Úrkomumet í apríl

Ég fæ ekki betur séð en að í þessum apríl hafi mælst meiri úrkoma á mannaðri veðurstöð í það minnsta en áður hefur mælst á veðurstöð á Íslandi. í þessum mánuði. Á Kvískerjum mældust 523,7 mm en gamla Íslandsmetið var 520,7 mm frá 1984 og var það einnig á Kvískerjum. 

En það féllu fleiri úrkomumet stöðva í mánuðinum. Hér koma nokkur sem ég veit um en gömlu metin innan sviga og ártal sem sýnir hvenær mælingar hófust. 

Vík í Mýrdal 311,4 mm (289,3, 1955;1925).

Stórhöfði í Vestmannaeyjum 218,1 (214,7, 2002;1922, áður mælt í kaupstaðnum frá 1881-1921). 

Eyrarbakki 199,3  að minnsta kosti (190,0, 1883; 1881-1911, 1926).

Mýri í Bárðardal 59,7 (49,2, 1979;1957).

Hugsanlega geta verið villur í þessum nýju tölum upp á smábrot en metin eiga að vera rétt.

Í Reykjavík var úrkoman 99,9 mm og mun þetta þá vera tíundi úrkomumesti apríl þar frá upphafi mælinga ef öll  tímaskeið eru talin með, líka mælingar Jóns Þorsteinssonar á nítjándu öld. Frá stofnun Veðurstofunnar er þetta sjötti úrkomumesti apríl sem mælst hefur. 

Meðalhiti mánaðarins er á góðu róli. Mun verða um 5 stig í Reykjavík eða meira en tvö stig yfir meðallagi. 

En veðurlag hefur vægast sagt verið óvenjulegt eins og sést á þessum úrkomumetum.  

 

Öfgar og misræmi

Í gærdag varð mestur hiti á landinu 12,0 stig á Þingvöllum. Í nótt varð mesta frost á landinu -6,3  stig - á Þingvöllum. Þar var frost samfellt í nótt frá miðnætti og þar til milli klukkan 7 og 8 í morgun. Á hádegi var hitinn þar kominn upp í 9,1 stig og ekki ólíklegt að hann fari bráðlega yfir 10 stig.

Þetta eru miklar sveiflur. 

Ég sé ekki betur en nokkurt misræmi sé í  upplýsingum Veðurstofunnar á netsíðu hennar um snjóhulu og snjódýpt. Á Íslandskorti eru nokkrar stöðvar, jafnvel staður eins og Skógar undir Eyjafjöllum, taldar alhvítar en í töflu um snjóhulu og snjódýpt sést að þær eru annað hvort alauðar eða jörð flekkótt af snjó.

Hjátrú

Það bregst ekki að það sé tekið fram, bæði af veðurfræðingum í sjónvarpi og í almennum fréttum, að það þyki boða gott sumar ef vetur og sumar frjósa saman. 

Þetta finnst mér alltaf hálfpartinn sett fram þannig að taka eigi  mark á því. Eins og veðurklúbburinn á Dalvík hafi talað. Ég myndi taka ofan fyrir þeim veðurfræðingi sem ekki myndi tönnlast á þessu síðasta vetrardag. 

En það er auðvitað ekkert mark á þessu takandi. Nú eru veðurstöðvar orðnar svo margar að það þarf sérlega óvenjuleg hlýindi til að ekki mælist frost einhvers staðar á  landinu í tveggja metra hæð. Skæni á pollum er enn algengara. Það hefur gerst aðeins sex sinnum frá 1949 að ekki hafi verið frost einhvers staðar á landinu. Eftir því ættu öll sumur að hafa verið góð þennan tíma nema sex! Ég hef aldrei heillast af þjóðtrú um veðrið. Mér finnst hún bara fíflaleg og ekki þess virði að leiða athyglinni að henni.

Er þetta smámunasemi og nöldur í mér? Ef svo er þá stafar það eingöngu af því að ég er alveg einstaklega smámunasamur nöldurseggur! Auk þess má lesa á blogginu mínu, komið frá öðrum, að ég sé guðlastari!

Þær upplýsingar sem fram koma í þessari frétt eru ágætar og ættu menn að lesa þær vandlega. Það er meira vit í þeim en öllu því pólitíska ati sem nú tröllríðum flestum bloggsíðum.

Þess má geta að sumardagurinn fyrsti árið 2004 í Reykjavík var öllu betri en 1998 þó síðarnefnda árið hafi mælst lítillega hærri hámarkshiti.  Hann stóð þó stutt við en árið 2004 var yfir ellefu stiga hiti  samfellt frá hádegi og framundir kl. 9 um kvöldið og dagurinn mátti heita sólardagur en ekki sá árið 1998. Meðalhitinn 2004 var líka talsvert hærri en 1998 og má hann teljast besti sumardagurinn fyrsti sem við höfum hér lifað.

Meðalhitinn í Reykjavík í apríl er nú 5,0 stig og 2,7 stig yfir meðallagi. Hiti hefur komst í 10 stig eða meira fjóra daga og einn í 9,8. Það gerist svo sem ekki í hverjum apríl. En  nú er að kólna.  Það á þó að hlýna aftur á sunnudaginn. Eigi að síður er hálf rysjótt tíð framundan. Þessi apríl hefur verið úrkomusamur og ekki eins þægilegur og hitinn gefur til kynna.

Hér er hægt að sjá veðrið á hádegi alla sumardagana fyrstu frá 1949

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sumar og vetur frusu saman

Nýr vefur Vefurstofunnar

Ég ætla ekki að sinni að fjölyrða um nýjan vef Veðurstofunnar enda gert smáúttekt á hinum gamla  áður en þessi nýi er í meginatriðum eins og sá gamli. Eitt atriði vil ég þó gera að umtalsefni. Á forsíðu er hægt að sjá mesta úrkomu á landinu og mesta og minnsta hita. En það vantar alveg tímakvarða. Það er bara sagt: í dag. Það er allsendis ófullnægjandi.  Á öðrum stað á vefnum kemur freyndar ram að þetta sé fræa miðnætti en það þarf að koma fram við töflurnar sjálfar. Það er heldur ekki greint á milli mannaðra og sjálfvirkra stöðva. Einnig þyrfti að  vera hægt að smella á viðkomandi stöðvar til að komast beint inn á þær til frekari skoðunar. (Það er hins vegar gleðiefni að loksins er búið að útrýma þrálátustu villu í heimi sem var sú að lágmarkshiti sjálfvirkra stöðvar sem sýndur var á hverjum morgni var ekki neinn raunverulegur lágmarkshiti yfir marga klukkutíma heldur einungis hvað þær sýndu lægst við athugun kl. 9!).

Svona töflu þarf svo að útbúa fyrir allar stöðvar, ekki aðeins þær sem mæla mest og minnst. Eins og þetta hefur reyndar þegar verið sett upp á  elsta vef Veðurstofunnar (þetta er víst þriðji vefurinn og allir í gangi samtímis) er nú það allra besta hvað skeytastöðvarnar varðar. Vonandi verður því ekkki breytt eða það tekið niður. 

Viðbót: Mér finnst ótækt að hafa í þessum forsíðuskrám lágmarkshitann í einum graut frá stöðvum í byggð og á heiðum. Í dag (25.3.) eru það t.d. Holtavörðuheiði og Kleyfaheiði sem eru efstar á blaði en engin byggðastöð kemst á blað. Auk þess eru þetta aðeins sjálfvirku stöðvarnar sem sjást á þessum listum. En vonandi koma seinna svona listar fyrir allar stöðvar, vélrænar sem mannaðar. 

Dagshitamet í Reykjavík

Á fimmtudaginn, 19. mars, var dagshitamet slegið í Reykjavík. Hitinn fór í 10,1  stig, kringum kl. 15, en var 9,7 stig kl. 15. Þetta er mesti hiti sem mælst hefur þennan dag í Reykjavík sem vitað er um. Meðalhiti sólarhringsins var einnig sá hæsti þennan dag, 8,5 stig með dálitlum fyrirvara.  

Hitinn í Reykjavík er samt ekki sá mesti sem komið hefur svo snemma vors. Í mars 1964 mældust 10,5 stig þ. 15. og um hávetur, 5. janúar 2002, mældust 10,6 stig í borginni og 10,5 daginn eftir.  

Meiri meðalhiti en mældist á fimmtudaginn hefur komið fyrr á árinu í öllum mánuðunum, janúar, febrúar og í mars fyrir þ.19.

Dagshitametið fyrir mesta hita á öllu landinu var ekki slegið.

Var að uppfæra veðurdagatalið í tilefni af þessu. 

Lesið veðurdagatalið daglega! Fylgist með nýjustu  tískusveiflum í veðrinu! Fylgist með gróðurhúsaáhrifunum leggja undir sig heiminn!

Umfram allt: Fylgist með! 

Febrúar var seigur

Það leit ekki vel út með hitann í febrúar lengi frameftir. Meðalhitinn var -3,6  stig í Reykjavík eftir fyrstu tólf dagana en þá ríkti yfirleitt hæglát norðanátt og kuldi á landinu sem endaði með 29 stiga frosti í Svartárkoti. En síðan urðu mikil umskipti. Meðalhitinn frá þeim 13. til mánaðarloka var 2,9 stig í borginni. Hitinn fór í 9,2 stig þ. 17. og sama dag í 12,6° stig á Skjaldþingsstöðum í Vopnafirði. Meðalhiti alls mánaðarins var 0,1 stig í Reykjavík. Það er reyndar 0,3 stig undir því meðallagi sem nú er í gildi, árin 1961-1990. Meðalhiti þessara ára var alla mánuði ársins - nema febrúar- talsvert lægri en á hlýindaskeiðinu 1931-1960. Á þeim tíma var meðalhiti mánaðarins í Reykjavík -0,1 stig. Í Reykjavík var einn úrkomudagur í kuldakastinu en eftir að breytti um mældist úrkoma alla daga neina einn. Skammt öfgana á milli! Snjór var hvergi mikill fyrr en síðustu dagana  þegar snjódýpt rauk upp í 90cm í Neskaupsstað. 

Hvað sem þessu líður má segja að mánuðurinn hafi staðið sig vel í seinni hálfleik eftir afleita stöðu í leikhléi. Gangur hitans minnir líka á að meðalhitatala ein segir stundum ekki alla sögu um hitafar mánaða. Hér var mánuður þar sem tveir gjörólíkir kaflar voru alveg aðgreindir. Eigi að síður mega menn ekki gera of lítið úr meðaltölum eins og menn hafa oft tilhneigingu til að gera. Langoftast segja meðaltalstölur mikla sögu.

Hitinn hefur verið um eða jafnvel yfir meðallagi frá suðausturlandi til Faxaflóa, að minnsta kosti við ströndina. En á vesturlandi og Vestfjörðum var hitinn vel undir meðallagi en á norður og austurlandi var verulega kalt, jafnvel kringum tvö til þrjú stig undir meðallagi.   

Persónulega fannst mér mánuðurinn andstyggilegur meðan kuldarnir ríktu en fínn eftir það. 

 

Vafasamt hitamet á Eyrarbakka

Í morgun kl. 9 sýndi hámarkshitamælirinn á Eyrabakka 11,0 stig á kvikasilfrinu. Þessi hiti hefur mælst einhvern tíma frá kl 9 í gærmorgun til sama tíma í morgun.  Aldrei hefur mælst þarna meiri hiti í febrúar en hæsta talan áður er 9,4 stig frá þeim 20. 1929.

Ég tek samt ekki mark á þessu meti.

Það er augljóst að lengi hefur verið eitthvað athugavert við hámarksmælingar á kvikasilfursmælinum á Eyrarbakka. Sjálfvirki mælirinn fór ekki hærra en í 8,2 stig allan þennan tíma og var  það milli kl. 18 og 20 í gærkvöldi. Það munar sem sagt þremur stigum á þessum mælum. Og ekki í fyrsta sinn. Sjálfvirki mælirinn er hins vegar í góðu samræmi við aðra mæla í nágrenninu og þess sem vænta má í því veðurlagi sem var í gærkvöldi á þessum árstíma.

Eitthvað er hreinlega bogið við hitamælingarnar á Eyrarbakka undanfarið og jafnvel nokkuð lengi. Kannski stafar það af því hvar hitamælaskýlið er staðsett. Það er svo að segja undir þakskeggi húss í þorpinu. 

Stillt og prútt kuldakast

Kuldakastinu sem staðið hefur allan mánuðinn er nú lokið. Í gærmorgun kl. 9 var víðast hvar orðið frostlaust nema í inni í dölum á norðurlandi og þar hlánaði svo síðdegis. Í Reykjavík er meðalhiti fyrstu 12 daga mánaðarins -3,6 stig eða  3,7 stig undir meðallagi áranna 1961-1990. Frostakaflinn þar, sem hófst að kvöldi fyrsta febrúar, var þó ekki alveg samfelldur því hitinn komst ofurlítið upp fyrir frostmarkið nokkra klukkutíma dagana 7.-9. Annars hefur ekki hlánað. Órofnir frostkaflar í borginni hafa margir verið lengri en nú en þeir voru ekki nema fimm. Lengsti samfelldi frostakaflinn eftir að Veðurstofan tók til starfa 1920 var frá 5. til 25. janúar 1956. Sólarhringsmeðalhitinn var  núna þó undir frostmarki  alla dagana nema þ. 8. þegar hann náði 0,2 stigum í plús. Í innsveitum fyrir norðan og austan, frá Húnaflóa til Fljótsdalshéraðs, hlánaði ekki fyrstu 11 eða 12 dagana. Víða annars staðar fór hitinn þessa daga yfir frostmarkið í aðeins skamma stund eins og í Reykjavík og yfirleitt aðeins rétt yfir það.

Þetta var eiginlega ekki með verstu kuldaköstum. Hitinn komst til dæmis upp fyrir frostmark alla dagana einhvers staðar á landinu. Kaldast var auðvitað inn til landsins.  Hér sést mesta frost á hverjum sólarhring – frá miðnætti til miðnættis vel að merkja - á öllum stöðvum, mönnuðum sem ómönnuðum. Athygli vekur að mestur kuldinn alla dagana nema tvo er í byggð en ekki á fjallastöðvum í óbyggðum og er það reyndar í samræmi við veðurlagið. Allt eru þetta tölur um frost.

1. 21,1 Möðrudalur         
2. 24,5 Möðrudalur        
3. 26,2 Svartárkot
4. 22,2 Kolka
5. 22,2, Kolka
6. 22,4 Mývatn
7. 27,5 Mývatn
8. 21,8 Brú á Jökuldal
9. 20.2 Möðrudalur
10. 25,2 Svartárkot
11. 27,1 Svartárkot
12. 29,0 Svartárkot

Alla dagana mældist mesta frosið á sjálfvirkum stöðvum. Mesti kuldi þennan tíma á mannaðri veðurstöð var -22,7 stig á Grímsstöðum þ. 3. Einu sinni var Brú mönnuð stöð og ég veit ekki betur en að enn séu  mannaðar  stöðvar í Möðrudal og í Reykjahlíð við Mývatn þó upplýsingar frá þeim berist ekki fyrr en síðar.  

Engin allsherjar mánaðarmet í frosti – hvað þá algjör kuldamet yfir árið - voru sleginn í kastinu hvað einstakar veðurstöðvar snertir. Hins vegar kom dagsmet þ. 12. yfir allt landið, þegar miðað er við bæði sjálfvirkar og mannaðar stöðvar, en þá mældust -29,0 stig í Svartárkoti. Þetta met segir hins vegar ekki sérlega mikið því dagsmet eru oft að falla af ástæðum sem hér má lesa um. Og þetta er sjálfvirk stöð.

Metin fyrir dagsmet á mönnuðum stöðvum,  bæði 11. og 12. febrúar,  standa enn með glans. Sjá veðurdagatalið hér á síðunni sem ég var að uppfæra.  

Kuldinn þessa daga, þegar hann varð mestur og þar sem hann var mestur, var fyrst og fremst vegna útgeislunar á stöðum þar sem kalt loft safnast fyrir og kólnar enn meira. Loftþrýstingur var hár yfir landinu og norður undan, hæð yfir Grænlandi. Lofitð yfir landinu var því auðvitað kalt en þó ekki afskaplega kalt eins og best sést á því að aldrei var frost í heilan sólarhring á öllu landinu á öllum stöðvum. Inn til landsins var hins vegar góður tími til að landið kólnaði í hægviðrinu. Mestar  urðu einstakar kuldatölur undir lok kuldakastsins eins og oft vill verða í svona veðurlagi ,en kaldasti dagurinn að meðalhita sólarhringsins á landinu öllu var þó líklega sá 5., en sá 4. var einnig mjög kaldur og þeir 10. og 11.        

Ekki kom dropi úr lofti í Reykjavík nema þ. 2. (þá komu 0,4 mm) og til loka kuldakastsins. Sums staðar á vesturlandi og á suðurlandsundirlendi var alveg þurrt. Mest úrkoma var við norðausturströndina. Hvergi var hún samt mikil  og þó snjór lægi víðast hvar á jörð voru snjóalög ekki stórkostleg miðað við það sem búast má við um hávetur í kuldatíð. Mest snjódýpt var í Svartárkoti í Bárðardal og var 58 cm í byrjun mánaðar og bættist lítið við hana, var orðin 60 cm í lok kuldakastsins. Stórhríðar af norðri voru engar en gekk stundum á með éljum fyrir norðan. Enginn illviðri úr öðrum áttum komu.  

Þó þetta væri ósköp langt og leiðinlegt kuldakast var það eigi að síður góðviðrislegt og eiginlega góðærislegt í fasi. Prútt og stillt en ekki illvígt og óhamið.

 

Fahrenheit og celsíus

Þær kuldatölur sem hér eru nefndar í fréttinni eru mjög  líklega eftir fahrenheitmæli, sem algengir eru í Bandaríkjunum, en við erum vanir celsíusmælum.  Sextíu stiga frost á celsíus kemur varla í Alaska þó mesta frost sem þar hafi nokkru sinni mælst sé -80 stig fahrenheit, eða -62 celsíus. Það var í Prospect Creek 23. janúar 1971. En slíkir metkuldar hafa ekki verið undanfarið þó kalt hafi verið. 

Hér er vísun á netsíðu sem sýnir mesta frost á hverjum degi í Alaska það sem af er febrúar á fahrenheit. Lægsta talan er -62 stig fahrenheit sem mældist þann fyrsta en flesta daga hefur verið miklu mildara. Þetta samsvarar 52 stigum á celsíus. Það er auðvitað feiknalegur kuldi en samt munar nokkru á honum og sextíu stigum. Auk þess hefur alla aðra daga verið minna en 50 stiga frost  á celsíus og allt upp í 39 stig. 

Á fylgiskjalinu má sjá töflu yfir fahrenheit breytt í celsíus frá mínus 76 stigum og upp í plús 60.

Með kalbletti á kinnunum

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• fahr_0.xls

Ólíkir dagar

Sjöundi febrúar er veðurfarslega merkilegur. Þennan dag árið 1960 kom hlýjasti febrúardagur  að meðaltali yfir allt landið sem dæmi eru um að minnsta kosti frá og með 1949. Mældist þá hitinn 16,9  stig á Seyðisfirði og Dalatanga um kvöldið og þess vegna er hitinn skráður daginn eftir.  Þetta var þá febrúarmet á landinu en hefur síðan verið slegið.   Á Siglunesi var 15 stiga hiti og 14 í Fagradal í Vopnafirði. Á rafstöðinni við Elliðaár komst hitinn í 10,1 stig. Á tveimur stöðum sem mjög lengi hafa athugað, Grímsey og Grímsstöðum, hefur aldrei mælst meiri hiti í febrúar. Meðalhitinn á Akureyri var 10,1 stig en 10,9 á Hallormsstað. Á Seyðisfirði var sólarhringsmeðalhitinn aftur á móti 13,2 stig. (Þar mældist mesti sólarhringsmeðalhiti á veðurstöð í febrúar þ. 24. árið 1984, 14,7 stig).

Lægð var á Grænlandshafi sem bar með sér óvenjulega hlýtt loft sunnan að en hæð var yfir Bretlandseyjum. Veðri þessu fylgdi hvassviðri nema suðaustanlands og mikil rigning sunnan lands og vestan. Að morgni þ. 7. mældist úrkoman 94 mm á Fagurhólsmýri en næsta morgun 49 á Hæli í Hreppum og 47 við Andakílsárvirkjun. Stórflóð urðu í ám og vötnum  og mikil spjöll á vegum og fleiru á svæðinu frá suðvesturlandi til norðurlands.

Þennan dag 1969 kom hins vegar næst kaldasti febrúardagur hvað mesta frost varðar sem komið hefur frá 1949. Hann er reyndar þriðji kaldasti vetrardagur sem komið hefur á landinu frá 1949 en á undan honum  fór næst kaldasti dagurinn. (Allra kaldasti vetrardagurinn var 3. janúar 1968). Minnsti meðalhiti nokkurs dags í febrúar sem ég veit um í Reykjavík var þ. 6.,  upp á -15,1 stig, en daginn eftir mældist þar mesta frost sem mælst hefur eftir að 19. öldin leið, -17,6 stig. Á Hveravöllum fór frostið í 27,2 stig þ. 6. Hæð var yfir Grænlandi og lægðir fyrir austan land. Þetta var á hafísárunum. 

Það er mjög upplýsandi að skoða veðurkort af landinu á hádegi þessa febrúardaga 1960 og 1969. Þau sýna hve náttúrulegur breytileiki veðurfarsins er mikill og óþarfi að rjúka til og finna alltaf aðrar skýringar en hann þegar hitar og kuldar ganga.