum um landið loksins lokið, lengsta fríinu frá því hann byrjaði að blogga.

En nú verður þráðurinn aftur upp tekinn. 

Hitabylgja er í gangi austanlands. Á hádegi var þyktin fyrir Egilsstöðum 5651 m en frostmarkshæð   3763  metrar og hitinn i 850 hPa fletinum var um 8 stig en við jörð var hitinn 23,1 stig en 25 stig á Hallormsstað og 25-26 stig niðri á austfjörðunum. Reiknað er með að yfir fjörðunum fari hitinn í 850 hPa fletinum jafnvel 13-14 stig í dag með vænlegum metatilboðum fyrir láglendið.

Meðalhitinn í ágúst er nú um og yfir 2 stig yfir meðallagi eftir landshlutum og ekki lækkar hann núna.

Fylgiskjalið, sem sýnir daglegan gang ýmissa veðurþátta fyrir Reykjavík (blað 1) og Akureyri (blað 2) og á landinu öllu (blað 1), er nú komið aftur á sinn stað og vantar ekkert í það. Skjalið er stillt á ágúst en menn geta skrollað upp til að sjá allan júlí og reyndar allt árið sem af er.

  

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2012_50_0.xls