Dægurmet í kulda í Reykjavík

Ég fæ ekki betur séð en dagurinn í gær, 5. desember, sé að meðaltali um það bil kaldasti 5.desember í Reykjavík síðan mælingar hófust með sæmilegu nútímasniði. Meðalhiti sólarhringsins var -10,6 stig. Til eru áreiðanlegar tölur, eða hátt upp í það með góðum vilja, fyrir daglegan meðalhita til 1935, og enginn dagur þann tíma virðist örugglega slá þennan út í kulda, en þar á undan má ýmislegt ráða um sólarhringsmeðaltal daga af hámarks-og lágmarksmælingum. 

Og þó ótrúlegt sé get ég ekki fundið líklegan jafningja þessa dags í kulda í Reykjavík hvað meðalhita snertir allar götur til 1880 nema árin 1936 og 1885, en ég held þó 5. desember þessi ár  hafi verið heldur mildari en nú.  Þá miða ég við þær skráðu tölur sem fyrir liggja en sleppi þá öllum fyrirvara og vangaveltum um ólíka mælihætti gegnum tíðina. En þetta er samt ekki alveg víst heldur sennilegt að mínu áliti. Og í það minnsta hefur alveg örugglega ekki komið kaldari 5. desember síðan 1949 og mjög líklega frá 1935 en ég vil sem sagt þó meina miklu lengur. 

Þetta kemur manni eiginlega á óvart. Og þetta gildir aðeins um sólarhringsmeðaltalið en ekki mesta frostið sem mælst hefur. Þessi dagur setti ekki met í Reykjavík hvað það varðar. En aðeins einn dagur hefur þó slegið hann út að því leyti, 5. desember 1885, þegar mældust -13,4 kuldabolastig en núna -12,6 eða -12,5 á kvikasilfrinu en -12,9 á sjálfvirka mælinum. Og þetta gildir bara um 5. desember. Kaldari dagar svo um munar hafa komið síðar í desember og í öðrum vetrarmánuðum í ýmsum árum. 

Desember er á Veðurstofunni talinn fyrsti vetrarmánuðurinn. Við skulum nú vona að þessi kaldi dagur sé ekki fyrirboði um harðindi og óárán.

Viðbót:  Í gær, 6. desember, var kaldasti sólarhringur að meðaltali sem mælst hefur þann dag á Akureyri frá a.m.k. 1949 og lágmarkshitinn í dag, 7. er lægsti lágmarkshiti sem þar hefur mælst 7. desember frá sama tíma. Sjá fylgiskjalið. Þetta var sem sé alvöru kuldakast.

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2013_69_0.xls

Fylgiskjalið komið inn

Fylgiskjalið sem er burðarás þessa veðurbloggs hefur ekki virkjast i nokkra daga og er ekki enn séð fyrir endann á þeim vandræðum en mér tókst þó að setja það inn áðan.

Fylgiskjalið sýnir daglegan gang ýmissa veðurþátta fyrir Reykjavík og landið á blaði 1 en fyrir Akureyri á blaði 2.

Vek sérsaka athygli á dægurhitameti fyrir landið í fyrradag. Þá mældust á kvikasilfursmnælinn á Dalatanga 19,0 stig rétt eftir kl. 18 (sem eftir reglum Veðurstofunnar eru skráðar á þ. 27, en anarkistinn Nimbus virðir engar reglur) en 20,2 á sjálfvirka hitamælinum. En það er yfirlýst stefna Nimbusar að taka aðeins mark á kvikasilfursmælingum á þeim veðurstöðvum sem mæla hita bæði með kvikasilfursmæli og sjálfvirkum.

Rétt einu sinni kemur nú ekki upp síðan á vef Veðurstofunnar með upplýsingum um mannaðar veðurstöðvar á þriggja tíma fresti með ýmsum krækjum líka á sjálfvirkar stöðvar. En frá þeim mönnuðu sjást þarna upplýsingar um mælingar á þriggja tíma fresti og hámarks og lágmarksmælingar á hita og mælda úrkomu. Margar eyður eru í  töflunum vegna þess að búið er að leggja margar mannaðar stöðvar niður. En allmargar eru enn við lýði.

Mér finnst óskiljanlegt að þessar upplýsingar um mannaðar stöðvar eftir spásvæðum, sem eru reyndar á gamla vefnum séu ekki uppfærðar og settar með pompi og pragt á þann nýja þar sem auðvelt yrði að ganga að honum. Þess í stað húkir hann ár eftir ár á gamla vef Veðurstofunnar og dettur alltaf út annað kastið. 

Þetta minnir reyndar á það að mér finnst ýmsu á vef Veðurstofunnar vera að hraka. En ég nenni ekki að gera frekari grein fyrir því að sinni.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2013_68_0.xls

Þurrviðrasamt það sem af er

Nú þegar 20 dagar eru liðnir af október er meðalhitinn í Reykjavík 5,3 stig sem er 0,4 stig yfir meðallaginu 1961-1990 fyrir þá daga. Október er sá mánuður sem minnst hefur hlýnað síðustu árin og er meðalhitinn á þessari öld fyrir allan mánuðinn 4,9 stig eða sama og hlýindaárin 1931-1960, en flestir aðrir mánuðir ársins á þessari öld eru komnir vel upp fyrir það meðaltal.

Á Akureyri er meðalhitinn 3,5 stig sem er aðeins 0,1 stig yfir meðallaginu 1961-1990. 

Ekki er hægt að segja að þessi hiti sé neitt sérstakur, einir 17 mánuðir hafa verið hlýrri í Reykjavík fyrstu 20 dagana frá 1949, sá síðasti 2010. Hlýjast var 1959, 7,7, stig og líklega einnig árið 1946 en 1965 var meðalhitinn 7,2 stig. Kaldast var 1981, 0,6 stig, og sennilega mjög svipað 1926 og 1917.

Sólskinsstundir í höfuðborginni eru orðnar 54 sem 6 stundum minna en meðaltalið 1961-1990 en 13 stundum minna en meðaltal þessarar aldar fyrir fyrstu 20 daga mánaðarins.

Úrkoman er aðeins 11,8 mm í Reykjavík. Hún hefur aðeins verið minni árin 1993 og 1966 síðan Veðurstofan var stofnuð 1920 fyrir þessa daga. En heildar úkomumagn mánaðar getur gjörbreyst á jafnvel einum degi ef svo vill verkast og sólarstundirnar geta líka tekið stakkaskiptum á fáum dögum.  

Á Akureyri er úrkoman 21,8 mm.

Fyrir utan fjögurra daga hlýindi hefur þessi mánuður ekki verið á neinn hátt merkilegur hvað hita og sól varðar en úrkoman er enn mjög lítil víðast hvar. Og afar hægviðrasamt virðist hafa verið og loftþrýstingur mikill, ekki ósvipað og í fyrra, en um þetta hef ég þó ekki nákvæmar upplýsingar. Að þessu leyti er mánuðurinn óvenjulegur enn sem komið er.   

Nú er spáð kuldakasti sem virðist ætla að standa til mánaðarloka, ef marka má spárnar, og er þá næsta víst að hitinn mun fara niður fyrir öll meðallög í Reykjavík.

Og kannski fáum við aftur snjó í borginni að ég tali nú ekki um fyrir norðan. Í gær mátti heita snjólaust á veðurstöðvum en í morgun var flekkótt jörð á Ströndum

Þegar upp verður staðið mun þetta líklega teljast skítamánuður!

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2013_67_0.xls

Snjóar snemma í Reykjavík

Í morgun var alhvítt í Reykjavík og mældist snjódýptin 13 cm og er hvergi meiri á landinu. Mun þetta  vera næst mesta snjódýpt sem hefur mælst í októtber í höfuðborginni en mest hefur mælst 15 cm þ. 22. árið 1921. Ekki byrjaði þá að snjóa fyrr en eftir miðjan mánuð. Snjódýptin í morgun mun því vera  mesta snjódýpt sem mælst hefur í Reykjavík svo snemma hausts frá stofnun Veðurstofunnar. Einstaka sinnum hefur fest snjó í september, mest 8 cm þ. 30. 1969. Að jafnaði festir fyrst snjó í Reykjavík fyrstu dagana í nóvember en ýmis frávik eru vitanlega á því.

Alautt að staðaldri í vor varð 25. apríl og hefur snjólausi tíminn því varað í 165 daga. Frá 1924 er það þriðji minnsti fjöldi snjólausra daga að sumri ásamt 1969. Færri voru þeir 1990, 154 dagar, en 1967 voru þeir 158. Meðaltalið frá 1949 eru 200 dagar.  

Á fylgiskjalinu frosti má sjá hve nær alautt varð að vori og fyrst alhvítt að hausti frá 1949 en auk þess svona nokkurn vegin og stundum alveg hve nær alhvítt varð að hausti árin 1924-1948 en ekki hve nær fyrst varð alautt að vori að staðaldri. Um það liggja ekki fyrir upplýsingar á lausu. 

Einnig má þarna sjá síðasta frost að vori og fyrsta frost að hausti frá 1920 en þá var Veðurstofan stofnuð. Þetta eru áreiðanlega upplýsingar. Einnig má sjá það sama fyrir árin 1880 til 1903, sem var á vegum dönsku veðurstofunnar, og líkast til er mikið að marka.

Og loks er það sama árin 1823-1851 og 1872-1879. En það skulu menn taka hæfilega alvarlega. Þar er ekki alltaf um raunverulega lágmarksmælingar að ræða heldur lestur á mæla á ákveðnum tímum og auk þess voru mæliaðstæður ekki eins öruggar og síðar varð. En skemmtun má af því hafa.

Hitt fylgiskjalið er svo hið hefbundna fyrir dagavaktina.

Ekki þori ég svo að hengja mig upp á að villur kunni ekki að leynast þarna.  

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• frosti_0.xls
• akrv_2013_63_0.xls

Fyrsta næturfrostið í Reykjavík

Í nótt mældist fyrsta næturfrostið í Reykjavík á þessu hausti, -0,1 stig.

Síðasta frost í vor var 15. maí og var það einnig -0,1 stig.

Frostlausi tíminn var því 142 dagar en hann var að meðaltali 145 dagar á þessari öld (með þessu ári) en 143 dagar öll árin frá 1920. 

Á einstaka veðurstöð við suður og austurströndina hefur enn ekki frosið í haust. 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2013_62_0.xls

''Vinsældalisti''!

Það er ekki neinn vinsældalisti sem fréttin fjallar um heldur gæðakvarði sumra eftir ákveðinni aðferð.

Og hann er hér augljólsega aðeins yfir mánuðina júní til ágúst. 

Gaman væri að sjá sambærilegan kvarða þar sem september væri með. Þó hann breyti ekki miklu í sumar getur hann hafa gert það á öðrum sumrum. Í mínum huga ber skilyrðislaust að telja september til sumarmánaða en ekki haustmánaða, sem hér er gert í fréttinni alveg eins og það sé sjalfsagt mál,  þó hann geti stundum verið leiðinlegur eins og aðrir sumarmánuðir. 

Því miður er hér ekki tekið fram hvað hinir sérstöku mánuðir frá júní til ágúst 2013 fengu mörg stig á kvarðanum, aðeins að þau hafi ekki verið mörg.

.  

Vont sumar mælt á vinsældakvarða

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2013_60_0.xls

Hret í ágúst

Þetta var auma hamfaraveðrið!

Sem betur fer verður maður nú að segja.

Alls staðar á veðurstöðvum var alautt í morgun og engin í byggð mældi frost. 

Smávegis snjór er aðeins á stöku fjallvegi. 

Leyfi mér svo fyrir hretaðdáendur að vísa á þennan gamla bloggpistlil um hret í ágúst.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2013_59_0.xls

Reykjavík og Akureyri

Nú vill svo til að meðalhitinn það sem af er ágúst (eftir 23 daga) er nákvæmlega sá sami í Reykjavík og á Akureyri, 10,4 stig. Það er í réttu meðallagi í Reykjavík en 0,1 yfir á Akureyri, miðað við meðallag áranna 1961-1990 sem sumir ætla reyndar vitlausir að verða ef við er miðað!

Þegar rýnt er í hitann kemur fram ýmis konar munur sem er á gangi dægursveiflunnar á þessum stöðum við sama meðalhita. Ef miðað er við mælingar á þriggja tíma fresti er hlýrra á Akureyri en í Reykjavík frá hádegi og framundir kvöld en hlýrra er annars í Reykjavík. Meðaltal hámarkshita er heilu stigi hærra á Akureyri en í Reykjavík en meðaltal lágmarkshita er hálfu stigi hlýrra í Reykjavík en á Akureyri. Dægursveiflan er því 6,8 stig á Akureyri en 5,3 stig í Reykjavík eftir þeim aðferðum sem ég nota við útreikninga á henni.

Alla dagana (24) hefur hámarkshitinn komist í tíu stig í Reykjavík eða meira en þrjá daga hefur hann ekki gert það á Akureyri. Aftur á móti hefur hámarkshitinn í 11 daga á Akureyri farið í 15 stig eða meira en aðeins þrjá daga í Reykjavík. 

Úrkoman í Reykjavík er 48,2 mm en 11,9 mm á Akureyri. 

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2013_58_0.xls

Sól og sumar

Í gær mældist 16,1 sólskinsstund í Reykjavík. Sólarstundir síðasta 31 dag eru þar með orðnar 177,5. Meðaltalið í júlí 1961-1990 er 171 stund.

Síðasta 31 dag hefur ástand sólskinsmála því verið fullkomlega eðlilegt miðað við venjuna á sumrin síðustu áratugi.

Þessar síðustu vikur hafa komið sex dagar með tíu klukkustunda sólskini eða meira. 

Meðaltal tíu stunda sólardaga í hverjum sumarmánuði hefur verið mjög jafnt hvar sem borið er niður síðustu áratugi, 8 dagar í júní og júlí og 7 í ágúst en aðeins 3-4 í september.  En á þessari öld er ofurlítill munur en þá hafa verið 10 svona dagar að meðaltali í júní en 9 í júlí og ágúst en 3 í september.

Flestir tíu stunda sólskinsdagar voru 20 í júní 1928 (og reyndar í köldum maí 1958) en í júlí 15 árin 1960, 1974 og 1986 og í ágúst 16,  árin 1929 og 1960. Í september voru flestir tíu stunda sólardagar árið 1957 og voru þá tíu.

Flestir svona dagar í júní til ágúst voru 40 árin 1928 og 1929 en þeir voru næstflestir 38 -  í fyrra!    

Ef við tökum hins vegar mánuðina júní til september er 2012 efst á blaði með 43 daga ásamt 1929. Og næst er 2011 með 42 daga. 

Fæstir hafa tíu stunda sólskinsdagar í sumarmánuðum verið 1 í júní 1988, 1 í júlí 1955 (fyrsta daginn) og 1 í ágúst 1945, 1955 og 1983. Engir tíu stunda dagar komu í september 1938, 1942, 1943, 1945, 1946 og 1996. Mánuðina júní til ágúst voru fæstir dagarnir árið 1925 og 1995, tíu, en ef september er bætt við voru þeir fæstir 14,  árin 1947 og 1955. Á okkar öld hafa þessir dagar verið fæstir 14 fyrir styttra tímabilið en 19 fyrir það lengra, hvort tveggja árið 2003.

Meðaltal daglegs sólskins að sumarlagi í Reykjavík er aðeins um 6 stundir. En í rauninni skipast á dagar með litlu sem engu sólskini, dálitlu sólskini og svo nokkrir dagar með miklu sólskini, tíu sólarstundum eða meira. Í þessum pistli er ekkert skeytt um sól hvers dags innan sólarleysistímabilanna sem getur verið alveg frá 0,0 upp i 9,9. En tíu stunda mælikvarðinn er ekki sem verstur til að gera sér grein fyrir sæmilega góðum einstökum sólardögum. 

Oft getur liðið ótrúlega langur tími milli tíu stunda sólardaga á sumrin í Reykjavík, júní til september. 

Metið er 46 dagar, frá 7. júní til 22. júlí árið 1975!

Nokkur önnur dæmi, stundum frá maí ef langvarandi sólarleysi í júní hefur hafist þá, en ekki tekið með sólarleysi sem hófst seint í ágúst og hélt svo áfram í september, jafnvel allan mánuðinn. Báðar dagsetningarnar teljast alltaf með.

38 dagar; 6.ágúst til 12. september 1955.

34 dagar: 6. ágúst til 9. september 1940, 19. júlí til 21. ágúst 1950; 2. júlí til 4. ágúst 1955, 27. maí  til 29. júní 1988; 17. ágúst til 20. september 1999.  

Þarna er aftur sumarið 1955 sem kemur sem sagt fyrir tvisvar með yfir 30 daga samfellu með minna en tíu stunda sólskini! 

33 dagar: 12. ágúst til 13. september 1930. 

31. dagur: 31. júlí til 30. ágúst 1976; 9.ágúst til 8. september 1991. 

30. dagar: 6. ágúst til 4. september 1961. 

Svo er hellingur af tímabilum með 20 til 30 samfelldum dögum þar sem sól nær aldrei að skína tíu stundir eða meira. 

Og svo sumarið 2013 sem af er til samanburðar: 26 dagar: 23. maí til 19. júní; 19. dagar: 4. -22. júlí.

Á Íslandi er fullkomlega óraunhæft, þrátt fyrir sumarið í fyrra og hittið fyrra, að ætlast til þess að sólin skíni dag eftir dag frá morgni til kvölds.        

 

 

Meðalhiti júlí kominn upp í meðallag í Reykjavík

Meðalhitinn í Reykjavík er nú kominn upp í meðaltalið 1961-1990 sem oftast er miðað við. Ekki blés byrlega fyrir honum frameftir en í hlýindunum síðustu viku hefur hann braggast mjög. Annars hefur verið hálf ergilegt fyrir borgarbúa að vera í sjávarloftinu þegar hitinn í sveitunum hefur verið yfir tuttugu stigum dag eftir dag. Reyndar nældi höfuðborgin í 20,2 stig á laugardaginn. En grundvöllur hefur verið í háloftunum fyrir meira en 20 stigum þar dag hvern allan hlýindatímann ef vindur hefði  staðið almennilega af landi. 

Hitasyrpan þar sem sjávarloft nær ekki til er að verða nokkuð merkileg fyrir hvað hún hefur staðið lengi, ekki síst á hálendinu. Á Brú á Jökuldal hefur hámkarkshiti náð tuttugu stigum eða meira samfellt í níu daga. Það er sjaldgæft að veðurstöð nái því þó engan veginn sé það dæmalaust. Ýmsar aðrar stöðvar hafa haft um eða yfir 20 stiga hiti í vikutíma eða meira. 

Hér fyrir neðan er til gamans mynd af gangi hitanns á sjálfvirku stöðinni á Grímsstöðum dagana 21.-27. Í dag fór hitinn þar enn yfir 20 stig. Svipað hefur þetta verið á mönnuðu stöðinni.  

Meðalhitinn á Akureyri er 0,9 stig yfir meðallagi og er 0.8 stigum hærri en í Reykjavík. En nú er það austurland sem gerir það best í mánuðinm og svo hálendissveitirnar á norðausturlandi. Þar uppi er hitinn meira en tvö stig yfir meðallagi.  En hiti er vel yfir meðallagi víðast hvar frá Vestfjörðum ti suður austfjarða.  

En nú er þessum hlýindum sem staðið hafa síðustu daga að ljúka og kannski verður bara vandræðaveður um verslunarmanahelgina og verst þar sem best hefur verið síðustu daga! 

Í tilefni skruggulátanna í gær á hálendinu vísa ég á þrumupistil sem ég skrifaði í fyrrasumar eftir smá  þrumuveður sem þá gerði en jafnaðist ekki á við það í gær. Í pistlinum eru rakinn helstu sumarþrumuveður síðustu áratuga.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2013_54_0.xls