Fall októbers er mikið

Meðalhitinn í október í Reykjavík er nú fallinn niður í 7,2 stig eftir að hafa verið 9,5 stig fyrstu 17 dagana. 

Veðurspáin til mánaðarloka er afleit og ef hún gengur eftir er ekki annað að sjá en meðalhitinn falli jafnvel niður í svona 5 og hálft stig. Þá sitjum við uppi með mánuð sem er aðeins um hálfu stigi hlýrri en október var að jafnaði árin 1931 til 1960 en nokkru kaldara var 1961 til 1990. 

Það er orðið alveg ljóst að mánuðurinn kemur hvergi nærri mánaðarhitametum. 

Fyrir norðan er nú vetrarveður. Á hádegi var sex stiga frost á Akureyri og stefnir jafnvel í kaldasta 25. október sem þar hefur komið í a.m. k. rúm sextíu ár. En þess ber að gæta að aðrir dagar um þetta leyti hafa þar orðið talsvert kaldari.

Þessi október hefur fallið og fall hans er mikið.

Allt þetta má sjá í fylgiskjalinu.  

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• afrit_af_rv_2010_8_25_0-3.xls

Ævisögubrot um kistindómsfræðslu í skóla

Veturinn 1961-1962 var ég í öðrum bekk í Gagnfræðaskóla austurbæjar. Þennan vetur var þar starfandi málfundaklúbbur og sá um hann Erlendur Jónsson kennari, síðar ritdómari og skáld. Einu sinni var umræðuefnið hvort kristindómsfræðsla í skólum væri æskileg. Ég hafði framsögu um efnið ásamt fleirum og flutti skrifaða ræðu.

Ég var 14 ára. 

Næsta vetur var ég í landsprófi. Um vorið veiktist ég og gat ekki tekið prófin. Ég settist því aftur í landsprófsbekk haustið 1963 og var þá orðinn 16 ára.

Skólablaðið hét Blysið. Ritstjóri þess þennan vetur var Óttar Guðmundsson sem síðar varð kunnur geðlæknir. Það æxlaðist þannig að ræðan mín um kristindómsfræðsluna í skólum var birt í Blysinu skömmu fyrir jól. 

Ég var andvígur kristindómsfræðslunni og færði fyrir því ýmis rök sem margir mundu nú telja góð og gild. Áréttaði að kenna ætti almennt um trúarbrögð heimsins en á þessum árum var aldrei minnst á nein trúarbrögð í skólunum nema kristnina og það voru enn kenndar biblíusögur. En ég gerði líka gys að meyfæðingunni. Ég benti á þau orð ritningarinnar að María hafi verið föstnuð Jósef og guð hafi því augljóslega brotið sitt eigið boðorð sem hann vildi að mennirnir hefðu í heiðri, sem sé það að drýgja ekki hór. Ekki fæ ég annað séð en að þessi rökfærsla standist alveg.

Greinin var samt kannski nokkuð ungæðisleg enda var hún skrifuð af 14 ára unglingi. 

Blaðið kom út 16. desember.

Ég var eitthvað lasinnn daginn eftir og fór ekki í skólann. En fyrir hádegi hringdu til mín strákarnir  í  ritnefndinni. Þeir sögðu að skólastjórinn væri æfur yfir birtingu greinarinnar og hefði haldið yfir þeim skammarræðu og skipað þeim að rífa síðuna með greininni úr þeim blöðum sem enn átti eftir að dreifa til nemenda. Strákarnir sögðu að skólastjóri hefði sagt að tæpt væri að ritnefndin fengi að halda áfram námi við skólann og kennarinn sem var ábyrgðarmaður blaðsins héldi starfi sínu.

Skólastjóri kallaði síðan nemendur og kennara til fundar á sal. Þar afsakaði hann þessa grein og sagði að hún túlkaði einungis afstöðu eins nemenda en ekki skólans í heild - rétt eins og menn vissu ekki að hver sem skrifaði í skólablaðið gerði það á eigin ábyrgð.

En skólastjóri gerði meira. Ég gat þess að ég hefði veikst veturinn áður. Þá varð ég fyrir hastarlegum og margendurteknum hjartsláttartruflunum og var settur í ítarlega rannsókn á sjúkrahúsi. Síðar kom í ljós að um var að ræða það sem nú yrði kallað  kvíðaröskun. Mér var vísað til sálfræðings sem ég talaði við í nokkur skipti. Þessi hjartsláttarköst hurfu svo alveg á  fáum árum. 

Að sögn skólafélaga minna í ritnefndinni, sem ég skrásetti samdægurs í dagbókina, gerði skólastjórinn Sveinbjörn Sigurjónsson í ræðu sinni beinlínis lítið úr grein minni með því að ýja að andlegri vanheilsu nemandans sem  skrifaði hana. Og nefndi því til sönnunar viðtölin við sálfræðinginn. 

Nemendur klöppuðu ekki fyrir ræðu skólastjóra og það var kurr í þeim eftir hana.

Margir hringdu í mig. Þeirra á meðal var Jón Sigurðsson sem síðar varð ráðherra og bankastjóri og hafði verið  mjög atkvæðamikill á málfundum meðan hann var í skólanum og Ármann Sveinsson, faðir Birgis alþingismanns, efnismaður sem lést langt fyrir aldur fram. Þetta atvik flaug um bæinn og var mikið rætt í öllum famhaldsskólum. Allir hneyksluðust á athæfi skólastjórans. 

Mér fannst ég ekki taka þetta neitt inn á mig í fyrstu. En hins vegar læstust saman  á  mér hnén í tvo daga svo ég gekk um eins og spýtukall! Feginn var ég þó að hafa ekki verið í skólanum þegar skólastjórinn kallaði á sal. Síðar tók skólastjórinn mig  á  eintal. Hann sakaði mig um dómgreindarleysi en sagði að ekki yrði meira gert í málinu.

En fjölskylda mín vildi gera meira í málinu. Hún hafði samband við nokkra lögfræðinga sem sýndu engan áhuga fyrr en Þorvaldur Þórarinsson tók þetta upp á arma sína. Strákarnir í ritnefndinni sögðu honum söguna. Þovraldur sagði að lokum að hann myndi kvarta til menntamálaráðuneytisins. 

Leið nú og beið fram yfir áramót. Föstudaginn 3. janúar 1964 birtist frétt á baksíðu Vísis undir fyrirsögninni ''Grein ''klippt'' úr skólablaði''. Þar segir: ''Gísli Sigurbjörnsson, forstjóri, hefir bent blaðinu á að rétt fyrir jólin hafi birzt grein í skólablaði einu hér í borg þar sem farið sé slikum orðum um kristindóminn að alla, sem virða þau mál einhvers, hljóti að setja hljóða.'' Gísli kvaðst ''engan veginn gera þetta til þess að fordæma þann pilt, sem greinina hefði ritað ...heldur einvörðungu í þeirri von að fyrirbyggja mætti í framtíðinni að slíkar ritsmíðir unglinga í ríkisskólunum kæmu fyrir almenningssjónir.'' Einnig talaði Vísir við skólastjórann sem ''harmaði'' þennan atburð og sagist hafa klippt greinina úr blaðinu. Vísir hafði hins vegar ekki fyrir því að ræða við fjölskyldu mína og  hvað þá mig sjálfan.

Gísli Sigurbjörnsson tók fram í Vísi að hann hefði látið ýmsa yfirmenn skóla og kirkjumála vita af þessu, svo sem biskupinn, fræðslumálastjóra, fræðslustjóra Reykjavíkur, námsstjóra Gagnfræðastigs og formann Prestafélags Íslands, að ógleymdum menntamálaráðherra. 

Eftir á að hyggja finnst mér merkilegt að frá svona atburði skuli vera skýrt í áhrifamiklum fjölmiðli, eins og Vísir þá var, án þess að nokkrar minnstu umræður yrðu um málið á opinberum vettvangi. Samt er þarna lýst feimnislausri skoðanakúgun á trúarlegum grunni og fjallað um grein skóladrengs eins og um voðaverk væri að ræða. Mér finnst líka athyglisvert að allir þessir háu herrar,  forsvarsmenn mennta-og kirkjumála, skuli hafa vitað um þessa atburði og látið bara eins og ekkert væri,

Þetta minnir  mig ansi mikið á óttann og undirgefnina sem kom fram í dönsku myndinni Draumurinn sem Ríkissjónvarpið sýndi fyrir nokkrum dögum. Ofbeldi gegn nemendum í skólum  er látið átölulaust.   

Í dagbók minni segir 12. febrúar 1964 að ég hafi frétt að menntamálaráðuneytið hafi veitt skólastjóranum áminningu. Ekki læt ég þess getið hvernig ég hafi frétt þetta en þykist alltaf hafa munað að það hafi verið Óttar Guðmundsson sem sagði mér það. Hins vegar man ég ekki og nefndi það aldrei í dagbókinni að ég hafi frétt nokkuð meira af málinu eftir öðrum leiðum og veit því í rauninni ekki hvað gerðist. Og fram á þennan dag hef ég aldrei haft geð i mér til að grafast fyrir um það.    

Ég minntist á þessa atburði á fasbókarsíðu minni fyrir nokkrum dögum. Eins og mönnum er kunnugt er fasbókin opinber vettvangur þó hver og ein síða sé ekki öllum opin. Þá kom Gísli Gunnarsson prófessor í sagnfræði við Háskóla Íslands með athugaemdir. Hann var kennari við Gagnfræðaskóla austurbæjar þegar þessir atburðir gerðust og sagðist muna vel eftir þeim. Hann segir að kennararnir hafi mjög reiðst atferli skólastjórans. En ekki hafa þeir þó reiðst það mikið að reiði þeirra yrði sýnileg út á við. 

Gísli segir að þessi framkoma skólastjóra hafi verið mjög ólik honum því hann hafi verið mannvinur og húmanisti. Hann hafi hins vegar gert þetta vegna þrýstings hákristinna manna innan í valdakerfinu og utan þess.

- Innan í valdakerfinu.

Það voru áhrifamiklir trúaðir valdamenn að beita sér bak við tjöldin gegn dreng í framhaldsskóla! Hvaða menn skyldu þetta hafa verið? Reyndar heyrði ég á þessum tíma raddir um þetta.

Gísli segir líka að kennarinn sem var ábyrgðarmaður blaðsins hafi fengið óþægilegar símhringingar frá trúmönnum og misst svefn um skeið. Um atvikin hafi hins vegar ekki verið talað og þau  voru  aldrei rædd á kennarafundi. En skólastjórinn hafi heldur ekki fengið neinn stuðning frá kennurum.  

Af mér er það hins vegar að segja að eftir þetta fylltist ég óyndi miklu og hætti í skólanum eftir fáeinar vikur.

Mér fannst ég hafa verið smánaður og niðurlægður frammi fyrir öllum í skólanum. 

Og þó nú sé liðin næstum því hálf öld síðan þessir atburðir gerðust  hef ég aldrei treyst mér til að segja ýtarlega frá þeim.

En nú er ég loksins búinn að því. 

Og mikið vona ég að kristileg gildi séu núna meira i hávegum höfð meðal skóla-og valdamanna en þau voru á þessum árum.  

 

Fyrsta haustfrost í Reykjavík og snjór í fjöllum

Í nótt kom fyrsta frost á þessu hausti í Reykjavík, -1,4 stig. Enn á eftir að frjósa syðst á landinu og á stöku stað við Breiðafjörð, í Ísafjarðardjúpi og sums staðar við sjóinn á norður og austurlandi.  

Lengd frostlausa tímans í Reykjavík er 177 dagar og síðan mælingar hófust hefur hann aðeins verið lengri árið 1939, 2O1 dagur og 1941, 186 dagar.

Um fyrstu og síðustu frost í Reykjavík má lesa hér.

Í gærmorgun var Esjan sums staðar grá af snjó allra efst og líka Akrafjall en meiri snjór var í Skarðsheiði, Kistufelli og einkum Skálafelli. Einnig hafði snjóað í Hengil. Í gær var líka getið um fyrsta alhvíta daginn í byggð á landinu og var snjódýpt 1 cm í Svartárkoti. Í morgun var alhvítt í sveitunum  til fjalla á norðausturlandi, mest 6 cm á Grímsstöðum á Fjöllum og flekkótt var sums staðar við sjóinn á norðausturlandi og við Tröllaskaga og reyndar líka á Kvennabrekku í Dölum.  

Eftir spám að dæma er nokkuð víst að þessi október mun hrynja hvað hitann snertir og mun ekki komast í flokk með þeim allra hlýjustu.  

Það leggst þá lítið fyrir kappann!

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• rv_2010_8_24_0.xls

Október kólnar

Meðalhitinn í Reykjavík er nú 9,5 stig eða 4,4 stig yfir meðallagi. Ekki  er auðvitað við því að búast að hann muni halda sér svo hátt uppi von úr viti. Haustið hefur sinn gang. Það skiptir hins vegar nokkru máli hversu mikil kólnunin verður. Til eru allmargir októbermánuðir þegar aldrei kom neitt kuldakast að heitið geti. En það geta líka komið kuldaköst í október með frosti allan sólarhringinn.

Nú er kuldakast framundan. Það virðist þó ekki ætla að verða mjög hastarlegt  í Reykjavík  en fyrir norðan mun koma snjór og frost. Næturfrost verða samt  í Reykjavík. Strax á morgun mun kólna verulega. Eftir um það bil viku mun meðalhitinn í Reykjavík líklega vera komin niður fyrir októbermetið  frá 1915, 7,9 stig.

Og því miður virðist sem fremur kalt verði eftir það, a.m.k. fyrstu dagana. Ég er  þó að vona að þessi mánuður komist inn á lista yfir tíu hlýjustu októbermánuði í Reykjavík. En um það veit ég samt ekki neitt því enn er mikið eftir af mánuðinum.

Áfram er hægt að fylgjast með mánuðinum í fylgiskjalinu.

En þarna er líka annað skjal þar sem hægt er að sjá hita, úrkomu og sól í Reykajvík í þremur hlýjustu októbermánuðunum, 1915, 1959 og 1946. Þar sést glögglega að engin kuldaköst komu þá sem hægt er að nefna því nafni. Árið 1915 var aðeins lesið á mæla þrisvar á dag og enginn meðalhiti hvers dags tilgreindur en morgunhitinn kemst næst því að vera fulltrúi hans.  Skipt er milli hámarks- og lágmarkshita síðdegis fyrir hin árin og 1946 er um að ræða lágmarkshita nætur og hámarkshita dags og fellur þá raunverulegur lágmarkshiti sólarhringins hreinlega burtu suma daga.  Sjá má lægri hita á athugunartíma en sá sem skráður er sem lágmarkshiti. Tímakvarðinn er eftir okkar klukku núna.

Það er hætt við því að þessi október okkar sem hálfnaður er svona glæsilegur eigi nú ekki sjens í þessa mánuði þegar upp verður staðið.

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• okthlyj.xls
• rv_2010_8_23_0.xls

Haustið þegar ekki haustar

Það er lítið lát á veðurblíðunni á suður-og vesturlandi og að nokkru leyti um allt land. Í gær mældist hitinn í Reykjavík mestur 14,6 stig í glampandi sólskini. Í nótt fór hann ekki lægra þar en í 10,0 stig. Mesti hiti á landinu á stöðvum  Veðurstofunnar voru 17,0 stig á Þingvöllum á  sjálfvirkan mæli.  Það er hærra en mældist þar nokkru sinni á kvikasilfursmæli og reyndar líka á sjálfvirkan mæli. Á Hvervöllum mældust 13,1 stig en þar mældist mest á kvikasilfri meðan þannig var mælt 12,0 stig en í þessum október hefur það met  verið tvíslegið, í gær og svo 12,7 stig þ. 4.

Við skíðaskálann í Seljalandsdal við Ísafjörð mældist í gær 18,5 stig en þessi mælir sýnir oft grunsamlega háar tölur. Hins vegar mældust á stöðvar Vegagerðarinnar 17,4 stig á Biskupshálsi á norðausturlandi og 17,2 stig á Gemlufallsheiði á Vestfjörðum en þetta er á fjallvegum.

Ekki hafa nein stöðvarmet á stöðvum sem enn mæla á kvikasilfursmæli verið slegin.  Í gær mældust mest á þeim 15,0 stig á Hjarðarlandi í Biskupstungum.

Það er óvenjulega hlýtt loft yfir landinu. Á hádegi í gær voru 10,6 stig í 1552 m hæð yfir Keflavík og frostmarkshæð var yfir 3000 m í allan gærdag og var það enn á miðnætti í nótt. 

Meðalhiti október það sem af er í Reykjavík er nú 9,6 stig, sem er um hálfu stigi meira en meðaltal alls júnímánaðar 1961-1990 og 4,2 stig yfir meðallagi. Það er með því hæsta sem finna má fyrstu tíu dagana í  október. Hlýrra var þó 1959, 11,0 stig. Veðurlag þá var öðruvísi en núna, þungbúið og úrkomusamt syðra. Mikil árstíðaleg kólnun er vitaskuld í gangi frá fyrsta til síðasta dags í október.

Eftir daginn í dag er næsta víst að meðalhitinn í bænum mun enn stíga. 

Hlýjustu októbermánuðir sem mælst hafa í Reykjavík eru 7,9 stig 1915 sem var líka sólarminnsti október sem þar hefur nælst og 7,7 stig 1959 og 1946. Á Akureyri var síðastnefndi mánuðurinn sá hlýjasti, 7,9 stig. Þar er meðalhitinn það sem af er núna 8,3 stig. 

Það sem er kannski merkilegast með veðrið núna hvað það er hægviðrasamt og sólríkt. En þetta getur ekki gengið lengi svona hlýtt með núverandi veðurlagi þó gott sé. Ef mánuðurinn ætlar að vera áfram í fremstu röð hvað hlýindi varðar verður að koma heiðarleg sunnanátt með ''roki og rigningu'' fyrir sunnan en háum hita allan sólarhringinn um allt land.

Áfram er hægt að fylgjast í fylgiskjalinu með veðrinu í þessum mánuði í Reykjavík og fyrir landið (blað 1)  og á Akureyri (blað 2). 

Og á öðru skjali er hægt að sjá veðurmet allra mánaða á nær öllum mönnuðum veðurstöðvum. Eins og sjá má getur hiti á einstökum stöðvum í oktober,  sérstaklega fyrir norðan og austan, farið talsvert hærra en nú.

Ekki eru þarna sjálfvirku stöðvarnar en hitamet á þeim (og reyndar öllum stöðvum)  í október má  sjá á síðu Trausta Jónssonar.

Hér er Modis mynd af landinu kl. 14:55 í gær. 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• rv_2010_8_22_0.xls

Sjaldgæfur októberdagur

Síðasti mánudagur á fáa sína líka í október í Reykjavík. Sólin skein í næstum því tíu og hálfa klukkustund sem er mjög nærri því mesta sem orðið getur þennan dag. En það er bara hálf sagan.

Hlýir októberdagar eru yfirleitt skýjaðir og sólarlitlir í Reykjavík. Mikið sólfar í borginni kemur oftast í norðlægum áttum og þeim fylgir yfirleitt kuldi þegar komið er fram í október. En því var ekki til að dreifa þennan dag. Áttin var reyndar norðlæg í bænum en hæg og loftið var ekki af norðlægum uppruna. Þetta síðdegi minnti á sumardag. Klukkan 13 var hitinn kominn í 14 stig og var síðan á milli 13 og 14 stig næstu fjórar klukkustundirnar. Hámarkshitinn var 13,9 stig á kvikasilfursmæli en 14,7 á sjálfvirkum mæli. Meðalhiti sólarhringsins var 10,1 stig. Það er heldur minna en var tvo næstu dagana á undan þegar hann var 11,4 stig sem er  alveg dæmigerður júlíhiti. En þá  daga var aðeins sólarglæta. 

Ég fór upp í Öskuhlíð og þegar ég var að ganga heim var stemningin eins og á ágústdegi nema hvað laufin á trjánum voru komin með haustliti.

Ég finn aðeins tvö tilvik frá því Veðurstofan var stofnuð um októberdaga sem gætu keppt við þennan mánudag fyrir að vera bæði afbrigðilega sólríkir og mjög hlýir.

Í fyrsta lagi eru tveir fyrstu dagarnir í október 1958. Fyrri daginn  skein sólin reyndar aðeins í tæpa sjö  klukkustundir og dagurinn fellur því eiginlega utan við það að vera bæði hlýr og mjög sólríkur,  en hámarkshitinn var aftur á móti 15,4 stig, en var 15,0 stig á athugunartíma kl. 15.  Næsta dag skein sólin hins vegar í sléttar tíu stundir og hitinn komst í 13,7 stig en var 13,2 á athugunartíma kl. 18. Sá dagur er greinilega frændi okkar mánudags. Athugað var á Reykjavíkurflugvelli. Meðalhitinn þessa daga var 11,7 og 9,6 stig. Fyrri daginn var ákveðin austanátt en þann seinni var áttin hæg og norðlæg, nokkuð svipað ástand og var á mánudaginn. 

Seinna tilvikið er svo 18. október 2001 sem  hlýtur að teljast merkilegastur allra þessara daga.  Mátti þá heita logn allan daginn. ''Ótrúlegur dagur'', skrifaði ég  í dagbókina. Meðalhitinn  var 11,3 stig en hámarkshitinn 15,6  og er sá mesti sem mælst hefur á októberdegi í Reykjavík. Á hádegi var hitinn 14,4 stig en 15,3  stig kl. 15. Sólskinsstundir voru næstum því níu klukkustundir sem er mjög nærri því sem mest mælist eftir árstíma. Sem sagt sól og sumarblíða allan liðlangan daginn  þ. 18. október! Á stöð Vegagerðarinnar á Steinum undir Eyjafjöllum mældist 18 stiga hiti  og 16 á Þingvöllum og í Grindavík.

Dagar með 8-9 klukkustunda sól og jafnframt  8-9 stiga hita í október koma nokkuð oft fyrir en þeir eru  óneitanlega skör lægri en þeir dagar sem hér hefur verið minnst á.

Vöktunin á október heldur áfram í fylgiskjalinu við færsluna Eindæma haustblíð. 

 

 

Eindæma haustblíða

Á hádegi var glaðasólskin í Reykjavík og hægur blær af norðri og 11 stiga hiti. Meðalhiti tvo síðustu dagana hefur verið mjög nálægt dagsmetum án þess þó að ná þeim. Og meðalhitinn  og reyndar líka hámarks-og lágmarkshitinn er algjörlega í stil við það sem gerist í seinni hluta júlí, hlýjasta tíma ársins! 

Á Keflavíkurflugvelli kom hitamet  þ. 2, 14,5 stig en gamla metið var 14,0 þ. 1. 1958 ef það var þá í rauninni ekki kl. 18 þ. 30.! Í gær mældi sjálfvirki mælirinn á Hveravöllum 12,7 stig en þar mældist mest í október á mönnuðu stöðinni árin 1965 til 2004 12,0 stig þ. 1. 2002 en þá voru miklir hitar eftir árstíma.

Eftir spám sem ég leit á lauslega áðan virðast hlýindin ekki vera búin. Þvert á móti munu þau jafnvel færast í aukana næstu daga.

Hverju eru menn eiginlega að mótmæla?!

Áfram fylgjumst við svo með október á þessari tryllingslega veðurglöðu bloggsíðu ''Allra veðra von''!

Og núna kl. 1 var kominn 14 stiga hiti í bænum í norðan einu vindstigi! Hvar endar þetta?! 

 

 

 

 

 

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• rv_2010_8_20_0.xls

Október verður að duga eða drepast

Október byrjar með hitalátum. Meðalhiti fyrsta dagsins var fimm stigum yfir meðallagi bæði í Reykjavík og á Akureyri. Þeir voru eins og alveg sómasamlegir hásumardagar. Í Reykjavík naut meira að segja sólar dálítið um hádaginn.

Eitt hitamet var slegið, 14,8 stig á Bláfeldi sem er sunnanmegin á Snæfellsnesi. Mælingar hófust reyndar aðeins árið 1998. En frá 1955 hafa hámarksmælingar verið gerðar á nokkrum stöðum í nágrannasveitunum en svona mikill hiti mældist aldrei á þeim í október.

Áfram verður hægt að fylgjast með daglegu veðri í Reykjavik og á Akureyri á þessari síðu, ásamt hæstum hita og mestri úrkomu á landinu. Hægt verður að fara beint inn í bloggflokkinn Mánaðarvöktun veðurs þar sem þetta skjal verður uppi allan mánuðinn. Kannski þarf stundum að skrolla skjalið svolítið þegar það kemur upp.

Árið er nú í góðri hitaþjálfun og væntum við mikils árangurs af þessum október. Ekki verður við annað unað en hann skáki október 1915 og taki inn 8 stigin í meðalhita eins og að drekka vatn. Standa til þess glæstar vonir því vatnshellingur sótti mjög í sig veðrið síðustu daga septembermánaðar.

Október þarf nauðsynlega að fara að reka af sér það slyðruorð að vera eftirbátur annarra mánaða í hlýindunum síðustu ár. 

Nú er að duga eða drepast fyrir hann.

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• rv_2010_8_19_0.xls

Hlýjasta sumarið

Meðalhitinn í september í Reykjavík reyndist 10,2  stig. Þar með er ljóst að meðalhiti allra sumarmánaðanna, júní til september, er 11,7 stig. Það er mesti sumarhiti sem mælst hefur í Reykjavík eftir að mælingar urðu nokkuð áreiðanlegar. 

Gamla metið var 11,6 stig frá því sögufræga ári 1939.

Þessar tölur eru miðaðar við núverandi staðsetningu Veðurstofunnar.

Árin 1932 til 1945 var mælt á þaki Landssímahússins við Austurvöll. Þær mælingar hafa þótt  þarfnast nokkurra leiðréttinga við. Ljóst er að á þessum árum  voru sumrin í Reykjavík  nokkuð óeðlilega hlý miðað við aðrar stöðvar. Þarna er vitanlega dálítil óvissa á sveimi  en það gengur  þó ekki upp að mínu mati að taka tölurnar frá Landsímahússárunum alveg bókstaflega ef menn vilja reyna að átta sig á hlýjustu sumrunum. Ýmis sumur, sem engar sérstakar rósir gerðu, ota sér þá fram í raðir hlýrri sumra, ekki kannski þeirra allra hlýjustu samt (fyrir utan metsumrin 1939 og 1941). En ekki fer ég nánar út í þessa sálma.

Ýmislegt er merkilegt með sumarið í ár. Júní var sá hlýjasti sem mælst hefur í Reykjavík eftir 1870 og einnig júlí, ásamt júlí 1991. Ágúst varð fimmti hlýjasti og september sá sjötti. 

Mér sýnist líka að þetta sumar sé það hlýjasta sem komið hefur í Stykkishólmi frá 1846 og í Vestmannaeyjum frá 1878.  

Á Akureyri voru sumrin 1933, 1939, 1941 og 1894 hlýrri en núna. 

En það er kannski merkilegast við sumarið að það virðist vera eitt af þeim allra hlýjustu á landinu í heild eftir þeim stöðvum að dæma sem lengst hafa athugað. Sumarið 1939 var hlýrra en þetta sumar núna er á borð við sumrin 1933 og 1941. Næst koma svo eftir mínum pælingum 2003, 2004, 2008, 1953 og 1880. 

Á fylgiskjalinu má sjá hita, sól, úrkomumagn og fjölda úrkomudaga í öllum mánuðum tólf hlýjustu sumranna í Reykjavík, ásamt meðaltali þessara veðurþátta 1961 til 1990 og 1931 til 1960. Býsna mikill munur er á hitanum milli þessara tímabila.

Sitthvað er þarna skemmtilegt og veðurfanavænlegt! Áður hefur þess verið getið að þetta sumar skartar bæði hlýjasta júní og júlí. Verður nú  ýmislegt nefnt  varðandi  önnur þau sumur sem þarna eru talin:

Júlí 1939 er sá sólríkasti sem mælst hefur í Reykjavík en ágúst það ár sá úrkomusamasti og september sá hlýjasti! 

September 1941 er sá hlýjasti á landinu þó afar litlu muni á honum og 1939 sem var nú samt ljúfari  mánuður.  

Ágúst 2003 var ekki aðeins hlýjasti ágúst í Reykjavík og á landinu heldur mun hann einnig  vera hlýjasti mánuður yfirleitt sem nokkru sinni hefur mælst á Íslandi. Júní var þá sá hlýjasti sem komið hafði í Reykjavík en var sleginn út af okkar júní 2010. Júni bætti um betur með því að vera kannski úrkomusamastur allra júnímánaða á landinu ef miðað er við úrkomuna á þeim stöðvum sem allra lengst hafa athugað. 

Ágúst 2004 var sá fjórði sólarmesti og í þeim mánuði kom minnisstæð hitabylgja sem hugsanlega er sú mesta sem komið hefur á landinu síðustu áratugi. Þá mældist eini dagurinn í Reykjavík sem hefur meðalhita sólarhringsins yfir tuttugu stigum.

Sólskinsstundir sumarið 2008 hafa ekki verið fleiri síðan 1957 og er sumarið hið áttunda sólríkasta. Júní var sá þriðji sólarmesti. Í lok júlí mældist mesti sem mælst hefur í Reykjavík . September hefndi sín hins vegar með því að vera líklega sá úrkomumesti á landinu.   Auk þess mældist þá mesta mánaðarúrkoma á veðurstöð í september og mesta sólarhringsúrkoma.      

Sumarið 1933 var það hlýjasta sem komið hefur fyrir norðan. 

Sumarið 1880 var langhlýjasta sumar sem mælt var á nítjándu öldinni á landinu.

Árið 1960 voru fleiri úrkomudagar í júní í borginni en í nokkrum öðrum júní og hann  var sá 8. sólarminnsti. Úrkomudagar   hafa hins vegar aldrei verið færri en þá var í júlí og einnig í ágúst sem var sá sólríkasti sem mælst hefur í bænum. ''Öfgar'' í veðurfari eru sem sé ekki nýmóðins uppfinning! Í þessum ágúst mældist á Teigarhorni minnsta mánaðarúrkoma sem mælst hefur  í  nokkrum ágúst  á veðurstöð,  0,6 mm. Og er þetta talin þurrasti ágúst  á landinu.  Hvort sem menn vilja trúa því eða ekki  kom ekki  í nokkra áratugi  eftir þetta verulega gott sumar á suðurlandi, stjörnusumar eða stórsumar eins og menn vildu víst kalla það nú á dögum. Eitthvað annað en er núna!

Sumarið í fyrra var óvenjulega þurrt, sérstaklega í júlí. 

Þessir merkismánuðir eru auðkenndir með rauðu í fylgiskjalinu en það sem auðkennt er með svörtu eru mánuðir sem fara nærri metum með það hafurtask sitt sem merkt er án þess þó að setja met.

Nú vaknar náttúrlega sú spurning af hverju þessi sumur voru svona hlý og hvort þau eigi eitthvað sameiginlegt varðandi veðurkerfi, háloftastrauma og hvað eina. En ekki verður hér farið út það. 

Það er svo  hægt í neðra fylgiskjalinu að sjá glæsilega frammistöðu septembers sem bjargaði gullinu fyrir sumarið okkar í Reykjavík!

Loks er bónus með ljúfasta fyrsta október í Reykjavík og kannski víðar. 

Viðbót 1.10. Október byrjar aldeilis vel. Hér fyrir neðan er kort frá kl. 15. Það minnir  nokkuð  á kortið 1. október 1958. Stóri munurinn er þó sá að þá var Elvis í fullu fjöri! Vöktunin heldur svo áfram hér á síðunni á október.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• rv_2010_8_17_0.xls
• rvkhlys_0.xls