Færsluflokkur: Veðurfar

Allra veðra von

Færsluflokkur: Veðurfar

Hitametið fauk

Fellur hitamet dagsins?

Afleiðingarnar af mesta eldgosi Íslandssögunnar

Hið fullkomna jólaveður

Veður í annálum og öðrum gömlum heimildum

Einhver allra hlýjasti september í Reykjavík

Hitametið fauk

Fellur hitamet dagsins?

Afleiðingarnar af mesta eldgosi Íslandssögunnar

Hið fullkomna jólaveður

Veður í annálum og öðrum gömlum heimildum

Einhver allra hlýjasti september í Reykjavík

Efni

Nýjustu færslur

Færsluflokkar

Tenglar

Síður

Eldri færslur

Efni

Færsluflokkar

Leita í þessu bloggi

Tenglar

Síður

Eldri færslur

Blogg

Ýmsir vefir

Blogg

Innskráning

Innskráning:

Blogg

Ýmsir vefir

Blogg

Innskráning

Innskráning:

19.12.2006 | 20:10

Jú, jú, dagsmetið í hita á kvikasilfursmæli fauk í dag. Á Sauðanesvita mældist 14,2 stig og hefur ekki mælst hærri hiti 19. desember á landinu síðan 1933 að minnsta kosti. En næstu dagsetningar hefur þó mælst 15 stiga hiti stöku sinnum áður. Það getur sem sagt orðið svo hlýtt á þessum árstíma. En það getur ýmislegt skeð enn í þessum bransa á næstu klukkustundum.

Veðurfar | Breytt 6.12.2008 kl. 12:33 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)

19.12.2006 | 11:31

Það verða varla hvít jól fyrir austan í ár. Um klukkan 5 í morgun var hitinn á mæli Vegagerðarinnar á Kvískerjum 16 stig. Þar var alauð jörð klukkan 9 en í gær var snjódýptin 34 cm. Rétt fyrir klukkan 9 fór hitinn á Eskifirði í 15,0 stig og var 14,9 kl. 11. Á sama tíma var hitinn við Krossanesbraut á Aukureyri 12,6 stig, 12,4 á Siglufirði. Allt eru þetta sjálvirkir hitamælar. Á kvikasilfurmæli með gamla laginu varð hlýjast í nótt á Dalatanga, 12,9 stig.

Mestur hiti sem vitað er til að hafi mælst þennan dag eftir 1949 á kvikvasilfursmæli er 14,0 stig. Það var á Seyðisfirði árið 1972.

Það er enn von. Dagurinn er hálfnaður. Kannski fellur löggilta dagshitametið. Mestur hiti sem mælst hefur í öllum desember er aftur á móti 18,4 stig. Það var á Sauðanesvita þ. 14. árið 2001.

Hér á Allra veðra von hlægjum við nú bara að skíðafíflunum og hvítjóladýrkendunum en styðjum hitabylgjuna mjög eindregið.

Veðurfar | Breytt 6.12.2008 kl. 12:33 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)

7.12.2006 | 17:32

Það er einn af leyndardómum íslenskrar sögu hvers vegna engar frásagnir hafa varðveist um afleiðingarnar af mesta eldgosi Íslandssögunnar í Eldgjá árið 934. Spor eftir gosið eru greinileg í ískjörnum Grænlandsjökuls og ársetningin er ekki í vafa. Áður hugðu menn að gos þetta hafi staðið í nokkra mánuði en nú hefur verið skýrt frá rannsóknum sem sýna að það hafi varað í 4- 8 ár og verið mun öflugra en haldið hefur verið. Sprengivirknin í upphafi eldgossins hafi einnig verið margfalt öflugri en áður var talið. Áætlað er að upp í háloftin hafi farið kringum fjórum sinnum meira af brennisteinsmóðu en í Skaftáreldum árið 1783 en í kjölfar þeirra komu móðuharðindin svokölluðu eins og allir vita og mesti mannfellir í sögu þjóðarinnar. Nýjar rannsóknir sýna að Eldgjárgosið olli hungursneyð í Egyptalandi vegna þurrka i Nílarfljóti og ýmis konar öðrum hörmungum víða um heim. Afleiðingar gossins fyrir Íslendinga hljóta að hafa orðið alveg gríðarlegar þó landkostir hafi þá verið betri en þeir voru orðnir í Skaftáreldum. Það er því furðulegt að hvergi er að afleiðingunum vikið í íslenskum heimildum, ekki í annálum eða öðrum rituðum heimildum og ekki heldur í arfsögnum. Ekki nokkur skapaður hlutur.

Hins vegar er tvisvar vikið að gosinu sjálfu í Landnámu:

Hrafn hafnarlykill var víkingur mikill; hann fór til Íslands og nam land milli Hólmsár og Eyjarár og bjó í Dynskógum; hann vissi fyrir eldsuppkomu og færði bú sitt í Lágey.

Gnúpur fór til Íslands fyrir víga sakir þeirra bræðra og nam land milli Kúðafljóts og Eyjarár, Álftaver allt; þar var þá vatn mikið og álftaveiðar á. Molda-Gnúpur seldi mörgum mönnum af landnámi sínu, og gjörðist þar fjölbyggt, áður jarðeldur rann þar ofan, en þá flýðu þeir vestur til Höfðabrekku og gerðu þar tjaldbúðir, er heitir á Tjaldavelli.

Þorvaldur Þórðarson jarðfræðingur lætur sér detta í hug í Morgunblaðinu um daginn að fornmenn hafi ekki viljað fjalla um þessa atburði og afleiðingar þeirra vegna þess að þeir hafi fælt frá frekara landnámi, verið slæm auglýsing fyrir landið. En getur samt ekki verið að til sé frásögn um afleiðingar hamfaranna eftir allt saman? Í mörgum annálum er vikið að óöld hinni miklu í heiðni sem er að vísu ársett árið 975 eða 976.

975 Resensannáll: Óöld hin fyrri.

Forniannáll: Óöld hin fyrri.

Konungsannáll: Óöld.

Skálholtsannáll: Óöld hin fyrri.

Lögmannsannáll: Óöld hin fyrri.

Gottskálksannáll: Óöld.

976 Flateyjarbókarannáll: Óöld hin fyrri.

Og Landnáma sjálf segir þetta í Viðauka Skarðsárbókarr: Óaldar vetur varð mikill á Íslandi í heiðni í þann tíma er Har (aldur) konungur Gráfeldur féll, en Hákon jarl tók ríki í Nor(egi). Sá hefur mestur verið á Íslandi. Þá átu menn hrafna og melrakka og mörg óátan ill var etinn, en sumir létu drepa gamalmenni og ómaga og hrinda fyrir hamra. Þá sultu margir menn til bana, en sumir lögðust út að stela, og urðu fyrir það sekir og drepnir. Þá vógust skógar menn sjálfir, því var það lögtekið að ráði Eyjólfs Valgarðarsonar að hvor frelsti sig, er iij dræpi seka.

Landnáma var fyrst rituð á 12. öld en frumgerðin er löngu glötuð en til eru nokkrar yngri afskriftir. Viðaukann skráði Björn Jónsson á Skarðssá á 17. öld eftir heimildum sem þá voru til en hafa síðan glatast. Tímavísunin til falls Haraldar gráfelds og Eyjólfs Valgarðssonar kemur ekki heim og saman við ársetningu annálanna. En er allt sem sýnist? Kannski glittir þarna í arfsögn, sem aðeins varðveittist í þeirri gerð Landnámu sem Björn þekkti á sínum tíma, um einstæð harðindi sem ársett voru eftir á og sett í samhengi við aðra atburði sem ekki gerðust samtímis og þessi saga sé uppspretta frásagnanna í annálunum. Ártalið hafi svo einhvern tíma snemma misfarist og villan síðan gengið aftur. Þarna er talað um þann vetur sem mestur hafi verið á Íslandi. Er ekki einmitt líklegt að slíkur vetur hafi komið í kjölfar hamfara sem voru miklu meiri en Skaftáreldar, jafnvel nokkrir vetur saman eftir 934? Er sennilegt að 40 árum síðar, þegar ekkert sérstakt var að gerast í náttúrunni, hafi komið vetrarharðindi sem slegið hafi út afleiðingarnar af mesta eldgosi í Íslandssögunni?

Og ég er víst ekki sá fyrsti sem lætur sér detta í hug að þau harðindi sem annálarnir og Viðauki Skarðsárbókar Landnámu segja frá hafi í rauninni verið afleiðingarnar af gosinu í Eldgjá árið 934 en tímasetningin færst til af einhverjum ástæðum.

Veðurfar | Breytt 5.12.2008 kl. 23:32 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)

3.12.2006 | 14:59

Lítið út um gluggann! Einmitt svona vil ég að jólaveðrið verði. Eins og það er núna. Einmitt svona skýjafar með svona skammdegissólskini. Einmitt svona vindhraði eins og var á hádegi sem gefinn var upp sem 0 metri á sekúndu á túni Veðurstofunnar. Einmitt þetta hitastig, þessi notalegu tvö stig í plús. Og einmitt svona snjóföl (enn betra væri samt enginn snjór).

Þetta er hið fullkomna jólaveður í mínum huga.

Nú er ég í hógværð minni og lítillæti að taka saman yfirlit um jólaveðrið í höfuðstaðnum alveg frá 1907 og það mun birtast hér á síðunni fyrir jól. Gaman, gaman! Jólin koma! Jólin koma!

Veðurfar | Breytt 6.12.2008 kl. 12:37 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)

5.10.2006 | 16:02

Á þessari bloggsíðu birtast nú á netinu í fyrsta sinn allar frásagnir um íslenskt veðurfar úr sæmilega trúverðugum annálum, fornritum og öðrum heimildum. Einnig er tekið með annað náttúrufarslegt efni, svo sem eldgos og jarðskjálftar, halastjörnur og sólmyrkvar.

Svokölluðum fornannálum, sem ná til 1578, er hér raðað í árfærslunum eftir númerum, eins og hefð er fyrir, en líka nafni svo lesandinn hafi allt á hreinu. Ekki er allt efni tekið alveg óbreytt eftir hverjum fornannál um sig heldur er hvert efnisatriði aðeins haft eftir einum annál til þess að forðast of mikið stagl. Vísað er þó til hinna annálanna með tölum þegar þeir segja alveg frá sömu efnisatriðum en ef til vill með mismunandi orðalagi. Sé hins vegar einhverjum nýjum efnisatriðum bætt við viðkomandi atburð í einhverjum öðrum annál er tekið með það sem hann segir um málið. Stafsetningu fornannála er breytt til nútímaháttar.

Á wordskjali 03 er þó reyndar hægt að sjá allt efnið óbreytt úr fornannálunum eins og þeir standa frá 870-1578.

Allt sem yngri annálarnir, frá og með Skarðsannál, segja um veður hver um sig finnst hér alveg óbreytt. Þeim annálum er raðað réttsælis kringum landið eftir ritunarstað þeirra. Þannig er byrjað á suðurlandi og haldið vestur og norður um og endað á austurlandi en engir annálar voru ritaðir á suðausturlandi. Stafsetningu yngri annála er haldið.

Nánari skýringar á þessu öllu og þvi hvaða heimildir liggja hér á baki er hægt að lesa í wordskjali 01skyringar, sem er neðsta skráin.

Hægt er að lesa öll árin frá 870 til 1924 í samfellu á wordskjali 02ollarin.

Að öðru leyti er hægt að fletta upp hverju ári um sig, og eru þó stundum nokkur önnur ár á sömu síðu (um sum ár er ekkert sagt í annálum), eins og auðskilið ætti að vera á eftirfarandi wordskjölum.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

Veðurfar | Breytt 6.12.2008 kl. 12:35 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (3)

1.10.2006 | 17:03

Nýliðinn septembermánuður er einn af þeim fimm hlýjustu sem mælst hafa í höfuðborginni síðan sæmilega áreiðanlegar mælingar hófust kringum árið 1830. Mðalhitinn er 10,5 stig. Hlýrri voru september 1939, 11,43 stig, 1958, 11,37, 1941, 11,1 stig. Næstir koma september 1996, 10,4 stig, 1850, 10.2 og 1901, 9,8. Meðalalhiti september í Reykjavík árin 1961-1990 var aðeins 7,3 stig en 8,6 árin 1931-1960 og líka síðustu tíu árin (með þessum).

September 1996 var sá hlýjasti fyrir norðan og austan síðan 1939 og 1941, meðalhitinn á Akureyri var 11,4 stig. Mánuðurinn var reyndar sá þriðji hlýjasti frá 1882. En slíkum yfirbuðrum er ekki að heilsa núna enda voru austanáttir mjög algengar að þessu sinni en sunnanáttir voru ríkjandi 1996. Mánuðurinn var að vísu hlýr núna fyrir norðan en ekki einn af þeim hlýjustu. Árið 1996 var hlýji septemberinn í Reykjavík sá næst sólarminnsti sem þar hefur komið frá því farið var mæla. Núna var hins vegar stundum sól og blíða og voru sólskinsstundirnar 85.

Vegna þessa fyrirmyndar septembers varð sumarið, júní til september, líka eitt af þeim hlýjustu í Reykjavík, að minnsta kosti frá stríðslokum. Hlýrra varð þó 2004 og 2003, 1958 og svipað 1960.

Og við skulum svo bara kætast yfir góðærinu meðan kostur er. Það fer víst að styttast í að Golfstraumurinn gefi sig og hér verði álíka kalt og á Baffinslandi.

Veðurfar | Breytt 6.12.2008 kl. 12:37 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)

Sept. 2025