Sólríkustu marsmánuðir í Reykjavík

Eins og menn vita eru jafndægur á vori seint í mars. Síðasta þriðjung mánaðarins er þá sól á lofti meira en helming sólarhringsins. Meðaltal sólskinsstunda í Reykjavík í mars 1961-1990 eru 111 klukkustundir.

Sólríkastur  mars í borginni er 1947 en þá skein sólin í 218,3 klukkustundir. Veður voru yfirleitt stillt og hæglát en köld, 2,7 stig undir meðallaginu á landinu 1961-1990 sem hér er miðað við um hita. Hægviðrið var ástand sem líka ríkti í febrúar en hann er einnig sá sólríkasti sem mælst hefur í Reykjavík og sá sem mestan hefur haft mánaðarloftþrýsting. Þessi vetur, desember til mars, er reyndar sá sólríkasti sem mælst hefur í Reykjavík með tæpar 400 sólskinsstundir. Mikill snjó var víða í mars  og á öllu norðanverðu landinu, frá Vestfjörðum til Djúpavogs mátti heita alhvítt. Úrkoman var lítil og mun þetta vera einn af fimm þurrustu marsmánuðum miðað við úrkomuna 1930-2000, sem hér er gengið út frá, á þeim örfáu stöðvum sem lengst hafa athugað hana. Einkum var þurrt á suður og vesturlandi. Á Loftssölum við Dyrhólaey var úrkoman ekki mælanleg og heldur ekki á Kirkjubæjarklaustri en 0,3 mm á Fagurhólsmýri og á þessum stöðum er þetta þurrasti mars sem mælst hefur og sömu sögu er að segja um Vík í Mýrdal,15,5, mm og  Hóla í Hornafirði, 2,1 mm. Á sunnanverðu Snæfellsnesi hefur heldur ekki mælst þurrari mars, 11,1 mm á Arnarstapa. Úrkomudagar voru aðeins einn á Fagurhólsmýri, Hellissandi og Djúpavogi. Snjólag á landinu var 83% en meðaltalið er  61% árin 1961-1990. Einna merkust tíðindi í þessum mánuði voru þau að Heklugos hófst snemma morguns þann 29.

Mars 1962 sló 1947 reyndar út í þurrki. Hann er þurrasti mars sem mælst hefur á landinu. En hann er einnig sá næst sólríkasti í Reykjavík þar sem sólin skein í 193 stundir. Á Hólum í Hornafirði mældist sólskin í 234,8 stundir og er það sólríkasti mars sem mælst hefur á íslenskri veðurstöð en Hólar voru í mars að meðaltali sólríkasti staðurinn á þeim fáu stöðum þar sem sól var mæld árin 1961-1990 en þá voru sólarstundirnar þar að meðaltali 116,8 klukkustundir. Í Reykjavík skein sólin 1962 yfir 10 stundir í 9 daga og aldrei verið fleiri og sex daga í viðbót 9-10 stundir. Alla þessa daga var þó svo kalt að ekki hlánaði allan sólarhringinn. Sólskin var jafnara í borginni í mars 1947 en þá skein sólin aðeins þrjá daga meira en 10 stundir en sex aðra í 9-10 stundir. Alls engin úrkoma mældist á Stóra-Botni í Hvalfirði í mars 1962 og er það þurrasti mars á veðurstöð. Á þeim stöðvum sem lengst hafa athugað úrkomu á suður og vesturlandi er þetta þurrasti mars sem mælst hefur. Stykkishólmur var með 2,5 mm (frá 1857), Reykjavík  með 2,3 (1885 með hléum) og Eyrarbakki einnig með 2,3 mm (frá 1880 með hléum). Á ýmsum öðrum stöðvum með nokkuð langa en þó mislanga mælingasögu er þetta þurrasti mars, svo sem í Síðumúla í Borgarfirði, 0,6 mm, Hellissandi, 0,9 mm, Lambavatni,2,3 mm, Kvígindisdal, 2,5 mm, Hlaðhamri 4,0 mm, Barkarstöðum í Miðfirði, 1,6 mm, Forsæludal,  2,3  mm, Nautabúi, 2,8 mm, Dalatanga, 21,1 mm, Hólum í Hornafirði, 2,1 mm, Sámsstöðum, 2,7 mm, Hellu,1,0 mm, Hæli í Hreppum, 0,6 mm, Jaðri 1,3 mm og Þingvöllum, 0,3 mm. Um miðbik norðurlands var úrkoma sums staðar nokkuð mikil, mest 92,4 mm á Vöglum í Vaglaskógi. Þetta er snjóléttasti mars í Reykjavík en þar og víða á Reykjanesskaga var alautt allan mánuðinn. Á landinu var snjólagið 50%. Loftvægi mánaðarins var hærra en í nokkrum öðrum mars. Það  var mest  1027,7 hPa á Galtarvita en minnst 1021,4 í Vestmannaeyjum. Þann fyrsta mældist loftvægið á Galtarvita 1048,5 hPa. Bæði 1962 og 1947 var loftþrýstingur óvenjulega hár yfir landinu og vestur af því þó var nokkru mildara 1962, hitinn 2,4 stig undir meðallagi. 

Mars 1937 er sá þriðji sólríkasti í Reykjavík með 183,3 sólarstundir. Hitinn var tvö stig undir meðallagi. En úrkoman var lítil og er þetta líklega einn af tíu þurrustu marsmánuðum. Ekki hefur mælst minni úrkoma í mars á Hvanneyri, aðeins 0,3 mm, svo og í Dölunum og Bolungarvík, 4,3 mm og einng á norðausturhorninu, á Raufarhöfn, 5,6 mm og í Bakkafirði, 1,2 mm. Ansi kalt var stundum og fór frostið í -27,3 stig þann 18. á Grímsstöðum. Fyrir norðan var yfirleitt alhvítt en snjólétt á suðvesturhorninu en snjólag á landinu var 75%.

Þann 8. var fyrsta óperusýning á Íslandi þegar flutt var óperan Systirin frá Prag eftir Wenzel Müller. Hann var þekkt tónskáld um sína dag og er enn þekkt nafn í Austurríki. Skíðalandsmót Íslands var haldið í fyrsta sinn þ. 13. en Sundhöllin opnaði þ. 23.     

Í mars 1979 skein sólin í Reykjavík 0,1 stund skemur en 1937. Á Akureyri er þetta fimmti sólríkasti mars með 118 sólarstundir. Þetta er sólríkasti mars sem mælst hefur á Sámsstöðum frá 1962, 191 stund, og á Reykjum í Ölfusi 1973-2000, 188 stundir og á Hveravöllum 1966-2004, 150 klukkustundir. Kannski er þessi kuldalegi mánuður sólríkasti mars á landinu í heild en 1965 þá næstur. En þetta er fimmti kaldasti mars á landinu eftir mínum kokkabókum og sá kaldasti síðan 1919. Hitinn var meira en 4 stig undir meðallaginu 1961-1990. Fyrsta hálfan mánuðinn hlánaði varla nokkurs staðar að heitið geti. Þann 5. fór frostið í -26,5 stig á Þingvöllum. Hámarkshiti í Reykjavík var sá lægsti í mars, 3,5 stig. Hafís var fyrir norðurlandi og komst alveg suður á Norðfjörð. Úrkoman var aðeins minni en 1937 og víðast hvar var mjög þurrt. Ekki hefur mælst minni úrkoma í mars við Mjólkárvirkjun inn af Arnarfirði, 2,8 mm, Þórustöðum  í Önundarfirði, 8,9 mm,  Skógum undir Eyjafjöllum, 37,3 mm  og á Hveravöllum, 10,2 mm. Snjólag var 87% á landinu, það fimmta mesta í mars frá og með 1924.  

Fimmti sólarmesti mars í höfuðborginni er 1934 þegar sólin skein í 171 stund. Á Akureyri er þetta fjórði sólríkasti mars en þar voru sólskinsstundirnar 118. Hitinn var um hálft stig undir meðallagi en úrkoman um þrír fjórðu af því. Snjólag var 76%. Næst síðasta daginn hófst eldgos í Grímsvötnum og Skeiðarárhlaup var um svipað leyti.

Sá topp tíu sólarmars í Reykjavík sem næstur okkur er í tíma er 1999 en þá skein sólin í 165 klukkustundir og er þetta því sjötti sólríkasti mars í borginni. Hitinn var rúmlega eitt stig undir meðallagi en úrkoman var um helmingur af meðallaginu. Snjólag var 83% og hefur ekki orðið jafn mikið síðan í nokkrum mánuði fyrir utan desember þetta sama ár og í desember 2011.Í upphafi mánaðarins dó hin vinsæla breska söngkona Dusty Springfield en í síðustu vikunni byrjaði  NATO að gera loftárásir í Júgóslavíu þar sem menn voru að stríða.     

Næstur er mars 1951 með 163,5 stundir af sól. Fannfergi var með fádæmum norðanlands og austan í þrálátri norðaustanátt og þar var yfirleitt alhvítt allan mánuðinn en mikil svellalög voru víða sunnanlands. Nyrst á Tröllaskaga hefur ekki mælst meiri úrkoma í mars. Snjólag á landinu var 88% og hefur ekki orðið meira í mars nema árin 1989 (94%), 1990 (95%) og 1995 (89%). Hitinn var næstum því þrjú stig undir meðallagi. Næsti mars á undan, 1950, krækir í níunda sætið að sólríki með 151 sólarstund. Þetta er reyndar hlýjasti mars sem nær inn á topp tíu listann fyrir sólríki í Reykjavík og var hitinn um eitt stig yfir meðallagi en úrkoman liðlega þrír fjórðu af því. Snjólag var 53%.             

Árið 1912 var sólskin mælt á Vífilsstöðum en við teljum það með Reykjavík og þessi mars nær áttunda sæti með 152 sólskinsstundir. Hitinn á landinu var nákvæmlega í meðallagi. Þann 12. mældist minnsti loftþrýstingur sem mælst hefur á landinu í mars, 939,9 hPa. Í lok mánaðarins varð pólfarinn Scott og föruneyti hans úti eftir að hafa náð á suðurpólinn.  

Tíundi sólarmesti mars í höfuðborginni er 1941 með 150 sólskinsstundir. Þetta var fremur hlýr mánuður, svipaður eða örlítið kaldari og 1950. Úrkoman á þeim stöðvum sem lengst hana athugað var hins vegar í rösku meðallagi og raunar  svipuð og 1912 og 1951. Snjólag á landinu var aðeins 44%, það minnsta í þessum tíu sólríkustu  marsmánuðum í Reykjavík. Þann annan fórust þó tvær telpur í snjóflóði við Ísafjörð. Í Kvígindisdal við Patreksfjörð var alautt allan mánuðinn.

Ýmislegt gekk á í heiminum og ekki allt vegna styrjaldarinnar. Þann fyrsta fórust til dæmis tíu þúsund manns í jarðskjálfta í Grikklandi. En styrjöldin var í fullum gangi og þ. 10. var Reykjaborgin skotin í kaf og fórust þar 13 en tveim var bjargað. Annar þeirra bjó reyndar í húsinu þar sem bloggarinn átti heima sem unglingur. Og daginn eftir var skotið á línuveiðarann Fróða þar sem fimm létust.