Tunglmynd af gosinu

Hér er Modis gervitunglamynd í sýnilegu ljósi af gosinu í Grímsvötnum frá því kl. 5:10 í morgun. Myndin er af Brunni Veðurstofunnar. Gosmökkurinn var í 15 km hæð skömmu fyrir  hádegi en var kl. 13 fallinn niður í 10 km. Toppurinn er þó enn ofar veðrahvarfa sem voru kl. 12 í tæplega 9 km hæð yfir Keflavík en kringum 7,5 km yfir Egilsstöðum.  Myndin er í efra fylgiskjalinu en hið neðra er hið venjulega um gang veðurmála í Reykjavik og Akureyri og víðar.  

Snjór er nú nokkur fyrir norðan og austan. Í gær var mest snjódýpt 21 cm á Hánefsstöðum í Seyðisfirði. Þaðan hafa ekki borist upplýsingar í dag en mest snjódýpt í morgun voru 12 cm við Skeiðsfossvirkjun í Fljótum og 10 cm á  Ólafsfirði. Snjór festist í þessu kasti alveg frá Ísafjarðardjúpi til Austfjarða við ströndina og sums staðar norðaustanlands líka í innsveitum. Ekki varð þó alhvítt á Akureyri. 

Kuldinn sjálfur hefur ekki verið sérlega mikill. Meðalhitinn á Akureyri þ. 20. var þó nálægt því kaldasta sem mælst hefur frá 1949 á þeim degi. En lágmarkshiti alls staðar er langt frá metum. 

Í Reykjavík er úrkoman nú þegar komin 27% yfir meðaltali alls maímánaðar. Langmest munaði um úrkomuna að morgni þess fyrsta sem var 39 mm og féll að mestu daginn áður.

Á Skjaldþinsstöðum í Vopnafirði er úrkoman orðin meira en fjórföld miðað við meðallag þeirra ára sem mælt hefur verið,  frá 1995.  Úrkoman er þar nú rétt  um  300 mm og er það ekki aðeins mesta úrkoma í maí sem mælst hefur á Skjaldþinsstöðum heldur miklu meira en nokkru sinni hefur mælst í maí á veðurstöðvum við Vopnafjörð allt frá 1931. Á þremur dögum féllu þarna 228 mm.

Á Dalatanga er úrkoman vel tvöföld miðað við meðallagið 1961-1990. Þar hefur nokkrum sinnum mælst dálitið meiri úrkoma í öllum maí. En einn þriðji er enn eftir af mánuðinum. 

Annars hefur ekki verið úrkomusamt það sem af er mánaðar víðast hvar á landinu.

 

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• modis_truecol_p20111420510.jpg
• akrv_2011_27_0.xls

Kuldakast með bravúr

Meðalhitinn í maí er enn þá um það bil tvö stig yfir meðallagi, bæði fyrir sunnan og norðan. 

Menn tala mikið um kuldakastið sem nú er byrja. En enginn minnist á þau sjaldgæfu hlýindi sem voru framan af mánuðinum. 

Það óvenjulega við þennan mánuð er einmitt þessi hlýindi sem eiga sér fáar hliðstæður  í Reykjavík en ekki kuldakastið sem framundan er hvað kuldann snertir. Hann verður bara fremur hversdagslegur en hlýindin voru mjög sjaldgæfur viðburður.

Hið sama má þó líka segja um úrkomuna á Vopnafirði síðasta sólarhringinn. Í morgun var sólarhringsúrkoman 118,0 mm á Skjaldþingsstöðum.  Aldrei hefur fallið eins mikil sólarhrinhgsúrkoma í maí á þessu svæði og reyndar víðast hvar á landinu.

Aðeins í fimm maímánuðum hefur, að ég held, mælst meiri sólarhringsúrkoma á landinu í maí, mest 147,0 mm á Kvískerjum 1973 þann sextánda.

Og enn rignir í Vopnafirði. Frá klukkan 9 til 18 féllu 50,2 mm.

Þannig ætlar sem sagt kuldakastið að byrja. 

Með bravúr!

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2011_26_0.xls

Köldustu júnímánuðir

1882 (5,8) Þetta er talinn kaldasti júní á öllu landinu, 2,3 stig undir meðallaginu 1961-1990. Hann var þó fyrst og fremst kaldur fyrir norðan, en líka við Breiðafjörð og á Ströndum.  Á þessu svæði var hann kaldasti júní sem þekkist, en á svæðinu frá sunnanveðrum austfjörðum til suðvesturlands var hann ekki alveg sá kaldasti. Kuldinn fyrir norðan við sjónn var með hreinum ólíkindum. Í Grímsey var hitinn eitt til tvö stig um hádaginn fyrstu fimm dagana en næstu fimm daga um eða undir frostmarki og frost var kvölds og morgna alveg fram í miðjan mánuð og stundum snjóaði.  Eftir miðjan mánuð komu fjórir skammlausir dagar og var hitinn jafnvel tólf stig í eyjunni þ. 19. kl. 14. Í Stykkishólmi voru næturfrost öðru hvoru fram í miðjan mánuð og snjóaði jafnvel stöku sinnum. Þann 10. var þar eins stigs hiti kl. 14 og hámarkshiti 2,2 stig. Ofurlítið hlýnaði þar líka um tíma eftir miðjan mánuð eins og í Grímsey. Tíu til þrettán stiga hámarkshiti var í Hólminum dagana 18. til 20. En von bráðar kom aftur mikið kuldakast og var jörð öll alhvít á norðurlandi á Jónsmessu. Ekki bætti úr skák að júníkuldarnir fyrir norðan  héldu áfram í júlí og ágúst sem einnig slógu öll kuldamet norðanlands og á þetta sumar þar sér enga hliðstæðu. Sérstaklega var kalt við sjóinn. Aftur á móti var tiltölulega mildara inn til landsins og á Grímsstöðum á Fjöllum var þetta ekki kaldasti júní, meðalhitinn var  5,1 stig. (Þetta var reyndar eini júní sem mældur var á staðnum á 19. öldinni). Frá þeim 25. var þokkalega hlýtt á suður og vesturlandi til mánaðarloka en svalviðri voru oftast fyrir norðan og austan. Úrkoma var fremur lítil á suður og vesturlandi í þessum mánuði en úrkomusamt fyrir norðan og austan. Hitinn komst mest í 20,9 stig á Grímsstöðum. Kaldast varð -5,7 á Siglufirði.

Mikill hafís var við landið. Hann lá frá Straumnesi og svo austur um og allt að Breiðamerkursandi. Sérstaklega var ísinn mikill við Austfirði en hann var lausari í sér fyrir norðan. Seint í mánuðinum losnaði ísinn frá Austur-Skaftafellssýslu og rak svo smátt og smátt vestur og suður. Þessi mikli hafís hefur haft sitt að segja um kuldann fyrir norðan en á suðurlandi var miklu mildara og mismunur milli landshluta óvenjuega mikill. Þann 20. febrúar 1883 lýsti Norðanfari á Akureyri svo veðurfarinu í júní 1882.   

Jún 1.-2. norðan hægur með þokulopti. 3. kyrrt og loptbert. 4.-11. norðan, opt austlægur, þjetthvass með þokulopti. 12. sunnan gola lítil og heiðríkt. 13. norðan hægur og heiðríkt. 14.- 15. norðan hægur og þokufullt. 16. -19. sunnan hægur, skýjað. 20. austan þjetthvass; þykkt lopt. 21. Norðaustan hvass með krapaskúrum. 22. til 28. norðan hægur með þokulopti; stundum skúrir. 29. kyrrt og skýjað. 30. sunnan hægur, skýjað. 3. daga af mánuðinum var frost, en 27 daga hiti. Mest frost að kvöldi hins 11.  2° C. Mestur hiti um hádegi hinn 30. 18° C.

Meðalhiti þessa mánaðar: 

1885 (6,1) Ekki var kalt fyrsta daginn. Þá fór hitinn í Reykjavík í 10,6 stig. En næsta dag skall á hvöss norðanátt með feikilegum kulda. Þann sjötta mældist mesta frost sem mælst hefur í Reykjavík í júní, -2,4 stig (-2,0° þ. 5,) en næturfrost voru  þar allar nætur frá þeim þriðja til sjötta. Hámarksihiti var aðeins fimm til sjö stig dagana 2.-9. Frost voru mikil um nær allt land þessa daga, t.d. -3,3 stig í Hreppunum og mest -5,2 á Raufarhöfn sem er kuldamet þar í júní. Frostdagar urðu sjö í mánuðinum á Eyrarbakka og í Hreppunum. Á síðar talda staðnum og í Vestmannaeyjum er þetta kaldasti júní sem mælst hefur. Ekki var mælt á þessum stöðum árin 1851 og 1867 þegar kaldast varð í Reykjavík en í Stykkishólmi var 1882 auðvitað kaldastur júnímánaða. Víða snjóaði og það jafnvel í Reykjavík þó ekki hafi snjóinn þar fest. Nokkrir hlýir dagar komu um miðjan mánuð og fór hitinn í 21 á Teigarhorni þ. 15. en svo kólnaði aftur. Síðustu vikuna voru þó suðlægar áttir með rigningu sunnanlands en  fremur svölu veðri  þar en fyrir austan var hlýtt og komst hitinn í 22,9 stig á Teigarhorni þ. 27. Í Reykjavík varð aldrei hlýrra en 12,5 stig  og  hefur mesti júníhiti þar aðeins einu sinni verið lægri, 12,2 stig, árið áður. Þrátt fyrir kuldann var ekki teljandi hafís við landið og tálmaði hann ekki siglingum. Í hafinu fyrir norðaustan land var einnig lítill ís. Kuldanæðingar héldu áfram alveg fram í júlí. Í mánaðarlok var enn allvíða ekki leyst snjó af túnum á austurlandi og frost og snjóar öðru hvoru og eins í Þingeyjarsýslum.  Á vesturlandi kól tún jafnóðum af af þeim leysti.  Kortið sýnir hæð 850 hPa flatarins í mánuðinum. Jónassen lýsti veðrinu í höfuðstaðnum í Ísafoldarblöðum: 

Eptir að norðanáttin hætti 30. f. m. hefir stilling verið á veðri með hlýindum og síðustu dagana með hægri lognrigningu af suðri (31.1.). Í dag 2. er hann aptur genginn til norðurs, bálhvass til djúpanna, hægri hjer innfjarðar. (3. júní) - Þessa vikuna hetir haldizt sama norðanáttin með sífelldum kulda og náttfrosti; aðfaranóttina h. 8. gjörði hjer alhvítt seinni part nætur og haglhryðjur voru um morguninn; Esjan var alhvít, rjett eins og um hávetur. Í dag bjart sólskinsveður, logn hjer, norðan til djúpanna. Loptþyngdarmælir stendur hátt. (10.júní) - Um kveldið hinn 9. gekk veður til landsunnanáttar (Sa) og hefir verið við sömu átt þessa viku, optast hvass og með mikilli úrkomu dag og nótt, einkum var úrhellisrigning kveldið 13. Við og við hefir hann gengið í vestur-útnorður (Sv) með haglhryðjum; kalsi hefir verið mikill í loptinu. í dag Landsunnan (Sa) hvass með regni. (17.júní). - Alla vikuna hefir hann verið við norðanátt, optast hægur og bjartur, 21. gekk hann til landssuðurs (Sa) með regni; aðfaranótt h. 22. snjóaði í Esjuna og var hjer hvass fyrri part dags á vestan útnorðan, logn að kveldi. Í  dag 23, norðvesan, hvass, dimmur; ýrði regn úr lopti stutta stund fyrri part dags. (24. júni) - Umliðna viku hefir optast verið við sunnan átt mqð talsverðri úrkomu en hægð á veðri, suddarigning. Í dag hægur á sunnan með sudda, dimmur mjög í morgun. (1. júlí). 

1892 (6,2) Þetta er annar kaldasti júní í Grímsey og þriðji kaldasti á Akureyri en sá allra kaldasti á Teigarhorni við Berufjörð. Hafís hafði verið mikill um vorið, ekki síst við austfirði og fór hann ekki af Berufirði fyrr en 8. júní, nokkru síðar af Eskifirði en ekki fyrr en þ. 24. af Seyðisfirði. Kuldarnir voru miklir, mestir -3,8 stig í Grímsey þ. 1. og sama frost mældist einhvern daginn á Raufarhöfn. Varla hlánaði í Grímsey fyrstu fimm dagana og sums staðar snjóaði. Síðan snérist til suðaustanáttar og hlýnaði nokkuð en austan eða norðaustanátt varð á ný aftur algengust með kuldum fyrir norðan en björtu veðri og sæmilega hlýju fyrir sunnan. Svo ótrúlegt sem það hljómar voru frostdagar 22 í Grímsey og 19 á Raufarhöfn, 12 á Borðeyri og 9 á Teigarhorni. Hlýjast varð 19,2 stig á Akureyri. Merkilegt nokk fraus ekki á Akureyri en næstum því alls staðar annars staðar. Úrkoma var lítil nema á austfjörðum þar sem hún var nokkur í byrjun og enda mánaðarins en annars var þar alveg þurrt meginhluta mánaðarðarins. Á undan þessum mánuði fór sjöundi kaldasti maí. Kortið er af  meðallagi 500 hPa flatarins.  Svona var veðurlagið í Reykjavík í lýsingu Jónassens í nokkrum blöðum Ísafoldar:

Hefir verið á norðan en hægur undanfarna daga, lítið eitt hlýrri í  gær og í dag. (4.júní) - Hinn 4. var hjer úrtæna, fagurt veður; logn. og dimmur með regnskúrum h. 5. Hvass á austan fyrir hádegi h. 6. gekk svo til landsuðurs með regnskúrum og h. 7. í suður, dimmur og vætulegur. Í dag (8) rjett logn, dimmur af suðri. Hlýindi nokkur síðustu dagana. (8. júní). - Hinn 8. var hjer bjart og fagurt veður h. 9. þoku-suddi fram undir hádegi er birti  upp; suðvestankuldi, bjart veður fyrri part dags h .10. dimmur síðari partinn með úða. Í dag (11.) bjart veður; hvass á norðan í morgun. (11. júní). - Undanfarua daga hægð á veðri, kom væta úr lopti h. 14. og var þá suddarigning allan daginn af suðvestri. Í dag (15.) hægur á suðvestan. (15.júní) - Hægt og stillt veður undanfarna daga með talsverðum hlýindum og loptþyngdamælir hefur varla haggazt. (18. júni) - Sama hægð á veðri, opt rjett logn, sje gola, kemur hún úr vestri; í dag (22.) hægur á sunnan, sudda-rigning í nótt. (22.júní ) - Vestan, hægur, dimmur h. 22. bjartur á vestan h.23. og einnig hinn 24.  og 25. (25. júní) - Ekki komu  meiri veðurlýsingar í blaðinu um júní.

Hér verður að minnast á júní 1896 sem er sá ellefti kaldasti (7,0) en þá mældist sólarhringsúrkoman þ. 13. á Teigarhorni 108,1 mm sem þá var mesta sólarhringsúrkoma sem mælst hafði á landinu og gerði mánuðinn þar að sjötta úrkomumesta júní (frá 1873).  

1907 (6,3) Þetta er kaldasti júní á 20. öld. Aldrei hefur mælst kaldari júní á Úthéraði, þar sem mælt hefur verið frá 1898, 4,3 stig (meðallag 1961-1990 er 7,8) og ekki á Seyðisfirði frá 1907, 5,5, stig (meðalhiti 7,9). Á Teigarhorni er þetta þriðji kaldasti júni. Ekki var kuldinn í Grímsey þó alveg jafn napur  og í köldustu júnímánuðum nítjándu aldar. Þar var að minnsta kosti aldrei frost kl. 14 síðdegis eftir íslenskum miðtíma þó næturfrost hafi verið hverja nótt til hins 11. Kaldast á landinu varð -6,1 stig á Stóranúpi í Hreppum en hlýjast 18,0 á Grímsstöðum á Fjöllum.  Austlægar eða norðaustlægar áttir voru ríkjandi og mjög var þurrviðrasamt nema við suðurströndina. Aðeins fjórir úrkomudagar voru í Stykkishólmi þar sem þetta er fimmti úrkomuminnsti júní. Úrkomudagar voru þrír á Teigarhorni en 14 í Vestmannaeyjum. Kortið af 500 hPa fletinum í mánuðinum er ekki beint hlýlegt.  

1975 (6,5) Kaldasti júní á síðari áratugum. Svo mikill var kuldinn í upphafi mánaðarins að fyrstu þrjá dagana var sólarhringsmeðalhitinn á Hallormsstað undir frostmarki! Á Akureyri var meðalhitinn þ. annan -0,6 stig og á hádegi var eins stigs frost. Daginn eftir var tveggja stiga frost á hádegi á Raufarhöfn. Í Reykjavík var meðalhitinn dagana 2.-4.  dagshitamet í kulda að meðaltali.  Hæð var yfir Grænlandi og norðaustanátt. Á norður-og austurlandi var nokkur snjókoma eða éljagangur en bjartviðri sunnanlands. Sólskin var mjög mikið í Reykjavík fyrstu sex dagana. Eigi að síður náði hitinn þar þann tíma aldrei tíu stigum fyrr en þ. 6. og þrjár nætur var næturfrost, mest -0,6 stig. Á Hólmi við Reykjavík fór frostið í  -2,5 stig þ. 2. Á Þingvöllum voru sex frostnætur. Frost mældist á öllum stöðvum nema í Vestmannaeyjum, í Mýrdal og vestast á Reykjanesskaga. Kaldast varð -8,8 stig í Sandbúðum á Sprengisandi þ. 1. en í byggð -6,5 stig á Grímsstöðum þ. 4. Snjó festi á stöku stað í byggð fyrir norðan og austan og auk þess á hálendinu. Til dæmis var snjódýptin á Dalatanga 5 cm þ. 1. Hiti komst hvergi í tíu stig fyrstu fimm dagana á landinu og er það sannarlega sjaldgæft þegar komið er fram í júní. 

Eftir þetta mikla kuldakast hlýnaði talsvert í nokkra daga með suðvestlægri átt og fór hitinn í 21 stig í Vopnafirði þ. 10. Þann tólfta kólnaði á ný en þó ekkert í líkingu við fyrstu vikuna en kuldatíð var þó alveg til hins 21. Ekki var mikil úrkoma en sólarlítið. Loks hlýnaði hinn 21. með sunnanátt sem hélst að mestu til mánaðarloka. Þann 27. komst hitinn í 20-21 sums staðar. Sólarlítið var í Reykjavík eftir fyrstu vikuna en um miðjan mánuð komu nokkrir svalir sólskinsdagar á vesturlandi en fáir eftir það. Einn og einn sólskinsdagur á stangli var annars staðar á landinu í mánuðinum en nokkrir komu síðustu dagana á norðausturlandi. Á sunnan  og vestanverðu landinu voru rigningar talsverðar síðustu tíu dagana eða svo eftir að fór að hlýna. Úrkomudagar voru óvenju margir í flestum landshlutum og úrkomumagn var yfirleitt í meira lagi, einkum á suður-og vesturlandi. Vindar milli norðurs og suðvesturs og algengastir eins og kortið gefur til kynna. 

Met lágmarkshiti í júní mældist mjög víða. Nefna má -3,9 stig á Hornbjargsviti þ. 1.  og -3,0 á Gjögri og -4,8 á Hólum í Hjaltadal sama dag; -6,5 á Grímsstöðum þ. 4. og -3,5 sama dag, -0,8 í Vík í Mýrdal þ. 2. og -2,4 á Sámsstöðum og -3,0 á Eyrarbakka þann sama dag.  

Í þessum kalda mánuði kom Svíakóngur í heimsókn þ. 10. og millilandaferjan Smyrill lagðist í fyrsta sinn að bryggju á Seyðisfirði. Í frægum fótboltaleik sigruðu Íslendingar A-Þjóðverja 2:1 á Laugardagsvellinum þ. 5. Meðan leikurinn fór fram var hitinn 4-5 stig og hefur það kannski haft  sitt að segja um úrslitin! Sumarhitinn á þessum árum sunnanlands var hreinlega annar heimur en sá sem við höfum vanist síðasta áratug.

Meðalhiti þessa kaldasta júnímánaðar í minni núlifandi manna:

Í júní 1978 var óstöðug vestlæg átt ríkjandi og var mánuðrinn enn kaldari í Reykjavík en 1975, meðalhiti 7,8 stig, sá kaldasti þar síðan 1922, en fyrir norðan og austan var júní 1978 miklu mildari en 1975. Þetta er því ekki einn af köldustu júnímánuðum á landsvísu. Hámarkshiti í höfuðborginni var aðeins 13,2 stig sem er í lægsta lagi.  

1886 (6,6) HafÍsinn var ekki alveg farinn fyrr en vika var af mánuðinum sem telst sá sjötti kaldasti. Víða á vötnum nyrðra var enn lagnaðarís í mánaðarbyrjun. Jörð var  mjög kalin um margar sveitir.  Frost og fjúk voru á norður og vesturlandi allan mánuðinn þó úr þeim drægi er líða tók á hann. Úrkoma var mikil, sérstaklega í fyrri helmingi mánaðarins. Í Vestmanneyjum voru 24 úrkomudagar. Mikil rigning var á austfjörðum kringum þ. 10. og síðustu dagana í Vestmannaeyjum en þá snjóaði í Grímsey eins og gert hafði þar annað slagið og hélt áfram fram í miðjan mánuð. Veður var oft umhleypingasamt og rysjótt. Loftþrýstingur var lágur yfir landinu eins og sést á kortinu sem sýnir hæð 850 hPa flatarins. Eina hlýndagusu gerði dagana 15.-20. en þó aðeins á austurlandi en þá var hryssingsleg suðvestanátt í höfuðstaðnum. Fór hitinn mest í 22,5 stig á Teigarhorni og yfir tuttugu stig þar í fjóra daga. Ekki gætti hitanna verulega fyrir norðan því á Akureyri fór hitinn aldrei hærra en í 19 stig. Kaldast í mánuðinum var -3,1 á Borðeyri.  Jónassen fjallaði um  veðrið í nokkrum tölublöðum Ísafoldar:  

Í dag 1. júní er hægur vestan kaldi, bjart veður. (2. júní) - Þessa vikuna hefir optast verið við sunnanátt og rignt mikið með köflum; aðfaranótt h. 7. snjóaði þó efst í Esjuna (útsynningur í lopti). Siðustu dagana hefir hlýnað mikið í veðri og jörð tekið miklum framförum. Hinn 7.og 8. hægur landsynningur, allbjartur. (9. júní) - Fyrri part vikunnar var hjer sunnan- og austanátt með talsverðri rigninug ; 12. gekk hann i utanátt og hefir nú síðustu dagana verið á norðan. Í dag (15.) bjart norðanveður, hvass til djúpanna og hvass hjer eptir hádegi. (16. júní) - Alla vikuna hefir verið sunnanátt (ýmist suðaustan eða suðvestan), og hefir framan af vikunni rignt mikið með köflum, einkum sunnud. 20.; hafi tekið fyrir sól, hefir einlægur kalsi verið í lopti; síðustu dagana hefir verið útsynningur með brimhroða til sjávarins og ónotalegum kalsa. Í dag 22. hægur sunnan-útsunnan (sv) með brimhroða til sjávarins, dimmur upp yfir og kaldur, með skúrum. (23. júní) - Framan af vikunni var hægt norðanveður, bjartur en kaldur á hverri nóttu; sfðustu dagana hefir verið logn og í  gær gekk hann til S með dimmviðri og ákafl. mikilli rigningu aðfaranótt h. 29. Í dag 29. dimmur á sunnan með rigningarskúrum. (30. júní).

1867 (6,6) Næst kaldasti júní í Reykjavík er sagður vera árið 1867 þegar meðalhitinn var talinn 6,4 stig en 7,6 í Stykkishólmi. Dálítið er samt erfitt að trúa því að svona mikilu kaldara hafi verið í Reykjavík heldur en í Stykkishólmi og er þetta eina dæmið um slíkt í júní en þetta ár voru mælingarnar í Reykjavík víst ekki sérstaklega góðar. Aðeins var mælt í Reykjavík og Stykkishólmi. Hafíshroði var að flækjast fram í júní á Húnaflóa, Skagafirði og Eyjafirði, síðast þann 22. inni á Eyjafjirði. Kaldar norðlægar eða norðaustlægar áttir voru fram undir miðjan mánuð með engri úrkomu í Stykkishólmi en eftir það sunnanátt með sæmilegum hlýindum og talsverðri rigningu.  

Á áttunda tug nítjándu aldar komu þrír mjög kaldir júnímánuðir í röð frá 1875-1877 en samkvæmt mælingum á þeim veðurstöðvum sem þá og síðar voru í gangi, nær þó aðeins einn þeirra, 1877, að vera einn af hinum tíu köldustu.  

1877 (6,8) Mánuðurinn hófst með afskaplega kaldri norðanátt. Hiti var um og undir frostmarki í Grímsey um hádaginn fyrstu átta dagana. Stundum snjóaði. Kaldast á landinu varð einmitt í Grímsey, ð12,2 stig í Grímsey þann fyrsta. Frostdagar voru 7 í eyjunni.  Þessa daga var fremur bjart yfir vestanlands þó kalt væri. Frá þeim ellefta hlýnaði talsvert með suðlægum og síðar vestlægum og austlægum áttum. Komst hámarkshiti þá í Stykkishólmi flesta daga upp í tíu stig eða meira til mánaðarloka og síðustu fjórir dagarnir voru vel hlýir. Eftir sæmileg hlýindi í viku í Grímsey frá þ. 11. varð þar hálf kalt það sem eftir var mánaðar en nokkru skárra var á Teigarhorni. Á þeim sjö stöðvum sem mældu hámarkshita varð hann mestur 16,0 stig á Teigarhorni þ. 18 og einnig 16,0 í Hafnarfirði einhvern tíma í mánuðinum. Seinni helming mánaðarins var oft fremur bjart yfir á vesturlandi. Hafíshroði hafði verið fyrir norðurlandi um vorið en rak frá landi í byrjun júní. Úrkoma var kringum meðallag í Stykkishómi en lítil á Teigarhorni og þar voru úrkomudagar aðeins fimm. Ofsaveður gerði þ. 12. fyrir sunnan og vestan.

1973 (6,9) Júní þessi var sá fyrsti af þremur afar köldum júnímánuðum, ekki síst á suður og vesturlandi, sem komu, auk þessa mánaðar, árin 1975 og 1978. Þeir voru þó á margan hátt ólíkir. Norðanátt var yfirgnæfandi í þessum mánuði, norðægar og vestlægar áttir 1975 en vestlægar 1978. Þegar þessi mánuður kom var hann á suðurlandi víða sá kaldasti síðan 1922 (og einnig á landinu í heild  fyrir utan 1952) en fyrir norðan var kaldara í júní 1952 og svipað 1946. Frægt kuldakast kom þann 10.  um hvítasunnuna og hefur það verið kallað „hvítasunnuhretið". Hitinn fyrir norðan á hádegi var eitt til tvö stig dagana 11.-12. Mest frost sem mælt hefur verið á Íslandi í júní mældist þ. 11. í Nýjabæ á hálendinu sunnan Eyjafjarðardals, -10,5 stig. Daginn áður mældist mesta frost sem mælst hefur í byggð í júní, -7,7 á Vöglum í Fnjóskadal. Frost mældist nær því alls staðar. Nokkur kuldamet fyrir júní voru sett, svo sem -1,9 stig á Dalatanga þ. 1., -3,7 á Hvanneyri og -6,9 á Hveravöllum þ. 11. en -6,3 stig á Staðarhóli, -6,0 á Brú á Jökuldal, -4,5 á Egilsstöðum og -4,5 stig á Hallormsstað þ. 10. Það sýnir kuldana þessa daga að hiti náði hvergi á landinu tíu stigum daganna 10.-12. um hádaginn þegar þessi næturfrost voru. Snjókoma var allvíða og jafnvel sunnanlands þó þar festi ekki snjóinn. Jörð varð aftur á móti alhvít á Sauðárkróki, Reyðará og Dalatanga. En auðvitað sáu sumir þennan vorkulda fyrir! Meðalhitinn í Reykjavík þ. 11. var aðeins 3,8 stig og hámarkið 6,8 stig og var þó mikið sólskin. Upp úr miðjum mánuði hlýnaði með sunnanátt og komst hitinn í 20,0 stig á Akureyri þ. 16. en hvergi annars staðar náði hitinn tuttugu stigum í þessum mánuði. Þolanlega  hlýtt var svo til mánaðarloka en stundum úrkomusamt og rysjótt veður. Kortið sýnir frávik á þykktinni í þessum mánuði en því kaldara verður því minni sem hún er.  

Nixon forseti Bandaríkjanna og Pompidou forseti Frakklands funduðu í Reykjavík í byrjun mánaðarins í glampandi sól en miklum kulda. Heimaeyjargosinu lauk þ. 26.

1952 (7,0) Þetta er kaldasti júní sem mælst hefur Grímsstöðum á Fjöllum frá upphafi mælinga 1907, 2,5 stig, og kaldari en hinn kaldi júní 1907 og miklu kaldari en 1882! Á Raufarhöfn var þetta einnig kaldasti júni sem þar hefur mælst 1885-1898 og frá 1921, 3,2 stig. Fyrstu vikuna var nánast vetrarveður. Él voru fyrir norðan og jafnvel einnig sunnanlands. Að morgni hins annars var snjódýpt 2 cm á Stórhöfða. Er það eina dæmið um snjó á jörðu að morgni á suðurlandi í júní frá stofnun Veðurstofunar 1920. Frostið fór niður í -5,9 stig í Möðrudal þ. 2. Kuldamet fyrir júní voru sett  á Hólum í Hornafirði (frá 1924) -1,5 stig þ. 2. og Fagurhólsmýri -0,6 þ. 3. (1903-1912 og frá 1935). Snjó festi fyrir norðan og var hann 24 cm á Grímsstöðum mest alla fyrstu vikuna.  Hitinn fór ekki í tíu stig í Reykjavík fyrr en þ. 9. þrátt fyrir það að margir daganna hafi verið afar sólríkir. Skammvinna sunnanátt með hlýrra veðri gerði þ. 8. en dagana 12. til 22. var stöðug norðanátt með dimmviðri á norðurlandi og stundum snjókomu. Bjart var þá á suður og vesturlandi og fór hitinn þar sums staðar í 17-18 stig en mest 19,5 í Síðumúla þ. 22. (Glaðasólskin var í Reykjavík 17. júní og 15 stiga hiti og  liggur við að bloggarinn muni eftir stemningunni!). Eftir það var nokkur lægðagagnur með rigningu  víða en þokkalegum hita en loks  var aftur norðanátt síðustu dagana og bjart syðra en dimmviðri  og kuldi nyrðra.  Í heild var þetta ekta norðanáttamánaður með lægðum milli Íslands og Noregs en  hæð yfir Grænlandi og kortið sýnir stöðu mála í 850 hPa fletinum í kringum 1400 m hæð. Sunnanlands var mikið sólskin í þessum mánuði eins og verða vill  við þessar aðstæður. Í Reykjavík er þetta fimmti sólríkasti júní. Sums staðar á suðurlandsundurlendi komst hitinn í þessari miklu sól næstum því upp í meðallagið 1931-1960. Á Sámsstöðum var meðalhitinn t.d. 9,9 stig og þar hefur ekki mælst þurrari júní, 12,2 mm. Úrkoman í Grindavik var aðeins 6,9 mm. Gróðri fór lítið fram vegna kulda og þurrka. Á norðausturlandi voru hagar varla orðnir grænir í lok mánaðarins.

Síðasta daginn var Ásgeir Ásgeirsson kosinn forseti Íslands.  

Í  Reykjavík var kaldasti júní síðan einhvers konar mælingar þar hófust árið 1851 þegar meðalhitinn var talin 6,3 stig en var 5,9 í Stykkishólmi, sá næst kaldasti þar.  En á Akureyri var hitinn þá 6,2  sem er nær tveimur stigum mildara en 1882. Úrkoman í Reykjavík var 28 mm. Í Stykkishólmi fór hitinn ekki yfir tíu stig fyrr en þann 28. Ljóst er að Þetta er einhver allra kaldasti júní. 

Snemma á nítjándu öld eru til nokkrar athuganir frá ýmsum stöðum á landinu sem hafa verið áætlaðar yfir til Stykkishólms. Eftir þeim virðist sem júnímánuðir árin 1811  og 1817 hafi verið  nokkru mildari en júní 1882. Mælingarnar voru á Akureyri eða við Eyjafjörð árið 1811 og voru gerðar að morgni, um miðjan dag og að kveldi. Fyrstu sex dagana var óskaplega kalt. Um morguninn þ. 5. var frostið -6,5 stig sem slær nú allt út allan júníkulda sem mælst hefur á Akureyri frá 1882 þegar danska veðurstofan hóf þar athuganir.  Um miðjan dag þ. 2. var frostið -0,3 stig og -1,9 stig þ. 6. Þetta eru kannski ótrúlegar tölur en í ljósi júní 1975 eru þær alls ekki svo vitlausar. Hægur vindur var af norðri eða norðaustri og getið um hríð og þoku. Um miðjan  mánuð var hitinn orðinn þokkalegur en hlýindi voru síðustu vikuna. Þann 28. var hitinn tuttugu stig um miðjan dag en 17 að morgni. Meðalhitinn hefur verið reiknaður 5,9 stig fyrir Akureyri þennan mánuð, sami hiti og 1952 en hafa verður í huga hvað þetta eru gamlar mælingar og öðru vísi en nú á dögum. En kaldur hefur þessi júní sannarlega verið.        

Fyrra fylgiskjali er hið venjulega með tölum yfir veðurstöðvarnar í hverjum þeim mánuði sem fjallað er um en hitt sýnir  ástand mála í Reykjavik og Akureyri í júní 1885, 1952 og 1975.

Skýringar.

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• kald_jun.xls
• jun_kald.xls

Sumarið hörfar

Meðalhitinn í Reykjavík það sem af er maí er nú 8,7 stig sem er 3,6  stig yfir meðallagi.  Sjaldgæft  mjög er að  svo hlýtt sé þegar ekki er lengra fram komið í mánuðinn en ekki held ég þó að þetta  sé  alveg einsdæmi. Ef þetta frávik héldi sér til mánaðarloka yrði meðalhinn kringum tíu stig og yrði maí sá hlýjasti maí sem mælst hefði í Reykjavík. Síðustu daga hefur ekki verið neitt ''vorveður'' heldur hreinlega sumarblíða sem gæti sómst sér um hásumarið á suðvesturlandi.

Það er þess vegna ekki rétt að borgarbúar hafi  lengi þurft að bíða eftir sumrinu að þessu sinni. Þvert á móti hefur það komið alveg óvenjulega snemma. Það er alls ekki venjan, eins og áður segir, að svona veðurblíða sé svo snemma í maí  eins og  verið hefur eftir  fyrsta daginn. Það er heldur ekki venjan að sé neitt sérstakt sumarveður í apríl á suðurlandi  en hann var  þó reyndar hagstæður fyrir vorkomuna um land allt þrátt fyrir snjókomu síðasta daginn í Reykjavík og næstum því hvergi annars staðar. Sá atburður var hreint ekki  til vitnis um almennan og alvarlegan skort á vori.  

Tvö dagshitamet að sólarhringsmeðalhita hafa komið undanfarna daga í Reykjavík,  þ. 8. og 10. Þetta má sjá í fylgiskjalinu. Hámarkshitinn í bænum hefur ekki verið lægri en þrettán stig í fimm daga samfellt fyrr en í dag en þá var hann aðeins 7,8 stig. Samt var mikið sólskin. 

En það er alls ekki sami sumarabragurinn á veðrinu og áður.

Þessum góða sumarhlýindakafla sem verið hefur undanfarið er sem sagt að ljúka í bili. Sumarið er því ekki neitt að ganga í garð næstu daga heldur er það beinlínis að hörfa til baka.  Það á víst að  koma vestanátt. Og bráðlega gætu jafnvel komið fjandans kuldar.

Fátt er ömurlegra í maí en kuldar með frosti og snjókomu fyrir norðan en mikilli sól fyrir sunnan. 

Það er ekki sumar. Það er vorhret.  

Fylgiskjalið er fylgið sér að vakta veðrið í Reykjavík og Akureyri og reyndar á öllu landinu bláa.

Viðbót 14.maí. Nú á hádegi er kafþykk og svöl vestanmolla í Reykjavík með 5,8 stiga hita. Það er nákvæmlega þetta sem ég átti við þegar ég segi hér að ofan að hinum góða sumarkafla sé lokið, honum lauk nánar tiltekið sama daginn og þessi frétt birtist, en nú hörfi sumarið um tíma að minnsta kosti. Fréttin er sem sagt afar villandi eins  og mjög oft er með fréttir í fjölmiðlum um veður. Það er t.d. algengt að þegar hitabylgjur eða sérstök góðviðri hafa ríkt, en slíkt varir aldrei lengi, taka fjölmiðlar oft ekki við sér fyrr en það er afstaðið. Þá  loks koma fréttir um það og láta þá eins og góðviðrið ríki enn og verði svo bara áfram! Ég er mjög undrandi á þessu. 

Sólríkir dagar framundan

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2011_25_0.xls

Köldustu maímánuðir

1979 (0,9) Þetta er ef til vill kaldasti maí sem mælst hefur á landinu og var 4,3 stig undir meðallaginu 1961-1990. Hann var svo kaldur að hann verður að teljast viðundur. Á einhverjum vorbesta stað á landinu, Akureyri, var meðalhitinn undir frostmarki, -0,3 stig. Reyndar var  meðalhitinn undir frostmarki á öllum stöðvum frá Ísafjarðardjúpi að Neskaupstað og auk þess á Galtarvita, Búðardal og Reykhólum. Á Raufarhöfn var hann -1,9 stig og er það lægsti meðalhiti sem mælst hefur á Íslandi í maí á láglendi. Enn kaldara var þó í Möðrudal, -4,3 stig (7 og hálft stig undir meðallagi) og -4,1 á Grímsstöðum en á Hveravöllum var meðalhitinn -4,7 stig. Á nokkrum stöðum, jafnvel á suðvesturlandi, komst hitinn aldrei í tíu stig. Byrjaði mánuðurinn reyndar á  því að setja maíkuldamet fyrir lágmarkshita í Vík í Myrdal, -6,2 stig (frá 1926). Auk þess sólarhringskuldamet á Akureyri, -6,0 stig og er það næst kaldasti maídagur þar frá 1949 (metið er -6,2 þ. 3. 1982 í   einhverju mesta kuldakasti sem komið hefur í maí). Fyrstu viku mánaðarins var meðalhiti hvers dags undir frostmarki í Reykjavík en fyrstu þrjár vikurnar á Hallormsstað! Ekki hlánaði allan sólarhringinn í höfuðborginni fyrstu tvo dagana og heldur ekki þ. 4. þó þann dag hafi sólin skinið allan liðlangan daginn og þ. 3. var hámarkshitinn 0,2 stig. Hins vegar var alveg glampandi sólskin fyrstu tíu dagana.

Fyrstu þrjár vikur mánaðarins eða meira mátti sem sagt heita eitt samfellt hret. En inni í þessu langa hreti komu svo ýmis aukahret. Þann 12. kom slæmt kast með snjókomu fyrir norðan en slyddu fyrir sunnan. Hitinn á landinu var næstu tvo daga 5 ½ stig undir meðallaginu sem þá var miðað við en síðan fór enn kólnandi þó veðrið gengi niður. Hinn 18. var hitinn hvorki meira né minna en 8 ½ stig undir meðallagi og var það kaldasti dagur mánaðarins. Næstu nótt mældust mestu kuldarnir í mánuðinum, -17,0 á Brú á Jökuldal, -16,4 stig á Grímsstöðum, sem er maíkuldamet  þar (frá 1907) og -16,3 stig á Möðrudal. (Þess má geta að tveimur dögum fyrr mældist mesta frost sem mælst hefur nokkru sinni á Hawai, -11 stig á  Mána Kea eldfjallinu). Aldrei hefur mælst jafn mikið frost á landinu svo seint að vori. Meðalhitinn í Reykavík var -0,4 stig þ. 18. og er það síðasta dagsetning að vori sem meðalhiti þar hefur verið undir frostmarki a.m.k. síðan Veðurstofan var stofnuð.

Annað hret kom 22.-24. og króknuðu þá lömb í Skagafirði. Frost var alls 17 daga í Reykjavík og hafa aldrei verið fleiri í maí en þeir voru 30 á Mýri í Bárðardal, Brú  á Jökuldal og Hveravöllum. Fæstir voru frostdagar 14 í Vík í Mýrdal og á Reykjanesvita. Hæsti lágmarkshiti var -5,3 stig á Keflavíkurflugvelli og -5,4 á Reykjanesvita. Á Akureyri setti mánuðurinn hvorki meira né minna en 8 kuldamet fyirr sólarhringsmeðalhita, þar af fjóra daga í röð, 17.-21. Snjólag var 42 % á öllu landinu og hefur aldrei verið meira nema 1949. Snjór var annars  í meðallagi á sunnanverðu landinu en mun meiri annars staðar. Aldrei hefur verið talin alhvít jörð kl. 9 að morgni jafn seint að vori í Reykjavík sem þennan mánuð, 2 cm þ. 16. Reyndar var alhvítt aðeins þennan eina dag í borginni en á norðausturlandi var víða alhvítt í kringum 25 daga en 28 á Dalatanga. Éljagangur var meira og minna mest allan mánuðinn á norðaustanverðu landinu. Meðalsnjódýpt á Raufarhöfn var 80 cm og þar var alhvítt í 26 daga. Mesta snjódýptarmæling var hins vegar á Hveravöllum 107 cm að morgni hins 7. Annað kortið sýnir frávik þykktar  yfir landinu sem var að tiltölu það mesta  í mínus á norðurhveli og er þetta ugglaust þunnasti maí sem þekktur er yfir landinu! Meðalþykktin milli 1000 og 500 hPa flatanna á viðmiðunartímabilinu var kringum 5350 metrar. Því meiri sem þessi þykkt er því hlýrra er loftlagið á milli flatanna að meðaltali og samsvara 100 þykktarmetrar um það bil  5 stigum. Hitt kortið sýnir  kuldaloppuna í 500 hPa fletinum, kringum 5 km hæð yfir landinu.    

Eins og af líkum lætur var úrkomusamt á norðausturlandi en þurrt á vesturlandi og einkum á Vestfjörðum. Á Stóra-Botni i Hvalfirði mældist aldrei minni úrkoma í maí þau ár sem þar var mælt (1948-1982) og ekki heldur á Andakílsárvirkjun (frá 1950) eða á Reykhólum þar sem úrkoman var aðeins 0,3 mm og 0,5 á Mjólkárvirkjun inn af Arnarfirði (frá 1960). Allra minnst var úrkoman  þó í Forsæludal í Húnvatnsssýslu, 0,2 mm. Víðar á vesturlandi voru met þurrkar.  Í Stykkishólmi er þetta sjötti þurrasti maí frá 1857. Úrkoma í heild á landinu var dálítið undir meðallagi. Norðan og norðaustanáttir voru ríkjandi í mánuðinum en austanátt var einnig algeng. Stundum var hvasst. Hafís var talsverður úti fyrir og kom að landi við Tjörnes og í Þistilfirði svo höfnin á Raufarhöfn lokaðist alveg og að mestu leyti á Þórshöfn á Langanesi um miðjan mánuð í nokkra daga. Þann 25. voru þó allar hafnir orðnar íslausar. Ekki vantaði að sólríkt væri syðra en það var til lítils í kuldanum og á Akureyri skein sólin líka meira en í meðalári þó mánuðurinn væri undir frostmarki að  meðalhita. Eftir þessa martröð hlýnaði loks mjög snögglega næstsíðasta daginn. Og  þann 31. fór hitinn víðast hvar yfir 10 stig og mældist þá mesti hiti mánaðarins, 14,6 stig á Akureyri. 

Margrét Thatcher varð forsætisráðherra Bretlands snemma í  þessum ólánsmánuði.  Kortið sýnir meðalhita mánaðarins. 

1866 (1,1, 0,6) Maí 1866 er sá næst kaldasti ef aðeins er miðað við Reykjavík og Stykkishólm en ef líka er miðað við Akureyri og þessar þrjár stöðvar vegnar saman er þetta einfaldlega kaldasti mældi maí á landinu. Og auðvitað sá kaldasti á Akureyri. Þar hefur hitinn verið áætlaður -0,8 stig eftir mælingum á Siglufirði sem voru -1,3 stig. Þess kuldi kom í kjölfar næst kaldasta vetrar (des.-mars) í Stykkishólmi síðan mælingar hófust þó apríl hafi verið þokkalegur að hita.

Hvert kuldakastið kom eftir annað, segir Árbók Reykjavíkur. Að kvöldi hins annars gerði gríðarlega harðan frostakafla af norðaustri, líklega þann mesta sem komið hefur á landinu í maí  síðan farið var að mæla í Stykkishólmi laust fyrir miðja 19. öld. Þann þriðja var frostið þar  7-14 stig, 5-14 stig daginn eftir og 1-10 þann fimmta. Þetta eru mestu frost sem komið hafa í Stykkishólmi í maí. Ekki snjóaði í  Stykkishólmi meðan mestir voru kuldarnir,  en þá var fremur bjart yfir, en hins vegar nokkuð þegar kuldakastið var að skella á og aftur þegar því lauk. Tuttugu stiga frost hefur aldrei mælst á Íslandi í maí. En mér finnst líklegt að hefðu mælingar verið þessa daga á öllum þeim stöðvum sem nú mæla hefði mælst tuttugu stiga frost einhvers staðar á stöðvum þar sem mestan kulda gerir í maí, svo sem á Möðrudal og Hólsfjöllum, í Miðfirði, dölum í Þingeyjarsýslum og jafnvel á útskögum eins og Raufarhöfn. Kuldakast þetta kom á auða jörð í uppsveitum í Árness-og Rangárvallasýslum og olli miklum fjársköðum. Kastið leið hjá þann 6. Eftir það var hiti þolanlegur  um hádaginn í Stykkishólmi, 6-9 stig dagana 13.-16., en sífelld næturfrost. Annað mikið norðaustanveður skall á rétt fyrir hvítasunnu, þann 18. Kom þá blindbylur syðra með svo miklu fannfergi að skaflar tóku víða í klyftir í Reykjavík. Í Mýrdal voru skaflar sums staðar jafnháir húsum. Miklir fjárskaðar urðu einnig í þessu veðri. Í Stykkishólmi hlánaði ekki dagana 18. og 19. og þar snjóaði líka nokkra daga um þetta leyti. Enginn dagur var alveg frostlaus í Stykkishólmi en síðasta daginn komst hitinn þar að deginum i 10,3 stig og varð ekki meiri í mánuðinum. Var þá komin hæg suðvestanátt. Síðasta dag mánaðarins segir Þjóðólfur að mestur hiti í mánuðinum við Landakot í Reykjavík hafi verið 4,7° R  (5,8 C) þ. 16. en mesta frost -8,7° R ( -10,9 C ) þ. 4. Meðaltal allan mánuðinn hafi verið 0,3° R (0,4 C). Veturinn hafði verið með mestu ísavetrum. Skip komst loks inn á Eyjafjörð 22. maí eftir mánaðarhrakninga í ísnum og annað skip komst inn á Siglufjörð.

1888 (1,9) Hafís var við allt norður og austurland þennan mánuð og náði hann reyndar í júní byrjun til Vestmannaeyja þar sem hann fyllti höfnina og var þá íshella  við Dyrhólaey. Ekki kom annar eins hafís við landið fyrr en 1968 en náði þá ekki lengra vestur en að Skeiðarárósi.  Norðankuldar voru í byrjun mánaðar og snjóaði víða þó nokkuð bjart væri yfir syðst á landinu. Komst frostið í 12,2 stig á Stóranúpi og hefur aldrei orðið meira í maí í Hreppunum. Kafaldsbylur var af norðri þ. 7. og var talinn einhver sá mesti sem dæmi voru um á þeim árstíma sunnanlands. Þann 9. dró til sunnanáttar með sæmilegum hlýindum sem spilltust aftur þ. 14. með norðaustanátt í um vikutíma og snjóaði þá nokkuð á austurlandi en rigndi eða snjóaði syðra og vestra. Alvöru hlýindi með sunnanátt komu loks þ. 21. og mældist mesti hiti á landinu 20,1 stig einhvern tíma síðdegis þ. 24. á Teigarhorni. Hellirigning var í höfuðstaðnum dagana 21. og 22., 11-14 mm. Síðustu sex dagana kólnaði á ný með norðaustanátt og var frost meira og minna á landinu nema á suður og vesturlandi þar sem var frostlaust að degi en næturfrost hverja nótt. Stundum snjóaði. Úrkoma var annars  fremur lítil í þessum maí nema í Reykjavík þar sem hún var í kringum meðallag.  

Jónassen afgreiddi veðurfarið í nokkrum Ísafoldarblöðum:

...  Í dag 1. mai er vestanhroði með snjóhryðjum og kaldur. (2. maí) - Alla þessa viku hefur verið norðanvindur, stundum all-hvass, stundum hægur að minnsta kosti að kveldi; snjór hefur fallið talsverður einkum h. 7.; gekk hann til vesturs-útnorðurs og var ofanhríð rjett allan daginn með kulda rjett sem væri á miðþorra. Í dag 8. hægur á norðan bjart og fagurt veður og bræðir sólin nú óðum aptur allan snjóinn. (9. maí) - Framan af vikunni var hæg sunnanátt  með talsverðri hlýju, gekk síðan til vesturs - útsuðurs og var hvass til djúpa, þótt hjer væri logn innfjarðar; hefur síðan verið sama veðurátt, snjóað við og við í fjöll og mikill kalsi. Í dag 15. hjer logn en útifyrir hvass á norðan; hefur snjóað talsvert í fjöll í nótt. (16. maí). - Framan af þessari viku hjelzt við norðanáttin optast hvass og kaldur og snjó ýrði úr lopti við og við; um 20. gekk veður til austurs-landsuðurs með dimmviðri og regni og hefir sú veðurátt haldizt síðan; bæði í gær og í dag (22.) talsverð hlýindi, svo grænkað hefir þessa tvo dagana. Í dag 22. rok-hvass á landsunnan um og eptir hádegið. Þessa vikuna í fyrra var hjer norðanbál með miklum kulda; 19. maí í fyrra var tjörnin hjer frosin og 2 stiga frost um hádegi. (23. maí). - Fyrsta dag vikunnar var hjer hvasst sunnanveður fram að kveldi, síðan logn næsta dag; síðan hefir verið rjett að kalla logn en einlægt við norður, kuldar og snjójel við og við úr lopti. Í dag 29. hægur á norðan með snjóýring við og við, bjartur að öðru leyti. (30. maí). - Framan af vikunni hjelzt sama norðanveðrið með kulda og var hvasst einkum til djúpa og snjór til fjalla. ... (6. júní.

1906 (2,2) Norðlægar og norðaustlægar áttir voru ákaflega þrálátar í þessum mánuði. Hæð var yfir Grænlandi en  lágur loftþrýstingur yfir Bretlandseyjum. Sjá kortið. Fyrstu átta dagana var sérstaklega kalt. Ekki hlánaði þá í Stykkishólmi allan sólarhringinn og jafnvel ekki í Reykjavík einn daginn. Næstu daga skreið hitinn oftast yfir frostmark en næturfrost voru stöðug. Í Grímsey má reyndar segja að ekki hafi hlánað fyrstu 17 dagana. Í Vestmannaeyjum var hitinn hins vegar oftast yfir frostmarki og alveg sæmilegur suma dagana er á leið. Sömu sögu er að segja frá Reykjavik. Það var loks hinn 18. að mestu kuldarnir létu undan síga, en þó fáum dögum fyrr á suðvesturlandi, en á útkjálkum fyrir norðan þráuðust kuldarnir við þangað til síðustu vikuna. Mestur varð kuldinn -10,0 stig á Holti í Önundarfirði. Hríðar voru fyrir norðan þennan kuldatíma og stundum einnig á vesturlandi  en lítil úrkoma var á austfjörðum og suðurlandi.  Til marks um fannferngið var hnédjúpur snjór við Grenivík þ. 3.  Á suðurlandi og stundum líka vestanlands voru bjartviðri í eina tíu daga frá miðjum mánuðinum. Hýjast á landinu varð 13,7 stig og var það í Reykjavík síðasta daginn. Engin úrkoma féll fyrstu tólf dagana í Reykjavík, þá í þrjá daga og svo ekki aftur fyrr en þ. 30. Úrkomudagar voru því aðeins fjórir. Alls staðar var lítil úrkoma, kringum helmingur af meðallaginu.   

Eftir íslítinn vetur var töluverður íshroði fyrir  norðurlandi. Hann fór inn í Húnaflóa og að Ströndum og rak svo austur eftir framhjá Skaga, Siglufirði og Melrakkasléttu, en varð  hvergi hafa orðið landfastur nema á Ströndum.

Norska leikskáldið Henrik Ibsen dó 23. maí og nokkrum dögum síðar stjórnaði Gustav Mahler frumflutningi á sjöttu sinfóníu sinni í Essen.  

1914 (2,4) Þessi maí var engu skárri en 1906 hvað veðurlag snerti þó hann eigi að heita ofurlítið hlýrri. Mánuðurnir voru samt ekki líkir. Landið var algjölega í maí 1914 undir áhrifum kaldra loftstrauma  úr vestri og norðri. Kortið sýnir áætlað ástand í kringum 1400 metra hæð. Mesti hiti í Reykjavík var sá lægsti í nokkrum maí, 9,7 stig (þ. 28.).  Þetta er eini maí í mælingasögu borgarinnar sem hiti hefur ekki náð tíu stigum. Mikil snjókoma var á landinu fyrstu vikuna og aftur kringum þann 20. Krapahryðjur voru viðloðandi svo að segja út mánuðinn vestanlands. Þess á milli voru stórrigningar. Eftir þokkalegan fyrsta maí kom frostakafli í viku með norðaustanátt þó frostlaust væri á daginn syðst á landinu. Norðan hvassviðri og 6-8 stig frost  var fyrir norðan að morgni hins 7. og svipað næstu tvo daga. Snjór var í Reykjavík þ. 9. Tóku síðan við suðvestlægar áttir  í tíu daga og var það besti kafli mánðarins. Hiti fór í 14,5 stig á Teigarhorni þ. 12. Hörkunorðanveður skall á þ. 21. sem stóð í tvo til þrjá daga með snjókomu fyrir norðan. Austri á Seyðisfirði greindi frá því þ. 21. að hafi gjört þar stórhríð og þar sé kominn töluveðrur snjór og  á  heiðum nái snjórinn hestum í kvið. Ísafold segir hinn 23. að þá sé alhvít jörð í Reykjavík og hafi snjóað drjúgum um morguninn og frameftir degi. Sé þetta óefað algert einsdæmi á þessum tíma árs, bætir blaðið við. Eftir þetta snérist til suðvestlægra og vestlægra átta út mánuðinn. Var þá  sæmilega hlýtt stundum og komst hitinn í 14,8 stig þ. 26. á Möðruvöllum í Hörgárdal. Mjög hvessti af norðvestri á sunnanverðum austfjörðum næst síðasta daginn en þá voru hryðjur á vesturlandi í útsynningnum.

Í byrjun mánaðar kom hafísinn einu sinni sem oftar þetta árið upp að Horni og var hann þá 45 vikur sjávar undan landi frá Siglufirði en varð landfastur við Langanes og allt suður að Vopnafirði. Hann dreifðist þó við Langanes þ. 6. svo skip komust leiðar sinnar. Upp að Grímsey kom ísinn í byrjun maí stutta stund og svo aftur 21. og lagðist þá upp að eyjunni og fór smátt að smátt að mjakast nær norðurlandi. Var ís að flækjast við Grímsey og aðra útskaga fram undir miðjan júní. Hvítabjörn var felldur á Melrakkasléttu. 

Sá merkismaður, Brynjólfur Jónsson frá Minna-Núpi dó um miðjan mánuðinn. Mikill og mannskæður jarðskjálfti varð á Sikiley.

1883 (2,5) Mánuðurinn byrjaði fremur vel með hægri vestlægri átt og og þ. 4. komst hitinn í 14,7 stig á Teigarhorni og mældist aldrei hærri hiti á landinu. En þann 5. hófust norðanhríðir á norðurlandi  með frostum. Hélst þetta veðurlag allan mánuðinn á norðurlandi. Dagana 7.-12. gerði allmikið frost í Reykjavík, mest -6,4 stig þ. 12. Lagði þá Tjörnina en allur gróður hvarf sem kominn var. Versta tíð var svo í bænum til mánaðarloka þó nokkuð mildaðist fáeina daga upp úr miðjum mánuðinum en kólnaði svo aftur í lokin og voru þá snjókomur á vesturlandi. Mestur kuldi á landinu var -9,1 stig á Grímsstöðum. Í lok maí rak hafís að Langanesi og Hornströndum en um veturinn hafði verið lítill ís. Úrkoma var kringum meðallag í Stykkishólmi og á Teigarhorni en í minna lagi í Vestmannaeyjum. Jónassen var erlendis og frá honum komu því engar  æsispennandi veðursögur þennan mánuð! 

1892 (2,5) Fyrstu tvo dagana var köld norðanátt með 5-7 stiga næturfrosti í Reykjavík.  Í Grímsey fór frostið í -12,2 stig þ. 1 sem er þar kuldamet í maí (frá 1872)  Næstu daga hlýnaði með vestanátt. En hinn 7. færðist yfir óvenjulega köld og hvöss norðanátt og snjóaði þá norðanlands og austan en léttskýjað var á suður-og vesturandi. Frostið í Reykjavík fór í -8,2  stig  (eða -9,1) þ. 9. og er það mesta frost sem þar hefur mælst í maí. Á Gilsbakka í Hvítársíðu fór frostið í 14,2 stig. Ísafold segir að um þetta leyti hafi höfnina lagt á einni nóttu á Ísafirði og Dýrafirði en frostið hafi verið 12-14 stig á Celsíus. Dagsetningar  á þessum atburði er ekki getið en líklega hefur það verið áttunda eða níunda. Eftir að kuldarnir gengu niður var sæmilega hlýtt á  landinu í um það bil viku en í Grímsey voru þó kuldar flesta daga til mánaðarloka. Hitinn í Reykjavík fór í 12-13,8 stig dagana 12.-14. og var hlýjast þ. 13. og mældist hvergi meiri hiti í þessum mánuði á landinu, en líka var þó  fremur hlýtt á suðurlandi. Annað kuldakast, en þó vægara en hið fyrra, var dagana 18.-20. Var þá bjart yfir nokkra daga syðra og sæmilegur dagshiti en stundum næturfrost. Síðustu tvo dagana kólnaði enn á ný með hvassri norðanátt. Snjóaði þá enn fyrir norðan og austan, þar sem snjókomur voru reyndar tíðar allan mánuðinn og jafnvel í Vestmanaeyjum varð snjókomu vart. Austri á Seyðisfirði segir í mánaðarlok að þar snjói nær daglega. Annars var þetta afar þurrviðrasamur maí. Bæði í Reykjavík og Stykkishólmi féll úrkoma aðeins fjóra daga og alltaf minna en einn mm í  Stykkishólmi. Frá þeim 13. féll þar engin úrkoma. Þetta er enda þurrasti maí í Hólminum  frá 1857. Hæð var yfir Grænlandi í mánuðinum en lægðasvæði austur við Noreg og eindreginn norðanstrengur um landið og hlýtt loft oftast víðsfjarri.  Á kortinu á að vera L í  staðinn fyrir H þarna suður í hafi! Jónassen gerði tíðarfarinu skil í Ísafold: 

Hvass á norðan til djúpa bæði 30. [apríl] og 1. hægur og bjartur hjer; hinn 2. rjett logn og dimmur austankaldi, síðan útnorðankæla um kveldið h. 3. Suðvestangola, dimmur og ýrði suddi úr lopti síðari part dags. Í morgun (4.) hægur á útnorðan, dimmur. (4. maí) - Hinn 4. á vestan-útnorðan, hægur; logn og dimmt veður h. 5. með útsynnings-sudda síðari part dags; hægur á vestan h. 6., bjartur. Í morgun (7.) bjart sólskin og logn; norðangola, fyrir utan.(7. maí). - Hægur á norðan h. 7., en hvass á norðan hínn 8. með miklum gaddi; kl. 9 um morguninn var 8 stiga frost og frusu gluggar um miðjan dag; logn eða hæg útræna h. 9. Landnorðan, hvass og kaldur h. 10. Hægur á austan og dimmur í morgun (11.) og ýrir regn úr lopti. (11. maí). - Undanfarna daga hefir verið austanátt hæg og hlýnað mikið í veðri. Enn þá er hjer mikill klaki í jörðu. (14. maí). - Hægur á austan og bjartur h. 14. gekk svo til norðurs, hægur hjer en hvass útifyrir; logn og regn úr lopti h. 16. bjartur á landnorðan að morgni h. 17., landsunnan  hægur síðari part dags. Í morgun (18.) rjett logn, bjartur. (17. maí). - Undanfarna daga á norðan, kaldur og við og við snjór úr lopti, hvítt hjer snemma morguns h. 20. Ekkert útlit enn að breytast muni veður. (21. maí). - Hægur á norðan al!a undanfarna daga, optast logn á kvöldin; Einlægt sami kuldinn á nóttu. (25. maí). - Undanfarna daga rjett logn og bezta veður; loksins regn úr lopti h. 27. Í morgun (28.) hæg útræna, bjart og fagurt veður. (28. maí). - Alla undanfarna daga norðanveður, þó eigi mjög hvass nema 30. og 31. rokhvass með köflum. Ekkert útlit enn til breytingar á veðri. (1. júní). 

Við Hornbjarg og Melrakkasléttu var hafís langt fram í maí. Um miðjan mánuðinn var engin sigling enn kominn til hafna milli Ísafjarðar og Akureyrar og héldust hafþök af ís fyrir norðurlandi milli nyrstu útkjálka og var ísinn landfastur beggja megin og hindraði þannig allar siglingar. Við austfirði var einnig mikill ís og fór hann ekki af Seyðisfirði fyrr en um Jónsmessu og um svipað leyti af Eskifirði og Berufirði. Skip komust hins vegar til hafna vestanlands og norðan um miðjan maí.    

1949 (2,6) Þessi mánuður var lengi alveg alræmdur í minni fólks. Það hjálpaði líka til að  muna hann að þetta var vorið sem landið gekk í NATÓ með tilheyrandi þjóðfélagsátökum. Í skáldsögu Ólafs Jóhanns Sigurðssonar Drekar og smáfuglar, sem fjallar um þessi átök, eru vorkuldarnir stundum notaðir sem bakgrunnur atburða. Kom þessi maí í kjölfar næst kaldasta apríl á 20.öld.  Norðanlands og í innsveitum syðra voru fádæma snjóþyngsli og víða horfði til vandræða vegna heyleysis. Jafnvel var gripið til þeirra ráða að varpa heyi úr flugvél því samgöngur voru allar úr skorðum gengnar vegna fannkynngi. Snjólag var 48%, það mesta í maí sem snjóalgstölur ná yfir frá 1924. Alls staðar var mjög snjóþungt miðað við maí nema á sjávarstöðvum við suðurströndina. Alautt var á Loftssölum við Dyrhólahey, Reykjanesvita og Sámsstöðum en hvergi annars staðar. Í Reykjavík voru alauðir dagar 30. Á suðurlandi voru reyndar engir dagar heldur alhvítir nema einn á Kirkjubæjarklaustri og sá 25. í Vestmannaeyjum þar sem snjódýptin var 25 cm. Snjór hefur reyndar einu sinni verið meiri í maí á Stórhöfða og þar hefur jafnvel mælst snjór í júni. Á Hólsfjöllum, við Mývatn og á Möðrudal, var alhvítt í eina tuttugu daga. Alhvítt á láglendi var allvíða kringum 15 dagar á Vestfjörðum og á norðurlandi en sums staðar þó minna, t.d. þrír dagar á Akureyri. Í mánaðarlok var enn mikill snjór sums staðar, t.d. 55 cm á Sandi í Aðaldal og 85 cm á Siglunesi.  Sama snjóþekjan á Siglunesi átti svo eftir að setja Íslandsmet í snjódýpt í júní þegar sá mánuður rann upp. Það er til marks um fannfergið að þ. 30. lét þak á nýju húsi á Siglufirði undan vegna snjóþyngsla! Aldrei hefur mælst eins úrkomusamur maí á Sandi, 84,9 mm (1934-2004) og sólarhringsúrkoman þar 29,2 mm þann 30. er líka met og var hún snjór! Á Húsavik mældist einnig meiri mánaðarúrkoma en í nokkrum maí, 105 5 mm (1927-2004)  og í Reykjahlíð við Mývatn 79,0 mm (frá 1938). Í Fagradal í Vopnafirði var sólarhringsúrkoman 20,2 mm þ. 28. og varð aldrei meiri meðan mælt var (1932-1964). Þann morgun var úrkoman 34,8 mm á Raufarhöfn sem þar er einnig maímet.

Mánuðurinn hófst reyndar með sæmilegum hlýindum með mikilli rigningu fyrstu tvo dagana. Síðan gekk hann í norðanátt og kulda og þ. 4. mældist metkuldi í maí á Suðureyri  við Súgandafjörð, -7,4 stig (1923-1989). Linnti norðanáttinni varla allan mánuðinn nema dagana 8.-12. þegar vindátt var breytileg og ekki kalt í veðri. Hitinn komst í 17,5 stig þ. 9. á Hallormsstað og 17 á Akureyri sem er reyndar mesti hiti  sem þar  hefur mælst 9. maí frá 1949. Héldu nú kannski sumir að vorið væri að koma. En það var öðru nær. Aðfaranótt hins 13. fór lægð norður með austurströndinni og bar með sér kalt loft yfir landið sem gerði sig heimakomið.  Blindhríð var á Siglufirði.   Síðustu viku mánaðarins „mátti heita vetrrarríki um allt land", segir Veðráttan. Fyrir norðan var linnulaust hríðarveður og suma dagana snjóaði einnig sunnanlands. Oft var hvasst. Vindhraði fór í 11 vindstig í Reykjavík þ. 28. Þetta var nokkru áður en Sigurður Þórarinsson orti „ekkert er fegurrra en vorkvöld í Reykjavík".  Kuldamet fyrir sólarhringsmeðalhita viðkomandi daga í maí komu á Akureyri dagana 24.-26. og aftur 29.-30. Tvo síðustu dagana hlýnaði reyndar talsvert þó ekki væri hægt að tala um nein alvöru hlýindi. Sólríkt var fyrir sunnan þennan mánuð enda var norðanátt mjög algeng. Dagana 15.-25, var t.d. mikil sól í Reykjavík og á suðurlandi en oft næturfrost og svalt um  daga nema 20.-22 þegar fremur hlýtt var um hádaginn. Á Kirkjubæjarklastri hefur ekki mælst minni úrkoma í maí, 22,1 mm (frá 1931). Á landinu öllu var úrkoman talsvert minni en í meðallagi. Kortið sýnir þyktina þennan mánuð. Yfir Keflavík er þyktinn að meðaltali margra ára  um 5350 m í maí.   

Snemma í mánuðinum lést belgíska nóbelsskáldið Maurice Maeterlinck. Hann er víst flestum gleymdur en Debussy samdi frábæra óperu sína Pelleas og Melisande við leikrit eftir hann.   

1882 (2,7) Sífelldir næðingar einkenndu þennan maí auk kuldanna. Og mánuður þessi var eins konar upptaktur að hraklegasta sumri sem komið hefur á norðurlandi síðan sæmilega nákvæmar veðurskráningar með mælitækjum hófust. Gróður var nær enginn í mánaðarlok. Fyrstu vikuna voru látlaus frost en um miðjan mánuð kom viku kafli með þokkalegum hita. Komst hitinn í Stykkishólmi í 14,2 stig þ. 20. Klukkan 14 þann dag var hitinn 13 stig í Grímsey og næsta morgun 13,7 stig á Teigarhorni. Það hlýtur að hafa verið um þetta leyti sem sagt er í prentuðum skýrslum að hitinn hafi farið í 16,3 stig í Reykjavík, 19,8 á Akureyri og  mest í 20,7 stig á Hrísum í Eyjafjarðardal. En þessi dýrð stóð ekki lengi. Norðanbál gerði dagana 23.-26, með miklu sandfoki á suðurlandi en stórhríð fyrir norðan. Þann 24. júní lýsti Þjóðólfur svo veðrinu í Reykjavík og víðar þessa daga: „Stormur þessi stóð hér í tvo daga, enn síðan lægri þann 25. enn hélzt þó við næstu daga á eptir. Frost var hér nokkurt og fjúkslitringur með köflum, enn festi aldrei hér, enn upp til sveita kom snjór nokkur. Svo mun verið hafa víðast um land, því úr Skagafirði er oss ritað þann 28., að þá væri þar alstaðar alsnjóa niður í sjó. Ur Borgarfirði hefir frétzt, að þá hafi komið slíkur snjór og óveður, að sauði marga hafi fent til bana i Hvítársíðu og Norðurárdal.”  

Var síðan kuldatíð til mánaðarloka. En í apríllok hafði norðan illvirði fyllt firði fyrir norðan og austan með hafís sem náði langt frá landi. Komst ísinn allt að Breiðamerkursandi og Ingólfshöfða en á Vestfjörðum fór hann ekki suður fyrir Ísafjarðardjúp en lagðist upp að Straumnesi. Sums staðar losnaði ísinn við og við og  var hann að koma og fara, t.d. á Eyjafirði og Vopnafirði. Úrkoman var mikil á austurlandi, kringum meðallag í Stykkishólmi en í minna lagi í Vestmannaeyjum.

Engar veðurlýsingar eru til frá Jónansen þennan mánuð en 20. febrúar 1883 birti Norðanfari á Akureyri yfirlit yfir veður hvers mánaðar árið 1882 eins og það var „framarlega í Eyjafirði''. Svo segir um maí:

1.-2. norðan hvass með snjófjúki og þokulopti. 3. kyrr og bjartur. 4.-5. norðan hægur; loptbert. 6,-7. kyrrt og heiðríkt. 8. suðvestan hvass; loptbert. 9. kyrr og þykkt lopt. 10.-12. norðan hægur með þokulopti; smáskúrir. 13. -15. suðvestan hægur með þykku lopti og smáskúrum. 16.-18. suðvestan hvass; þykkt lopt. 19.-20. suðaustan hægur; skýjað. 21.-25. norðaustan þjetthvass; þokufullt og snjófjúk stundum. 26. kyrrt og þokufullt. 27.-30. norðan hægur með þokulopti. 31. suðvestan hægur með skúrum. 11. daga af mánuðinum var frost, en 20 daga hiti. Mest var frost að morgni hins 1. 10° C. Mestur hiti um hádegi hins 20. 21° C.

1886 (2,9) Mildar suðaustlægar og suðlægar áttir voru fyrstu dagana og úrkomusamt syðra.  Hitinn komst t.d. í tíu stig þann fyrsta í Reykjavík og svipað næstu þrjá daga. Síðan gekk í norðlægar áttir og austlægar og var oft bjart syðra seinni helming mánaðarins.  Hæð var þá yfir Grænlandi en tiltölulega lágur loftþrýstingur yfir vestanverðum Bretlandseyjum. Þó kalt væri framan af voru frost þó aldrei afskaplega hörð miðað það sem oft er í mjög köldum maímánuðum, aldrei meira en eitt stig að morgni í Stykkishólmi. Kaldast varð -7,1 stig á Raufarhöfn. Kaldasti tíminn var frá þeim 6. til hins  17. en þá hlánaði ekki í Grímsey. Hríðar voru viðloðandi á vesturlandi fram yfir miðjan mánuð. Aldrei varð almennilega hlýtt en þó komu örfáir sæmilega hlýir dagar upp úr þeim 20. og komst hitinn mest í 14,1 stig á Teigarhorni þ. 24. Fróði á Akureyri segir frá því hinn 31. að síðastliðna viku hafi verið mjög kalt, frost á hverri nóttu og alveg gróðurlaust. Úrkoma var lítil á lanidnu í mánuðinum. Á þessum tíma birti Jón Á. Hjaltalín á Möðruvöllum í Hörgárdal eins konar veðuruppgjör í Fróða á Akureyri um hvern mánuð. Hvað sem um áreiðanleika þeirra má segja greinir hann frá því 6. júlí í blaðinu að í maí hafi snjóað sjö daga í mánuðinum en þurrrir dagar verið 23 og hvassir dagar 6. Mesta hita mældi hann 14,2 °C þ. 2. en mesta kulda -2,0° þ. 11. Meðaltal allan mánuðinn gefur hann upp sem 3,75° C sem er miklu miera en reiknaður meðalhiti fyrir Akureyri sem sjá má í fylgiskjalinu vinsæla, eftirlæti blogglesenda! Svo lýsir Jónassen veðrinu í Ísafold:

Mestalla vikuna hefir verið sunnanátt eða landsunnan með hlýindum, og hefir við og við rignt nokkuð. 3. var hjer landsunnanrok fyrri part dags, hægur á sunnan að kveldi. Í dag 4. hæg austanátt, dimmur. Jörð grænkar óðum. (5. maí). - Umliðna viku hefir viðrað óvenjulega vel bæði til lands og sjávar, rigningaskúrir og sólskin hafa skiptzt á, svo nú er jörð hjer eins græn eins og um miðbik júnímánaðar í fyrra; stöku nótt hefir snjóað lítið eitt í fjöll. Í dag h 11. hæg útnorðanátt, bjart sólskin. - í fyrra var hér norðanbál um þetta leyti með talsverðu frosti, svo alla glugga lagði móti norðri; 8. mai snjóaði hjer í bænum og gjörði alhvítt. (12. maí) -  Alla umliðna viku hefir hjer verið norðanátt með talsverðum kulda; þótt eigi hafi hann verið mjög hvass hjer; hefir verið að sjá rok til djúpa á hverjum degi; við og við hefir snjó ýrt úr lopti; í Esjuna hefir snjóað, svo alhvít hefir orðið alveg niður sjávarbakka. Ekkert útlit er fyrir, enn að hann sje að ganga niður veðrið. Í dag 18. vægari með veður, bjartur og með hlýasta móti. (19. maí) - Mestalla vikuna hefir verið hjer sama norðanáttin sem fyrri vikuna, opt hvass mjög til djúpanna; 22. og 23. var vestanútnorðanátt með dimmviðri, og gekk aðfaranótt h. 24. til hánorðurs með bjartviðri; kuldi hefir verið talsverður í lopti og sama helzt við enn; í dag 25. hægur á norðan, bjartur. (26. maí). - Framan af vikunni hjelzt sama norðanáttin sem að undanförnu (síðan 12. maí). Síðan hefir verið hæg veðurátt; 30. rigndi lítið eitt síðari part dags; jörð skrælþurr. Á hverri nóttu hefir legið við frosti hjer niður við sjó. Alla vikuna hefir loptþyngdarmælir staðið mjög hátt og varla hreyft sig. Í dag 1. júní er hægur vestan kaldi, bjart veður. (2. júní).

Ís var við Grísmey þennan mánuð. Íshroði komst einnig inn á Ísafjarðardjúp en 2. maí hvarf hins vegar síðasti íshroði af Eyjafirði. Ís lónaði úti fyrir norðurlandi en í lok mánaðarins rak hann að landi á útskögum og hélst þar við viku af júní. Allan mánuðinn voru kuldar og næðingar og stundum hretviðri, einkum þó vestanlands og norðan. Lagnaðarís var riðinn yfir Hrútafjörð frá Þóroddsstöðum að Borðeyri þ. 20 og snemma í júní var enn ís á vötnum í norðlenskum sveitum          

Snemma á 19. öld komu nokkrir ótrúlega kaldir maímánuðir samkvæmt mælingum sem gerðar voru hér og hvar á landinu, en hafa verið reiknaðar til meðalhita í Stykkishólmi. Árið 1812 var meðalhitinn þar talinn 1,5 stig, 1,6 árið 1820 og 1,7 árin 1811 og 1803. Eftir þessu virðist sem maímánuðir af svipuðum kuldaflokki og 1979 og 1866 hafi verið  furðu algengir á landinu í upphafi 19. aldar ofan á harða vetur og rysjótt sumur sem þá ríktu. Árin 1811 og 1812 voru mælingarnar gerðar á Akureyri og var þar aðeins lítillega kaldara en reiknað er yfir til Stykkishólms. Mæliaðstæður voru aðrar en nú gerist en mælt þrisvar á dag: á morgnana, um miðjan dag og seint á kvöldin. Þess má geta að feikilegt kuldakast var 2.-4. maí  1811 á Akureyri. Frostið á athugunartímum var þá aldrei minna en -5 stig en mest -13,8 stig að kvöldi annars maí. Mesta frost á seinni áratugum í maí á Akureyri er tíu stig. Í maí 1812 var líka mikið kuldakast á Akureyri 3.-5. maí. Tólf stiga frost var þar að kvöldi hins fimmta. 

Árbók Reykjavíkur; Ísafold 9, maí 1888; 16. maí; 19. maí  1906; Ísafold 1. júní 1892;  Austri 30. maí 1892;  Fróði 1. júní 1882.  

Fyrra fylgiskjalið sýnir ýmsa veðurþætti á stöðvunum eins og venjulega en hið síðar er  dálítill vorglaðningur um maí 1979 og 1949. 

Skýringar.  

     

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• kald_mai.xls
• mai_kald.xls

Hlýjustu maímánuðir

Blómaskeið hinna ofurhlýju maímánaða var fremur snemma á tuttugustu öld. Frá árinu 1928 til 1947 komu átta  maímánuðir þegar meðalhitinn í Reykjavík náði 8 stigum en frá 1948 eru þeir aðeins fimm og þar af einn eftir 1974. Meðalhiti í maí á stöðvunum níu var 5,2  stig árin 1961-1990.

1935 (7,8) Á nær öllu suður og vesturlandi frá Mýrdal  til Snæfellsness er þetta hlýjasti maí  sem mælst hefur, svo og á svæðinu kringum Hrútafjörð og á Fagurhólsmýri. Og þetta er einnig hlýjasti  maí á landinu öllu miðað við stöðvarnar níu sem lengst hafa athugað og hér eru lagðar til grundvallar.  

Loftþrýstingur var óvenjulega mikill yfir landinu, reyndar sá næst  mesti frá upphafi mælinga.  (Kortið sýnir frávik á hæð 500 hPa fletinum). Hann var minnstur á Akureyri, 1021,1 hPa en mestur í Vestmannaeyjum, 1023,5 hPa. Þetta var hluti af  hlýrri hæð sem var suðaustur af landinu. Fyrstu tvo dagana var suðaustan og austanátt og rigndi dálítið á suður- og austurlandi. Hæg austanátt var næstu þrjá daga og var þá fremur kalt norðaustanlands og þokusamt. Dagana 6.-10. var sunnan og suðvestanátt og stundum allhvasst á suðvesturlandi með dálítilli rigningu en góðviðri og hlýndi voru annars á landinu. Hlýjastir að tiltölu í mánuðinum voru þeir 7. og  8. Hæg norðan og norðvestanátt var dagana 11.-13. og víðast hvar var þurrt og bjart veður. Hiti komst síðast talda daginn í 15 stig í Vík Mýrdal. En þann 14. skall á norðaustan hvassvirði með kuldahreti norðaustanlands. Lægð var þá á milli Íslands og Færeyja. Næstu tvo daga var hæg norðanátt og bjartvirði en fremur kalt var á norðausturlandi. Í þessu væga hreti mældist mesti kuldi mánaðarins. -5,0 stig á Grímsstöðum þ. 15.  Þann 17. var dálítil rigning vestanlands enda var þá vestanátt vegna lægðar fyrir norðan land á austurleið. Daginn eftir olli hún norðanátt með þokusúld á austurlandi en bjartvirði sunnanlands og vestan.

Dagana 19.-24. var yfirleitt hægviðri og úrkomulítið en stundum þó lítilsháttar rigning eða þoka á vestur- og norðurlandi en mikil rigning á Vestfjörðum þ. 21. Hitinn í Reykjavík fór í 16,4 stig þ. 19. Hæð var sunnan og suðvestan við landið en grunnar lægðir norðan og austan við það. Hiti fór þ.  20. í 20,1 stig á Hólum í Hornafirði og var það mesti hiti mánaðarins en þann dag fór hitinn ekki hærra en í 9,4 stig í Reykjavík. Sunnan og suðvestanátt var 25.-26. Var þá þurrt og hlýtt á austurlandi en dálítil rigning vestanlands. Síðustu fimm dagana var áttin suðaustlæg. Hægviðri var fyrir norðan og austan og sólríkt en allhvasst á suðvesturlandi en alls staðar var úrkomulaust. Hlýtt var í veðri, hámarkshiti 15-19 stig á norðausturlandi og þ. 30. mældust tuttugu stig á Hvanneyri.  Á þeirri stöð  var meðaltal hámarkshita 13,2 stig og einnig á Hæli í Hreppum. Þetta gæti alveg gengið í júlí. Í Reykjavík var meðaltal hámarkshita 12,8 stig og var hámarkshiti allra daga nema tveggja ( 14. og 20.) yfir tíu stigum og er það alveg dæmalaust. Meðaltal hámarkshita fyrir allan maí er að jafnaði ekki nema kringum tíu stig í betri sveitum en þess ber að gæta að mikil árstíðaleg hlýnun er í gangi í mánuðinum. Enginn mánuður ársins hlýnar eins mikið frá fyrsta til síðasta dags. Oftast gerist það í seinni hluta maí að hitafarið nær sumarblæ, t.d. að hámarkshiti í betri sveitum nái því að vera tíu stig að staðaldri sem helst svo fram á haust þó stundum kunni dagur og dagur að bregðast að þessu leyti.

Aldrei hafa jafn margar veðurstöðvar haft meðalhita upp á 9 stig eða meira sem í þessum mánuði.  Þær  voru sex. Sámsstaðir voru með 9,5 stig  sem er mesti  meðalhiti sem reiknaður hefur verið fyrir nokkra veðurstöð í maí, ásamt maí 1933 á Akureyri og aftur á Sámsstöðum 1946. Aðrar stöðvar sem voru með yfir 9 stig voru Hvanneyri, Kirkjubæjarklaustur og Vík í Mýrdal  (allar 9,1),  Eyrarbakki og Grindavík (9,2) og Reykjanesviti (9,1). Allt er þetta hiti sem væri júní samboðin. „Tíðarfarið var einmuna gott, því nær óslitin hlýindi og stillur, svo að gróðri fór ört fram og skepnur komu af gjöf. Sumstaðar austanlands var heldur þurrt fyrir gróðurinn í lok mánaðarins." Svo segir Veðráttan. Úrkoman var meira en helmingur undir meðallagi. Sól mátti heita nálægt meðallagi syðra en yfir því fyrir norðan. Austanátt var tíðust allra átta en veðurhæð var undir meðallagi og aldrei gerði storm. Snjólag var mjög lítið 2 %, það næst minnsta í maí, en meðaltalið 1924-2002 er 16%. Hvergi var jörð talin alhvít í mánuðinum en á nokkrum stöðum var talin flekkótt jörð í örfáa daga. Frostlaust var í Reykjavík allan mæan uðinn og við sjóinn á suðurlandi. Hæðarsvæði við jörð og í háloftunum var ríkjandi suðaustur af landinu. Mjög kalt var í Evrópu að tiltölu þennan mánuð og 1. maí snjóaði í Berlín og um miðjan mánuð víða á Englandi, jafnvel í Lundúnum.

Í góðviðrinu á Íslandi  var golf leikið þar í fyrsta sinn. Spretthlauparinn Jesse Owens gerði sér lítið fyrir og setti fimm heimsmet á sama deginum, 25. maí!  

Kortið sýnir meðalhitann í þessum maí á landinu.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1939 (7,6) Árið 1939 er goðsögn hvað hlýindi varðar á landinu. Þá mátti heita gósentíð frá mars til október. Á norðurlandi, frá Blönduósi og Skagafirði að Melrakkasléttu, var þetta hlýjasti maí sem þar hefur mælst. Mánuðurinn sker sig úr fyrir það að aldrei hafa jafn margar veðurstöðvar verið frostlausar í maímánuði. Það var bókstaflega allt landið, til sjávar og sveita, nema nokkrar stöðvar á norðausturlandi og ein í Miðfirði. Í Reykjavík var lágmarkið það hæsta sem mælst hefur í maí, 3,1 stig. Á Stórhöfða og á Arnarstapa á sunnanverðu Snæfellsnesi fór hitinn ekki lægra en í 3,8 stig. Kaldast á landinu varð hins vegar -1,7 stig í Reykjahlíð við Mývatn þ. 3. Mánuðurinn var auðvitað talin einmuna góður til lands og sjávar. Fyrri hlutinn  var yfirleitt heldur hlýrri en seinni hlutinn miðað við meðallag. Sérlega hlýtt var dagana 9.-16. Var þá fyrst sunnanátt með hlýindum en síðan hægviðri. Í Reykjavík var glaðasólskin og hitinn 16,4 stig h. 9. Þann 11. var hitinn 19-20 stig á norðausturlandi. Þann dag var lítil sól á Akureyri en næstu dagar voru þar ágætir sólardagar og enn var hlýtt. Fyrir sunnan var líka stundum blíðvirði. Hitinn var til dæmis 15-18 stig á suðurlandsundirlendi þ. 15. Mesti hiti á landinu mældist þó ekki fyrr en næst síðasta daginn, 20,5 stig á  Núpsdalstungu í Miðfirði (en þetta var ein þeirra örfáu stöðva þar sem frost mældist líka í mánuðinum). Og er þetta reyndar mesti maíhiti sem mælst hefur þar í sveit. Mánuðurinn var hagstæður gróðri hvað úrkomu varðar sem hvergi var of lítil eða of mikil og í heildina kringum meðallag. Suðvestan og suðaustan voru algengustu áttir. Kortið sýnir að í mánuðinum var hæð ríkjandi ytfir Norðurlöndum en lægðasvæði fyrir sunnan Grænland. Víðast hvar var snjólaust allan mánuðinn en snjólag var þó 6%.  Á Hornbjargsvita var snjódýpt 34 cm fyrsta dag mánaðarins. Sól var fremur lítil í Reykjavík,  þar sem mánuðurinn var 9. sólarminnsti maí frá 1911, en sólríkt var fyrir norðan. Í kjölfar þessa maí kom níundi hlýjasti júní á landinu með mesta hita sem mælst hefur á landinu og sumarið í heild var það hlýjasta á suður og vesturlandi. 

Gerlach ræðismaður Þýskalands og ofstækisfullur boðberi nasismans fór aldeilis að láta til sín taka í bæjarlífinu í þessum mánuði en hann kom til landsins 30. apríl.

1946 (7,55) Sá hlýi og þurri maí 1946 kemst kannski helst á spjöld veðursögunnar fyrir það að þá mældist alls enginn úrkoma á Húsavík. Úrkoma á landinu í heild var aðeins kringum 30% af meðalúrkomunni. Alls staðar var lítil úrkoma nema í Kvikyndisdal  þar sem hún var í meira lagi en stór hluti hennar var reyndar mældur að morgni hins fyrsta og féll því að mestu leyti daginn áður. Þetta er að mínu tali (sjá skýringar) einhver þurrasti maí frá 1873. Stóðu þurrkar gróðri í sumum landshlutum fyrir þrifum. Sól var mikil fyrir norðan en á Akureyri er þetta sjötti sólríkasti maí. Ríkjandi voru suðvestlægar og vestlægar áttir en háloftahlýindi austanað voru í gangi. Á Kirkjubæjarklaustri var einstaklega hlýtt, 9,2 stig og hlýjasti maí þar. Á staðnum mældist hámarkshiti yfir tíu stig alla daga nema þrjá og alla frá þ. 5. Þessi mánuður var reyndar hlýjasti maí sem mælst hefur  á öllu suðausturlandi, frá Hólum í Hornafirði til Klausturs. Þá var þetta og hlýjasti maí á Sámsstöðum í Fljótshlíð, 9,5 stig sem er jöfnun á Íslandsmetinu. Eins og 1939 var talsvert sólríkara á Akureyri en í Reykjavík. Meðalhitinn á Akureyri var reyndar hærri en í Reykjavík, 8,6 stig á móti 8,5. Á Húsavík var meðalhiti mánaðarins 9,1 stig. Sérlega hlýtt var síðari helming mánaðarins. Meðalhinn í Reykjavík var þann tíma nærri 10,9 stigum. Hitinn fór í 20,5 stig á Akureyri þ. 25. Frost mældist  í mánuðinum um allt land nema á fáum stöðvum á suðausturlandi. Kaldast varð -7,8 stig þ. 4. á Nautabúi í Skagafirði og þann dag var snjódýt þar 2 cm og snjór á jörð í tvo daga. Snjólag á landinu var reyndar aðeins 4%. Hvergi var umtalsverður snjór nema á Horni en þar var snjódýpt hálfur metri þ. 4. Hagi var talinn 100% á öllum stöðvum og þótti óvenjulegt. Líkt og í maí 1928 var talsverður hafís norðan við land en kom ekki að landi. En lítið olíuflutningaskip lenti í ís 25 sjómílur austur af Horni þ. 29. og laskaðist það nokkuð.

Miklar umræður voru á Íslandi um málaleitan Bandaríkjamanna um herstöðvar á landinu til 99 ára. Verið var að rétta yfir stríðsglæpamönnum nasista í Nurnberg.

1928 (7,5) Maí 1928 hefur það sér til sérstöðu, fyrir utan að vera með óvenju mikinn loftþrýsting, að vera sá hlýjasti sem mælst hefur nyrst á Vestfjörðum þó maí 1933 sé reyndar svipaður, svo og á Ströndum. (Kortið sýnir frávik hæðar 500 hPa flatarins). Á undan þessum mánuði var tíundi hlýjasti apríl. Þann fyrsta komst hitinn 15,5 stig í suðaustanátt á Suðureyri við Súgandafjörð og er svo mikill hiti þar sannarlega sjaldgæfur á hádegisdegi verkalýðsins. Og sama dag var hitinn í Reykjavík 15,1 stig og hefur aldrei mælst hærri þar fyrsta mai. Fyrstu fjórir dagar mánaðarins voru reyndar þeir hlýjustu að tiltölu.  Þann  3. var  17 stig hiti í Reykjavík. Nokkuð kólnaði  dagana 4.-8. og mældist þá mesti kuldi mánaðarins, -5,8 stig þ. 5. á Grímsstöðum, en hlýnaði svo aftur næstu vikuna, en kólnaði síðan enn á ný þar til hlýnaði vel í mánaðarlokin. Hlýjast varð 20,6 stig á Húsavík næst síðasta daginn en næsta dag voru 18 stig í Grímsey sem er óvenjulegur hiti þar í maí. Mjög þurrt var víða og var úrkoman aðeins 1,3 mm á Akureyri. Í Stykkishólmi er þetta næst þurrasti  maí (frá 1857). Sólríkt var fyrir norðan og á Akureyri er þetta fimmti sólríkasti  maí (frá 1925) en í Reykjavík var sól í kringum núverandi meðallag. Mikil sólskinstíð var á Akureyri dagana 13. til 20. Snjólag var 3% á landinu og  hvergi talin alhvít jörð. En dálítill snjór var sums staðar á Vestfjörðum framan af mánuðinum og flekkótt alla daga á Hraunum í Fljótum.  Eins og 1935 var frostlaust í Reykjavík og við sjóinn á suðurlandi. Þrátt fyrir þessi hlýindi var hafís á sveimi við landið en ekki varð hann landfastur. Á undan þessum mái fór tíundi hlýjasti apríl.  

1933 (7,3)  Einmuna tíð allan mánuðinn. Þurrkar háðu þó sums staðar gróðri framan af. Þetta er hlýjasti maí á Akureyri, meðalhitinn 9,5 stig og er það íslandsmet fyrir veðurstöð í maí eins og áður hefur komið fram. Á Lambavatni á Rauðasanfi og í Kvígyndisdal í Patreksfirði og sums staðar á Vestfjörum er þetta  líka hlýjasti maí sem þar hefur mælst. Framundan var svo hlýjasti júní á landinu og besta sumar sem yfir norðurland hefur gengið. Suðaustanátt var yfirgnæfandi og mikil úrkoma var á suðausturlandi, 234 mm á Vattarnesi.  Á Akureyri var hins vegar engin mælanleg úrkoma en tvo daga var úrkoma þar „svo lítil að hún mældist ekki"! Aldrei hefur mælst eins lítil úrkoma á Akureyri í maí og ekki heldur á Grímsstöðum, 0,2 mm. Sólin lék við Akureyringa þar sem þetta er fimmti sólríkasti  maí. Tólf daga skein sólin þar í tíu klukkustundir eða meira, þar af fjóra daga í röð, 14.-17. Því miður féllu hámarksmælingar niður í þessum mánuði á Akureyri en þ. 18. fór hitinn í 20,0 stig á Húsavík. Hámarkshiti í Reykajvík í þessum frostlausa mánuði þar fór 25 daga í tíu stig eða meira og hvern  dag frá þeim ellefta en sól var af fremur skornum skammti. Alla dagana 16.-21. var óslitið góðvirði norðanlands en  oft hvassvirði við suðurströndina og býsna úrkomusamt á suðausturlandi. Sólarhringsúrkoma mældist á stöðvum þar 37-63 mm að  morgni hins 21. Snjólag var 5% á landinu. Hvergi varð alhvít jörð nema tvo daga í Fagradal í Vopnafirði. Þar var snjódýpt 14 cm að morgni hins fyrsta og var það eftirstöðvar eftir snjóakast síðast í apríl. Eftir hlýjan fyrsta maí kom stutt og vægt kuldakast og þ. 3. mældist mesta frost mánaðarins, -4,7 stig á Grænhóli á Ströndum. Kortið sýnir frávik hæðar í 500 hPa fletinum sem er tiltölulega hæstur við norðausturland. Manni finnst ansi góðviðrislegt þar eitthvað.   

Nasistar voru komnir til valda í Þýskalandi og þeir fóru að brenna bækur á torgum í Berlín. En íslensk bókmenning blómstraði og fræðileg útgáfa Fornritafélagsins á íslenskum fornritum hóf göngu sína með Egilssögu sem Sigurður Nordal sá um.  

1936 (7,3) Þetta er hlýjasti maí á Teigarhorni, 7,3 stig ásamt maí 1961. Sunnan og suðvestanvindar voru tíðastir. Tíð var talin mjög góð en þó var fyrri hluta mánaðarins  nokkuð úrkomusamt og óstöðugt á suður og vesturlandi. Aðfaranótt hins 3. var þrumuveður í Stykkishólmi og Reykjavík og sló eldingu niður í loftskeytastöðina og ollu dálitlum skemmdum. Talsverð úrkoma var á vesturlandi um nóttina. Sunnan og suðvestanáttir, stundum hvassar á suður og vesturlandi með úrkomu, voru ríkjandi fram yfir miðjan mánuð. Kortið sýnir ástandið í um 9  km hæð. í mánuðinum. Eftir það var oft vestlæg átt og hæðir fyrir sunnan land en stundum yfir því alveg til  hins 27. Í Vestanáttinni komst hitinn rétt  yfir 20 stig þ. 23. á Fagurhólsmýri og Teigarhorni. Þann 28. snérist í norðanátt og mældist þá mesti hiti mánaðarins, 21,1 stig á Hólum i Hornafirði og hefur aldrei mælst þar eins mikill hiti í maí. En með norðanáttinni kólnaði þó talsvert og voru síðustu dagarnir köldustu dagar mánaðarins. Mældist þá víða frost og mest -3,7 stig á Grímsstöðum þ. 30. Sums staðar á suður og vesturlandi fraus þó ekki, t.d. í Reykjavík. Óneitanlega var það svo nokkuð  kaldhæðnislega óvorlegt að síðasta dag mánaðarins var athugaður eini alhvíti dagurinn á veðurstöð á láglendi og var það á Kirkjubæjarklaustri af öllum stöðum og var snjódýptin 1 cm. Þennan dag var líka hvítt á Hólsfjöllum og við Mývatn. Alls staðar annars staðar nema á  Klalustri á suður og vesturlandi var þó alautt allan mánuðinn og hverfandi snjór fyrir norðan og austan.

Úrkoman var nokkuð mikil, kringum 60% yfir meðallagi og er þetta  næst úrkomusamasti maí sem hér er fjallað um. Fyrir norðan var þó fremur þurrt. Á Kirkjubæjarklaustri var úrkoman 206,2 mm rn aftur á móti aðeins 0,4 mm á Grímsstöðum og 0,9 mm á Raufarhöfn sem er þar þurrkamet í maí (frá 1933). Mjög mikið sólfar var í höfuðstaðnum síðustu fjóra  dagana í norðanáttinni en fremur svalt. Sól var annars nærri núverandi meðallagi en heldur meiri á Akureyri en í Reykjavík. Snjólag var talið 5% eins og 1933.

Hið vinsæla tónverk fyrir börn og fulloðrna, Pétur og Úlfurinn eftir Prókóféff var frumflutt í Moskvu annan dag mánaðarins. 

2008 (7,2) Loksins kom þetta ár verulega hlýr maímánuður sem ekki hafði þá gerst síðan 1974. Í Reykjavík er þetta þriðji hlýjasti maí. Á Hveravöllum hefur ekki mælst jafn hlýr maí, 3,7 stig, frá 1965. Úrkoman var nokkuð undir meðallagi. Sól var fremur lítil bæði fyrir norðan og sunnan. Hlýjast á mannaðari stöð varð 19,6 stig á Torfum í Eyjafirði en sama dag mældust 21,7 stig á sjálfvirka mælinum á Hallormsstað. Mest frost á mannaðri stöð mældist -4,8 stig á Grímsstöðum þ. 16. en á Þingvöllum mældist -7,0 þ. 2 á sjálfvirkan mæli en uppi á reginfjöllum mest -8,0 stig á Gagnheiði þ. 16. Góðviðrasamt var í þessum mánuði. 

1960 (7,2) Þessi maí er nú líklega frægastur í veðursögunni fyrir það að þá mældist mesti hiti í höfuðborginni sem þar hefur mælst í nútímaskýli í maí. Mánuðurinn byrjaði ágætlega en það var hinn 11. sem tók að hlýna fyrir alvöru með austlægri átt. Þennan dag mældust 19,6 stig á Hæli í Hreppum og 19 stig á Skriðuklaustri og Síðumúla í Borgarfrði. Vart varð við þrumur í Borgarfirði og Hvalfirði. Næstu tvo daga var mikið sólskin í Reykjavík. Alla dagana 12.-14. voru sett í borginni dagshitamet fyrir meðalhita og meðalhitinn þ. 14. sem var 14,9 stig, er mesti meðalhiti nokkurs maídags í Reykjavík og daginn áður voru 14,5 stig. Hámarkshitinn fór þann tólfta í 17,6 stig og daginn eftir í 19,5 stig.  Loks fór hitinn í Reykjavík hæst þann 14. og voru þá 20,6 stig. Þennan dag var þó nokkru minni sól en hlýju dagana tvo þar á undan. Hinn 12. mældist aftur á móti mesti hitinn á landinu, 20,9 stig á Egilsstöðum, en næsta dag voru 20,3 stig á rafstöðinni við Andakíl, en víða 18-19 stig á suðurlandsundirlendi. Hlýindi þessi, sem nutu sín svona einstaklega vel í höfuðborginni, eiga sinn þátt í því að þetta er næst hlýjasti maí sem þar hefur mælst. Á þessum tíma voru veðurkort birt í Morgunblaðinu og voru þau í miklu stuði dagana 14. og 15.  Allir nutu svo sannarlega veðurblíðunnar. Í þessari hitabylgju mældist á nokkrum stöðum á vesturlandi og á Vestfjörðum meiri hiti en dæmi eru um í maí, 18-19 stig,  t.d. á Lambavatni, Kvígindisdal og í Æðey. Og mánuðurinn mældist sá  næst hlýjasti á Suðureyri við Súgandafjörð, 7,7 stig (1922-1989). Eftir mestu hitabylgjuna kólnaði síðan smám saman næstu daga á landinu án þess að um kulda væri að ræða. En aðfaranótt hins 20. hvessti af austri og síðan norðri með rigningu og síðar snjókomu vegna krapprar lægðar sem fór suðaustur yfir landið. Næsta morgun   mældist á Húsavík mesta sólarhringsúrkoma þar í maí 32,3 mm (1928-1964). Stóð þetta leiðindahret í eina þrjá daga fyrir norðan en var miklu vægara á suðurlandi. Festi snjó á fáeinum stöðvum á Vestfjörðum, norðurlandi og Fljótsdalshéraði og urðu þar nokkrir fjárskaðar.  Hretið leið þó hjá og varð aftur besta veður.  Snjólag var 6% í mánuðinum. Úrkoman var fremur lítil nema á norðausturlandi. Í Gunnhildargerði á  Úthéraði var hún sú sem mesta sem þar mældist í maí þau fimmtán ár sem mælt var. Snemma í mánuðinum  var aftur á móti fádæma úrkoma syðst á landinu. Í Vík í Mýrdal mældist sólarhringsúrkoman þ. 5. sú mesta sem þar hefur mælst í maí, 77,7 mm (frá 1926) og einnig á Loftssölum við Dyrhólaey, 42,5 mm (1940-1977).  

Heilmikið var að gerast í heiminum. Allt varð vitlaust þegar Rússar skutu niður bandaríska njósnaflugvél yfir Sovétríkjunum snemma í mánuðinum og varð ekkert úr toppfundi ráðmanna Bandaríkjamanna og Rússa sem var fyrirhugaður. Þess í stað fóru menn bara í kaldastríðsgírinn! Glæpamaðurinn og rithöfundurinn Cyril Chessmann var loks tekin af lífi í gasklefanum eftir að búið var að fresta aftökunni margsinnis árum saman og varð þetta mjög frægt mál. Miklar hamfarir urðu á Kyrrahafi vegna jarðsjálfta í Chile. Ísraelsmenn skýrðu frá handtöku Adolfs Eichmanns seint í mánuðinum og í mánaðarlok lést rússneska nóbelskáldið Boris Pasternak. 

Og sólin gekk líka sinn gang og átti eftir að sýna sig óvenjulega mikið um sumarið á suðurlandi.

1941 (7,2) Ásamt maí 1974 er  þetta snjóléttasti maí síðan mælingar hófust. Snjólag var aðeins 1%. Víðast hvar var alveg autt á suður og vesturlandi, frá Papey til Bolungarvíkur. En þarna er mikilvæg undantekning. Á einum stað var einn alhvítur dagur með eins cm snjódýpt þ. 14. Og hvar þá? Jú, auðvitað á Kirkjubæjarklaustri! Á örfáum stöðvum á norðausturlandi og Ströndum var líka dálítill snjór. Úrkoman var fremur lítil, rúmlega hálf meðalúrkoma. Kringum þ. 20. var þó víða geysileg úrkoma. Þann morgun mældust 89,0 mm á Lambavatni og 80,3 mm í Kvígyndisdal sem hvort tveggja er maímet í sólarhringsúrkomu á stöðvunum. Fylgdi þessu  hvassviðri sem fór þó mjög hægt yfir. Miklar skemmdir urðu á þessum stöðum í úrkomunni. Féllu á Rauðasandi 35 stórar skriður og margar smærri og skemmdu tún, bithaga, vegi og girðingar. Matjuragarðar, brú og stíflugarður skemmdust einnig. Sunnan og suðvestanáttir voru algengastar í þessum mánuði en þrátt fyrir þetta slagveður var veðurhæð í minna lagi. Veðrátta var talin kyrrlát og hagstæð enda lítið um að vera í náunda við landið (sjá kortið). Úrkoma var nokkuð yfir meðallagi. Hæð var yfir landinu að mestu alveg fram í miðjan mánuð en grunn lægð fór þá suðaustur yfir landið. Fylgdi henni fyrst hlýtt loft og komst hitinn í 24,4 stig á Hallormsstað þ. 11. Það var þá mesti hiti sem mælst hafði á landinu í maí og stendur enn sem Hallormsstaðamet. Þennan dag   gerðu Þjóðverjar hörðustu loftárásir sem þá höfðu verið gerðar  Lundúni. Mjög kólnaði þegar lægðin var komin suðaustur fyrir og fór að snjóa fyrir norðan.  Mestur kuldi á landinu mældist -7,3 stig í Reykjahlíð þ. 13. og sama dag -7,0 á Núpsdalstungu í Miðfirði. Fleiri dagar urðu reyndar mjög  hlýir á Hallormsstað. Þann 10. fór hitinn þar í 21,6 stig, 20 slétt þ. 22. og loks í 22,0 stig þ. 30.  Alls staðar mældist frost í mánuðinum nema á Sámsstöðum í Fljótshlíð, Vík í Mýrdal og Vestmannaeyjum. Eftir kuldakastið dró  til suðlægra átta og síðan norðaustlægra en undir lok mánaðarins var hæð yfir landinu, hægviðri og hlýtt. Á eftir þessum mánuði kom fimmti hlýjasti júní á landinu.

Ekki varð mikið úr hátíðahöldum 1. maí í Reykjavík því breski herinn bannaði útifundi og kröfugöngur. Heimsstyrjöldin var í fullum gangi. Þjóðverjar hertóku Krít og seint í mánuðinum sökti orustuskipið Bismarck breska herskipinu Hood vestur af Reykjanesi en nokkrum dögum síðar var Bismarck sökkt. Rudolf Hess flaug til Englands. Hann átti eftir að lifa langa ævi en ansi einmanalega.  

1889 (7,2) Þetta er eini maí á seinni hluta nítjándu aldar sem kemst á blað yfir tíu hlýjustu maímánuði. Hann var hlýr alveg frá byrjun og til loka. Hvergi mældist frost á athugunarstöðvum nema í Grímsey, á Raufarhöfn, Möðrudal og Gilsbakka þar sem mældist mesti kuldi mánaðarins, -2,9 stig. Ísafold segir frá því þ. 18. að tíðarfar hafi verið alveg frábært alls staðar þar sem til hafi spurst um vorið. Gróður sé kominn óvenjulega mikill, jafnvel um úthaga og sums staðar farið að grænka á heiðum uppi. Nokkuð kólnaði síðustu vikuna nyrst á landinu og mældust þá nokkrar frostnætur á Grímsey þar sem verið hafði alveg frostlaust þangað til. Á suðurlandi var síðasta vikan aftur á móti einna hlýjust. Mánuðurinn var afar úrkomusamur, 77% umfram meðallagið okkar hér á Allra veðra von og úrkomusamasti maí sem hér er fjallað um. Úrkomudagar voru einnig mjög margir. Aldrei hefur mælst meiri úrkoma á Teigarhorni í maí, 237,6 mm og að morgni þ. 6. var sólarhringsúrkoman þar 44,2 mm. Úrkomudagar voru 24 á stöðinni. Suðaustanáttin var mjög þrálát. Hlýjast varð í  þessum maí 21,1 stig á Núpufelli í Eyjafirði þ. 13. Það er til marks um hlýindi þessa mánaðar að í Reykjavík var hámarkshiti 26 daga tíu stig eða meira og hiti fór aldrei lægra en í 2,9 stig. 

Jónassen vaktaði þennan góða maí í Ísafold:  

Undanfarna daga hefur verið eindregin austanátt með blíðviðri; við og við talsvert regn úr lopti; h. 3. var hjer hvasst austanveður fram yfir miðjan dag, er hann lygndi, bjart veður með skúrum síðari part dags. Í fyrra norðan-nepja með hríð þessa dagana.(4. maí) - Undanfarna daga hefur einlægt verið austan-eða austan-landsunnanátt, opt hvass og með talsverðri úrkomu með miklum hlýindum. Úrhellisrigning aðfaranótt h. 8. Í dag 10 stiga hiti kl. 9 í morgun og bjart sólskin. (8. maí). - Undanfarna daga hefur verið hin æskilegasta sumarblíða dag sem nótt, nokkur úrkoma með sólskini þess á milli, við austur eða land-suður. (11. maí). - Undanfarna daga hefur verið staðviðri og blíðasta sumarveður; mánudagin var hjer óvenjulega hlýtt, nfl, 15 stiga hiti um hádegi. (15. maí). - Sama einmuna sumarblíðan sem að undanförnu. Í  fyrra var 3 stiga frost í nótt sem leið og hjer hvasst norðanveðr. Í hitt eð fyrra blindbylur í allan morgun (17.) og norðan-stórviðri; 1886 norðanbylur og frost; 1885 gott veður á landssunnan; 1884 norðanbál með gaddi; 1883 útsynningsgarri kaldur; 1882 var jeg ekki heima. 1881 norðan, hvass með gaddi; 1880 landsynningur og gott veður; 1879 landsunnan, gott veður; 1878 norðanbál og blindbylur; 1877 bezta veður; 1876 bezta veður; 1875 fagurt veður, nokkuð kaldur; 1874 bezta veður. (18. maí). -Sama sumarblíðan dag sem nótt, eindregin austan-landsunnan átt, með skúrum og björtu sólskini í milli (22. maí). - Svo  má heita, að logn hafi verið hina síðustu dagana og mesta sumarblíða, bjart og heiðskírt lopt; h. 23. var nokkur norðankaldi, hvass nokkuð til djúpa en bjart veður. Í morgun (25.) logn, dimma uppyfir, ýrði ögn úr lofti. (25. maí). - Þessa dagana hefir talsverð væta komið úr lopti, stundum rignt óhemju mikið nokkra stund, blíðasta sólskin á milli eins og að undanförnu. (29. maí). - Bjart og fagurt veður daglega þar til síðari part h. 31. að hann dimmdi og gekk til mikillar úrkomu alla aðfaranótt h. 1. og allan morgun þann dag. (1. júní).

Árið 1991 var afar hlýr maí fyrir norðan og austan, sá næst hlýjasti á Teigarhorni og þriðji hlýjasti á Akureyri. Í Reykjavík (og á öllu suður-og vesturlandi) var mánuðurinn ekkert sérstakur að meðalhita, 6,8 stig. Meðalhiti allra 9 stöðvanna var því ekki einn af þeim hæstu. Hann er í 16. sæti að hlýindum frá 1866. Snjólag var 5%.

Maí 1947, sá 11. hlýjasti á landinu (7,1)  er sá hlýjasti sem mælingar ná yfir á svæðinu frá Bakkafirði á norðausturhorni landsins að Dalatanga við Seyðisfjörð, svo og á Fljótsdalshéraði. Meðalhitinn á Hallormsstað var 8,2 stig og sá mesti meðan þar var mælt  (1937-1989) en 8,4 í Reykjavík og 7,8 á Akureyri. Þetta var enda rakinn sunnnáttamánuður með mikilli úrkomu sunnanlands og vestan en þurrviðri fyrir norðan og austan. Sól var þó lítil og venju fremur var þokusamt. Þá varð mesta flugslys Íslandssögunnar er flugvél Flugfélags Íslands flaug  utan í Hestfjall í Héðinsfirði og fórust 25 menn. Var talið að þoka hafi valdið slysinu.    

Á fyrrihluta 19. aldar komu nokkrir hlýrir maímánuðir. Sumir þeirra eru reyndar grunsamlega hlýir. Þannig er reiknaður meðalhiti  fyrir maí 1830 11,0 stig í Reykjavík og 1845 10,5 stig og eru þetta mjög ósennulegar tölu, en áætlaður hiti þá fyrir Stykkishólm er trúlegri. Sjá fylgiskjal.

Fylgiskjalið fyrra sýnir eins og venjulega hita, úrkomu og sólskin á stöðvunum. Seinna skjalið er með upplýsingum um maí 1935 og 1960.

Skýringar. 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• hly_mai.xls
• mai_hly.xls

Vorið er löngu komið

Í dag var sólskin í Reykjavík og hitinn fór í 14,9 stig. Á Hellu komst hann í 17,9.

Eftir svona degi hefur maður beðið í allan vetur, sól með hlýindum en ekki kulda. Hann kemur þó í fyrra lagi. Fyrstu vikuna í maí fer hitinn í Reykjavík sjaldnast í tíu stig. Á sæmilegum dögum er hann oftast svona sex til átta stig mest. Oft eru hins vegar norðanáttakuldar með næturfrostum.

Ég sagði um daginn á blogginu að menn myndu sjá hvað vel hefði vorað þegar kæmi bjartur og hlýr dagur.

Það sannast í dag. Allt er í blóma í bænum, tré runnar, gras og blóm.

Vorið er komið!

En vorið kom ekki í dag. Það var að koma allan apríl sem hefur verið  ómaklega rægður og  níddur  meira en nokkur mánuður síðan ég fór að fylgjast með veðri.

Svona dagur eins og i dag hefði alveg getað komið í kjölfar apríl sem aldrei hefði náð neinum vordampi þó hann hefði kannski verið sólríkur og ekki hvass. Þá væri í dag sama sólskin og sama hitastig og nú gleður alla. En gróður væri enginn og ekkert sýnilegt vor.

Þökkum fyrir þennan góða apríl. Hann  vann sín vorverk rösklega. 

En ég játa að hann var ekki fyrir pempíur, vælukjóa og aumingja! 

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2011_24_0.xls

Maí

Nú er bara að vita hvort maí verður tiltölulega eins hlýr og góður og apríl!

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2011_23_0.xls

Einn af hlýjustu aprílmánuðum

Það er ekki hægt að segja annað en þessi einkennilegi apríl endi á  ótrúlegan hátt. Nú er heilmikill snjór í Reykjavík og þar er dagurinn kaldasti dagur mánaðarins. Meðalhiti dagsins er undir einu stigi sem er þó í sjálfu sér ekki slæmt sem kaldasti dagur heils aprílmánaðar. Á Raufarhöfn var þetta hins vegar hlýjasti dagur mánaðarins með meðalhita í kringum ellefu stig sem væri ágætur hásumardagur hvar sem er á landinu. Á Seyðisfirði var 18 stiga hámarkshiti.  

Má þetta allt furðu gegna. 

Hvernig sem menn vilja dæma þennan mánuð á höfuðborgarsvæðinu er hann eigi að síður í röð með allra hlýjustu aprílmánuðum á landinu. Og alls staðar vel yfir meðallagi. Að mínu bráðbirgðatali er hann svipaður að hita og 1955. Hann er sem sagt eitthvað í kringum sjöundi eða áttundi hlýjasti apríl. En þarna í röðinni munar litlu á mánuðum og talan fyrir þennan apríl er ekki viss. Ekki má því taka þetta of hátíðlega. Samt alltaf gaman að spá í sögulega viðburði og ég þori reyndar næstum því að hengja mig upp á það að mánuðurinn er í það minnsta meðal tíu hlýjustu aprílmánaða á landinu sem hér má lesa um.

Hann er fyrst og fremst hlýr austan og norðan til á landinu, líklega yfir 6 stig í Hornafirði og um 5,6 stig á Akureyri. Þetta virðist jafnvel vera næst hlýjasti apríl bæði á Teigarhorni og í Grímsey.

Úrkoman í Reykjavík er sú næst mesta sem mæld hefur verið í apríl en metið er 149,9 mm árið 1921. Í dag hefur verið mikil úrkoma en hún telst til 1. maí. Annars væri komið nýtt úrkomumet.

Loftþrýstingur er líklega með því allra lægsta sem mælst hefur í apríl. 

Já og var svo ekki helvítis rok alla daga?

Gaman verður að sjá lokauppgjörið fyrir þennan furðulega mánuð.  

Í fyrrmálið verður líklega alhvít jörð í Reykjavík. Það hefur ekki gerst í maí síðan árið 1993. Mest snjódýpt í borginni í maí er 17 cm frá þeim fyrsta 1987. Það væri óskemmtilegt ef það met verður slegið.  Og hvað verður þá um blessuð blómin og börnin?

 

En er annars ekki hitabylgja handað við hornið - eins og hamingjan!

 

Fylgiskjalið sýnir örfáa af leyndardómum þessa mánaðar! 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2011_22_0.xls

Þjóðin kemur upp um sljóa náttúruvitund sína

Þó veðurfræðingur segi að apríl hafi verið í heitari kantinum og langt sé frá að hann hafi verið sérstaklega kaldur mun það líklega engu breyta um það hvernig margir  tala um þessa vorkomu á fréttastofum, í fjölmiðladálkum, bloggi og á fasbókarsíðum. 

Þar er hreinlega látið sem ekkert bóli á vorinu og vetrarveður hafi nánast ríkt allan apríl. Fréttamenn RÚV spyrja jafnvel veðurfræðinga mjög leiðandi spuninga, svo sem ''fer nú ekki að  vora'' og þar fram eftir götunum. 

Í morgun var alauð jörð á nánast öllum mönnuðum veðurstöðvum og það var hvergi alhvítt. Minnsti hiti í Reykjavík það sem af er apríl er nærri meti. Sólskin er nálægt meðallagi í  borginni.  Meðaltal mesta dagshita á landinu er farið að slaga upp í það hæsta sem þekkist. Margt fleira mætti nefna. 

En það hefur reyndar  verið votviðra- og vindasamt.

Ekki ætlast ég til að allir hafi áhuga á veðri. En það er mjög einkennilegt að fólk sem hefur þó búið í landinu alla sína tíð og lifað marga aprílmánuði skuli ekki bara telja sér trú um að ekkert hafi vorað heldur emji beinlínis hástöfum yfir því.

Einkennilegast er þó að fólk skuli ekki sjá vorið með sínum eigin augum.

Nokkuð stór tré blasa við úr stofuglugganum mínum þar sem ég hef búið í nær  aldarfjórðung.  Fjarlægðin í þau úr glugganum er umtalsverð. Eigi að síður sést úr  glugganum mjög greinilega að trén eru farin að laufgast heilmikið og meira en oftast á þessum árstíma. Litlir runnar hér í  garðinum segja sömu sögu. Þeir eru orðin algrænir að sjá úr margra metra fjarlægð.

Samt er fólk að spyrja hvort fari ekki að vora bráðum. Það virðist  vera gersamlega blint á  teikn    náttúrunnar.  

Umhverfisást er nú mjög í tísku. Allir þykjast bera einstaka umhyggju  fyrir umhverfinu og  hafa  til dæmis voðalegar áhyggjur af veðurfarsbreytingum af mannavöldum. 

Múgsefjun þjóðarinnar gegn þessu merkilega vori sem nú lætur allt blómstra löngu fyrir tímann kemur illIlega upp um hana. Hún sýnir ekki umhverfisvitund af neinu tagi. Hún  vitnar  þvert á móti um umhverfissljóleika af hæstu gráðu.

Þjóðin sér ekki einu sinni vorið þegar það kemur með látum. Veðráttan er þó mest áberandi umhverfisþátturinn. Það má nærri geta að þeir sem skynja hana ekki skynji nú ekki sérlega mikið af öðru umhverfi til að festa ást sína á! 

Því miður geri ég ekki ráð fyrir að þessi frétt með uppljóstrun Trausta Jónssonar um nokkrar veðurstaðreyndir breyti miklu. 

Margt fólk mun halda áfram að heimta vor þangað til ísköld norðanáttin steypist yfir landið með stórhríð  fyrir norðan en skellibjörtu sólskini  fyrir sunnan og  næturkulda sem mun  drepa allan  gróður!

En þá munu fréttamenn, fjölmiðlapennar, bloggarar og fasbókarar hrópa upp yfir sig af  veðurgleði og ósvikinni náttúrverndarást: 

Loksins! Loksins! Vorið er komið! 

 

Apríl alls ekki svo kaldur

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• akrv_2011_21_0.xls